Ons taal

“Begin sebra in Afrikaans met ’n ‘s’ of ’n ‘z’?” – ’n Vraag wat al menigmale gevra is en dikwels in ’n hewige debat ontaard.Sebra begin met ’n ‘s’ in Afrikaans. Dit kan bevestig word deur die HAT6, asook die nuutste Afrikaanse Woordelys en Spelreëls (AWS11). Ek het die 7de tot die 11de uitgawes van die AWS en selfs in die oudste weergawe op my boekrak – 1979 – word dit as ‘sebra’ gespel. Dit is dus nie een van daardie taal- of spelreëls wat onlangse verandering ondergaan het en sodoende sorg vir verwarring nie. Ek dink mense is geneig om dit met ’n ‘z’ te wil spel omdat dit is hoe dit in ons naaste taalfamilies – Engels, Nederlands en Duits – gespel word. Nou sal mense heel moontlik vra: “Maar hoekom met ’n ‘s’?” Ek dink dis heel moontlik omdat ‘z’ nie ’n algemene klank in Afrikaans is nie. As ons dink aan die ander bogenoemde tale, bestaan elk van hul woordeskat uit verskeie woorde wat met ’n ‘z’ begin. Selfs Afrikaanse flitskaarte vir grondslagonderrig dui dikwels foutief aan: Z vir zebra. Tydens ’n vinnige Google-soektog het ek op ’n opvoedkundige YouTube-video afgekom, naamlik “Z-klank Afrikaanse kinderstorie met woorde” en die prent is ’n sebra en ’n by. Die by verskyn moontlik daar omdat hy ’n zoemgeluid maak – ’n ideale voorbeeld vir Afrikaanse flitskaarte – Z vir zoem. Toe ek die video oopmaak en vluglees, sien ek dit gaan oor “twee lawwe zebra’s”. Dis eerder “twee lawwe spelfoute”, want sebras se meervoud bevat ook nie ’n afkapping ‘s’ nie.Nietemin, nes dit ons Afrikaanssprekendes betaam, is daar natuurlik ook al ander kreatiewe name vir hierdie “gestreepte wildeperd met ore soos dié van ’n esel” (aldus die HAT6) uitgedink. Een daarvan is “pajamadonkie” – as gevolg van die strepe wat mens aan winterspajamas laat dink.’n Ander benaming is ook “kwagga”, maar dié bynaam het wel ’n meer wetenskaplike oorsprong aangesien dit die sebra, soos ons hom vandag ken, se uitgestorwe voorganger is. Indien jy nog altyd gedink het sebra word met ’n ‘z’ in Afrikaans gespel, is jy beslis nie in die minderheid nie. Maar gaan dan nou heen en spel (en onderrig) dit korrek – s vir sebra.Nicolette SteynAfrikaansdosentUniversiteit van Namibiënsteyn@unam.na

Ons taal

Kommentaar

Republikein 2025-06-18

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Ons taal

Kommentaar

Republikein 2025-06-18

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie