Onderwys – Onderwys en sekularisme

Iemand wil onlangs weet of die Onse Vader-gebed terug in die skole gekry kan word.

Hierdie vraag het weer eens die kwessie van sekularisme na vore gebring. ’n Mens moet onthou dat Christelik-Nasionalisme ’n bepalende invloed op Namibië, as kolonie van Suid-Afrika, gehad het. Onafhanklikheid het egter ’n skeidsmuur tussen staat en kerk “opgerig”.

Namibië is in terme van haar Grondwet ’n sekulêre staat en verder verleen artikel 21 aan elke mens die reg om enige godsdiens te beoefen en om sodanige geloof prakties uit te oefen. Ná die vestiging van die Republiek van Namibië het baie vrae en verduidelikings oor sekularisme die lig gesien. Nou wat is sekularisme presies? Dit beteken eenvoudig die vryheid om enige godsdiens van jou keuse aan te hang sonder staatsinmenging. Die staat verleen ook geen voorkeur aan enige godsdiensvorm nie. Dit beteken egter nie dat die staat anti-godsdiens of godloos is nie. Nou hoe vind dit uitdrukking in ander wêreld dele?

Wêreldwyd is daar 96 sekulêre state volgens ’n peiling in 2020. Van hulle is die VSA, Frankryk, Albanië, Tsjad, Guinee, Indonesië en Rusland. Agnostisisme, nie-teïsme, sekulêre-humanisme onder andere geniet ook erkenning in hierdie lande. Islam geniet amptelike en uitsluitlike erkenning in sommige Moslem-lande. Natuurlik vind die verhouding tussen kerk en staat, wat dit ook al mag wees, neerslag in die onderwysstelsel van ’n land.

In die VSA het hierdie verhouding tussen staat en godsdiens interessante draaie in regeringsraadsale en in die howe gemaak. Die Free Exercise Clause (1791) waarborg godsdiensvryheid vir elke landsburger in soverre dit nie in konflik is met die openbare sedes of een of ander grondwetlike oorweging nie. Die Establishment Clause aan die ander kant weerhou die regering daarvan om in te meng met die uitoefening van godsdiensregte van landsburgers. Demografiese en ander realiteite dwing egter nou die howe om weer na hierdie “ondeurdringbare muur” tussen staat en godsdiens te kyk.

In Maine, ’n yl bevolkte staat, is leerlinge met belastinggeld gratis vervoer na nie-sektariese skole elders in die staat. Die ouers wat godsdiensonderrig vir hulle kinders verkies het, was in opstand. In Carson vs Makin wat hierop gevolg het, gee die hof duidelike betekenis aan gratis onderwys en ook dat dit godsdiensonderrig insluit. Die hof toon ook sy afkeur vir onderwyspraktyke wat diskrimineer teenoor leerlinge uit gay en Moslem-gemeenskappe. Die ratio vir die besluit is dat belastinggeld nie gebruik mag word vir godsdiensonderrig terwyl leerlinge uit Moslem- en gay gemeenskappe uitgesluit word nie. Een regter het opgemerk dat die reg op gratis onderwys in haar boek hoër as enige ander reg staan. Die kwessies is nog nie opgeklaar nie en is seker op pad na die hoogste hof in Amerika.

Ek het nou ’n lang pad met godsdiens en sekularisme geloop. Dit het onder my aandag gekom dat daar bewerings was (of steeds is) om godsdiensbeoefening in te perk deur sekulariteit as verskoning op te hef. Daar is ook bewerings dat kerkgemeentes die voorreg ontsê was om klaskamers van naburige skole te gebruik vir aanbidding en Sondagskoolklasse.

Weer eens, Namibië is ’n sekulêre staat en godsdiens word toegelaat; nie net as vak nie, maar ook tydens saalbyeenkomste en om die eerste klasse van die dag mee te begin, met dien verstande dat leerlinge van ander gelowe se regte nie ingeperk of bedreig word nie. Die Onse Vader het ook nêrens gegaan nie. (Ek dra hierdie aflewering op aan oudkollega en vriendin Paulina (Tannie) Kanases wat verlede week heengegaan het). – [email protected]

* Rubrieke, meningstukke, briewe en SMS’e deur lesers en meningvormers weerspieël nie noodwendig die siening van Republikein of Namibia Media Holdings (NMH) nie. As mediahuis onderskryf NMH die etiese kode vir Namibiese media, soos toegepas deur die Media-ombudsman.