Ons hét die oplossings
Daar is baie voorbeelde van Namibiese oplossings vir Namibiese uitdagings. Daar is ook sekere sektore waar plaaslike vaardighede, kundigheid en vindingrykheid waardeer word.
Byvoorbeeld, wanneer dit kom by diamantontginning vanaf die seebodem, is Namibië uit en uit ’n voorloper. Suksesvolle, gevestigde Namibiese mynbou aanvaar die bestaan van geskoolde Namibiese mynwerkers as vanselfsprekend, met voorbeelde van die uitvoer van Namibiese mynwerkers om vinnig en doeltreffend myne in ander lande te bou. Die langdurige aard van ikoniese Namibiese myne soos Rössing word ook nie deur kenners in die bedryf as ’n toeval beskou nie.
Tog is dit so skaars dat top-besluitnemers ernstig Namibiese oplossings vir Namibiese kwessies oorweeg. Die neiging is altyd om ’n buitelandse konsultant in te roep, duisende te betaal en dan te probeer om die raad, gebaseer op buitelandse omstandighede, plaaslik af te dwing. Wanneer dit misluk, word ander konsultante ingeroep om te ontleed waarom die een-grootte-pas-almal-oplossing nie hier werk nie. Asof die man op straat jou nie kon vertel nie.
Die minagting van plaaslike kennis, plaaslike vernuwing en plaaslike oplossings is so diepgewortel dat reëls en regulasies dikwels buitelandse standaarde afdwing, selfs al is dit nie plaaslik gepas nie. Jare se ondervinding, kennis en insig word afgeskeep en sommer net verwerp.
Wanneer dit kom by boerdery waar nuwe eienaars plaaswerkers met generasies se ondervinding op daardie spesifieke stuk grond wegjaag sonder om ’n oog te knip; wanneer dit kom by die ondermyning van plaaslike topgehalte-kondoomvervaardiging om invoerkontrakte van miljoene dollar met ’n bruin koevert onder die tafel te teken; wanneer dit kom by die opstel van geslotekringtelevisie (CCTV) vir misdaadvoorkoming eerder as om werklose inwoners van ’n buurt of nedersetting te bemagtig en te ondersteun om hul eie strate te beveilig, lyk die aantrekkingskrag van vreemde oplossings blykbaar onweerstaanbaar.
Bewyse van mislukte ingevoerde oplossings is so algemeen soos die geel spoedkamerapale langs nasionale paaie wat bloot stof vergader en soms ’n plek vir voëls bied om nes te maak. Tog bly dit die norm vir besluitnemers om hul eers tot lessenaarnavorsing en ingevoerde menings te wend om oplossings vir Namibiese probleme te vind.
Die voorbeeld wat my altyd so omkrap, is die basiese inkomstetoelaag, soos voorgestel deur die NAMTAX-konsortium. Dit het daardie kenners ses maande geneem om met die oplossing vorendag te kom, eerstens omdat hulle die tyd geneem het om die werklike probleem op grondvlak te identifiseer: Te veel Namibiërs het in 2002 niks in ’n gegewe maand bestee nie. Sonder monetêre transaksies is daar geen belasting nie. Die oplossing: Gee almal net ’n bietjie geld. Nie genoeg om van te oorleef nie, maar net genoeg sodat hulle dit sal bestee.
Selfs die gee-meganisme was mooi deurdink. Slegs gedurende kantoorure, deur bestaande regeringsverspreiding, en nie kumulatief nie, sodat as jy nie in ’n sekere maand vir ure vir ’n paar dollar wil toustaan nie, verloor jy daardie maand se toelaag. Dit sou dit onekonomies maak vir diegene wat goed verdien om die tyd af te staan, terwyl diegene wat dit broodnodig het, beslis vir hul dollars sou wag.
Volgens belastingkundiges sou die opbrengs van verhoogde belastinginkomste vir die staat die uitgawes binne ’n paar jaar dek, weens die vermenigvuldiger-effek van meer geld wat herhaaldelik deur die ekonomie sou vloei.
Natuurlik is hierdie plaaslike oplossing verwerp. Die regering probeer steeds om sy ingrypings te rig op die wyd erkende probleem van ongelykheid, en nuusberigte van herhaalde mislukkings hou nie op nie. Maar luister ons politici?
Net na hulself, dalk. Nie na ons mense nie. Nie na ons kenners nie. Nie na gesonder verstand nie. O nee! Nie dit nie. Waar sou die selfverryking dan vandaan kom? Ai tog, ek sê maar net.
– [email protected]
* Rubrieke, meningstukke, briewe en SMS’e deur lesers en meningvormers weerspieël nie noodwendig die siening van Republikein of Network Media Hub (NMH) nie. As mediahuis onderskryf NMH die etiese kode vir Namibiese media, soos toegepas deur die Media-ombudsman.
Byvoorbeeld, wanneer dit kom by diamantontginning vanaf die seebodem, is Namibië uit en uit ’n voorloper. Suksesvolle, gevestigde Namibiese mynbou aanvaar die bestaan van geskoolde Namibiese mynwerkers as vanselfsprekend, met voorbeelde van die uitvoer van Namibiese mynwerkers om vinnig en doeltreffend myne in ander lande te bou. Die langdurige aard van ikoniese Namibiese myne soos Rössing word ook nie deur kenners in die bedryf as ’n toeval beskou nie.
Tog is dit so skaars dat top-besluitnemers ernstig Namibiese oplossings vir Namibiese kwessies oorweeg. Die neiging is altyd om ’n buitelandse konsultant in te roep, duisende te betaal en dan te probeer om die raad, gebaseer op buitelandse omstandighede, plaaslik af te dwing. Wanneer dit misluk, word ander konsultante ingeroep om te ontleed waarom die een-grootte-pas-almal-oplossing nie hier werk nie. Asof die man op straat jou nie kon vertel nie.
Die minagting van plaaslike kennis, plaaslike vernuwing en plaaslike oplossings is so diepgewortel dat reëls en regulasies dikwels buitelandse standaarde afdwing, selfs al is dit nie plaaslik gepas nie. Jare se ondervinding, kennis en insig word afgeskeep en sommer net verwerp.
Wanneer dit kom by boerdery waar nuwe eienaars plaaswerkers met generasies se ondervinding op daardie spesifieke stuk grond wegjaag sonder om ’n oog te knip; wanneer dit kom by die ondermyning van plaaslike topgehalte-kondoomvervaardiging om invoerkontrakte van miljoene dollar met ’n bruin koevert onder die tafel te teken; wanneer dit kom by die opstel van geslotekringtelevisie (CCTV) vir misdaadvoorkoming eerder as om werklose inwoners van ’n buurt of nedersetting te bemagtig en te ondersteun om hul eie strate te beveilig, lyk die aantrekkingskrag van vreemde oplossings blykbaar onweerstaanbaar.
Bewyse van mislukte ingevoerde oplossings is so algemeen soos die geel spoedkamerapale langs nasionale paaie wat bloot stof vergader en soms ’n plek vir voëls bied om nes te maak. Tog bly dit die norm vir besluitnemers om hul eers tot lessenaarnavorsing en ingevoerde menings te wend om oplossings vir Namibiese probleme te vind.
Die voorbeeld wat my altyd so omkrap, is die basiese inkomstetoelaag, soos voorgestel deur die NAMTAX-konsortium. Dit het daardie kenners ses maande geneem om met die oplossing vorendag te kom, eerstens omdat hulle die tyd geneem het om die werklike probleem op grondvlak te identifiseer: Te veel Namibiërs het in 2002 niks in ’n gegewe maand bestee nie. Sonder monetêre transaksies is daar geen belasting nie. Die oplossing: Gee almal net ’n bietjie geld. Nie genoeg om van te oorleef nie, maar net genoeg sodat hulle dit sal bestee.
Selfs die gee-meganisme was mooi deurdink. Slegs gedurende kantoorure, deur bestaande regeringsverspreiding, en nie kumulatief nie, sodat as jy nie in ’n sekere maand vir ure vir ’n paar dollar wil toustaan nie, verloor jy daardie maand se toelaag. Dit sou dit onekonomies maak vir diegene wat goed verdien om die tyd af te staan, terwyl diegene wat dit broodnodig het, beslis vir hul dollars sou wag.
Volgens belastingkundiges sou die opbrengs van verhoogde belastinginkomste vir die staat die uitgawes binne ’n paar jaar dek, weens die vermenigvuldiger-effek van meer geld wat herhaaldelik deur die ekonomie sou vloei.
Natuurlik is hierdie plaaslike oplossing verwerp. Die regering probeer steeds om sy ingrypings te rig op die wyd erkende probleem van ongelykheid, en nuusberigte van herhaalde mislukkings hou nie op nie. Maar luister ons politici?
Net na hulself, dalk. Nie na ons mense nie. Nie na ons kenners nie. Nie na gesonder verstand nie. O nee! Nie dit nie. Waar sou die selfverryking dan vandaan kom? Ai tog, ek sê maar net.
– [email protected]
* Rubrieke, meningstukke, briewe en SMS’e deur lesers en meningvormers weerspieël nie noodwendig die siening van Republikein of Network Media Hub (NMH) nie. As mediahuis onderskryf NMH die etiese kode vir Namibiese media, soos toegepas deur die Media-ombudsman.
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie