ʼn Warm Santa Ana-wind en ʼn treurige fado

“Kom in,” sê die vrou toe sy die swaar houtdeur vir my oopmaak.

Die warm bergwind waai my saam met haar woorde en ʼn skep woestynsand tot in die ruim voorportaal, wat byna tot dakhoogte vol boeke gepak is. Op die koel teëlvloer is ʼn groot, verweerde Persiese tapyt.

Sy stap voor my uit kombuis toe.

“Tee?”

“Liewer net ʼn glas koue water, dankie.” Die huis is koeler as die 36 grade wat my motor se temperatuurmeter flussies gewys het.

“Die wind gaan vir dae nog so waai,” sê sy asof sy my gedagtes lees en beduie my na ʼn houttafel in die eetkamer.

Ek dink skielik aan die openingsparagraaf van Raymond Chandler se Red Wind en voel ʼn rilling teen my rug af:

There was a desert wind blowing that night. It was one of those hot dry Santa Anas that come down through the mountain passes and curl your hair and make your nerves jump and your skin itch. On nights like that every booze party ends in a fight. Meek little wives feel the edge of the carving knife and study their husbands’ necks. Anything can happen.

“So, jy is hier vir my Amália Rodriguez-versameling?” Sy trek met haar wysvinger ʼn blink streep deur die stof en begin dan stadig die letters vorm gee: S-A-U-D-A-D-E.

“Saudade,” vra my oë.

“Nostalgie, ja,” antwoord sy. “As jy van die fado hou, behoort jy mos te weet.”

Ek haal die kleinadvertensie wat ek uit die koerant geknip het uit my handsak uit en sit dit voor my op die stowwerige houttafel neer.

Volledige versameling Amália Rodriguez-CD’s. Gratis. Puik toestand. Moet op Swakopmund afhaal.

“Ek sukkel om haar musiek in die hande te kry,” sê ek.

“Dit val in te beperkte smaak,” antwoord sy, en sê-vra: “Het jy geweet die woord ‘fado’ kom van die Latynse woord ‘fatum’ wat noodlot beteken – dít wat nie verander kan word nie?

“Portugese musiek verskil baie van streek tot streek. Maar niks kom by die fado nie. Ek het Amália die fado die eerste keer in Lissabon hoor sing. Dit was die aand toe. . .” haar sin bly onvoltooid tussen ons hang.

Dan vertel sy verder. Haar stem is soos die van iemand wat ʼn lesing gee: “Niemand weet natuurlik tot vandag toe wat die oorsprong van die fado was nie. Ek dink ook nie ons sal ooit weet nie. Amália het gesê dit kom van die see af, die wye see voor ons. Die fado kom van die weeklaag van die Portugese soldate wat weg is oor die see en nooit weer gaan terugkeer nie. Dit is noodlotsmusiek van verlore liefde en van bitterheid – soms rou, soms sag soos ’n fluistering, soms hartverskeurend droef op die oor.”

Sy het haar skuins gedraai in haar stoel om in die rigting van die groot houtraamvenster te kyk waarin die see soos ʼn immer veranderende skildery hang.

Die vrou skryf weer met haar vinger in die grinterige stofoppervlak van die houttafel. Haar gedagtes iewers op die wye see.

P-E-D-.-.

Sy vee die vyfletterwoord uit voordat ek kan klaar lees.

Pedro dalk?

“Die CD’s. . . wag, ek kry dit gou.” Sy staan op en lyk skielik haastig. Asof sy die taak agter die rug wil kry.

“Jy het nooit gesê hoekom jy die versameling weggee nie,” vra ek toe ons voordeur toe stap.

“Want ʼn mens kan net so lank wag,” sê sy sag. [email protected]