Ons taal

Afrikaanssprekendes, hetsy dit moedertaal, tweedetaal of vreemde taal se sprekers is, wonder dikwels watter woorde word los of vas geskryf, wanneer eindig dit op ’n d of ’n t en wanneer is die spelling met ei of y.

Gelukkig bevat Afrikaans ’n skatkis vol taal- en spelreëls om antwoorde op die meeste van hierdie kwelvrae te verskaf. Een van dié verwarrings wil ek juis vandag onder die loep neem, naamlik verreikend teenoor verrykend.

Verreikend, ook vêrreikend is volgens VivA Afrikaans ’n byvoeglike naamwoord wat gedefinieer word as iets wat ver uitkring of wat ver invloed het. Verwante woorde is onder meer verstrekkend/vêrstrekkend, maar ook byvoorbeeld allesomvattend, belangrik, deurtastend, radikaal en uitgebreid.

Verrykend, daarenteen, beteken om ryk te maak en in die tesourus hiervoor vind ons dan besittend en heilsaam. Op sy beurt weer is van heilsaam se verwante woorde nuttig, voordelig, weldadig en goed vir die gees.

Onlangs was ek so bevoorreg om vir bykans ’n maand lank die Europese somer te geniet en tussen daardie lande met die vreemde tale het ek opnuut besef waarom Afrikaans verreikend én verrykend is.

In Nederland het ek ’n Suid-Afrikaanse vriendin wat met ’n Nederlander getroud is – hy is Afrikaans magtig en so ook hulle driejarige dogter. In België het ek ’n Namibiese vriendin wat met ’n Belg getroud is – ook hy is al Afrikaans magtig.

In Spanje het ek en ’n ander Namibiese vriendin ’n Amerikaanse vrou ontmoet en saam gekuier. Dié vrou, wat met ’n Spanjaard getroud is, wou heeltyd hê ons moet Afrikaans praat, want dis vir haar so mooi om te hoor.

Bogenoemde is maar enkele voorbeelde waarom Afrikaans ver strek en invloed het wat wyd uitkring.

Op een van die lughawens het ’n vrou my (op Engels) gekomplimenteer oor my uitrusting en hoewel ek haar vriendelik daarvoor bedank het, het ek op tuisbodem opnuut besef dat ’n kompliment maar net anders op die oor val in jou moedertaal. In ’n parkeerarea by die mall het ’n vreemde vrou gesê ek het die mooiste broekpak aan en ons het sommer land en sand aan die gesels geraak oor ditjies en datjies.

Hierdie geleentheid wat my moedertaal my bied om ander te leer ken en te gesels of ons al jarelange vriende is, is vir my waarom die taal verrykend is – as mens is ek ryker daaraan toe.

Europa is ongelooflik en ek sal weer gaan kuier, maar ek is deur en deur ’n Afrikaanse nooi met ’n hart wat warm klop vir Namibië.



Elzeth Harmse

Afrikaansonderwyseres

[email protected]



* Rubrieke, meningstukke, briewe en SMS’e deur lesers en meningvormers weerspieël nie noodwendig die siening van Republikein of Network Media Hub (NMH) nie. As mediahuis onderskryf NMH die etiese kode vir Namibiese media, soos toegepas deur die Media-ombudsman.