Annemarie Schullenbach
Annemarie Schullenbach

Leierskap vir leke – Leiers eet laaste

“Leierskap gaan nie daaroor om in beheer te wees nie. Dit gaan daaroor om óm te gee vir dié wat in jou beheer toevertrou is.” – Simon Sinek, skrywer en motiveringspreker

Daar is baie leiers. Maar góéie leiers? Daai is so skaars soos gesonde verstand op TikTok. As leierskap eenvoudig en vir almal toeganklik was, sou daar nie derduisende selfhelp-leierskapboeke en -video’s gewees het nie. Daar is nie één beproefde (kits)-leierskapresep nie, en definitief geen leierskappil wat by jou apteek beskikbaar is nie (as dit maar net was, was daar dalk meer gesonde verstand in ons samelewing in omloop!).

Daar is wel ’n paar breë kenmerke wat mens van die meeste uitsonderlike leiers kan sê:

– Bediening. Leiers besef hulle is in die posisies waarin hulle is, alleenlik vir ánder, en hulle fokus daarop om hul navolgers te help om te groei en te ontwikkel. Hul leierskap is in opregte empatie en respek gesement. Ná sy vrylating uit die tronk het Nelson Mandela nie op haat en wraak gefokus nie, maar gesê dit is beter “om van agter af te lei en ander voor te laat gaan. . . wanneer jy oorwinning vier, sal hulle onthou dit was húlle sukses”.

– Onverskrokke integriteit. Leiers met ingebore eerbaarheid hou by hulle woord en vat verantwoordelikheid vir hul besluite en optrede. Die voormalige Duitse kanselier, Angela Merkel, was bekend vir haar eerlikheid, standvastigheid en morele besluite. Sy het persoonlike skandale vermy, ’n eenvoudige leefstyl gelei en onvoorwaardelik vir haar besluite ingestaan.

– Nederigheid. Die uitnemendste van leiers is dié wat besef hulle staan in die diens van ander en dat húlle die meeste het om te leer. Die Liberiese staatshoof en Nobel-vredespryswenner in 2011, Ellen Johnson Sirleaf, was bekend vir haar selfdissipline, nederigheid en diensbaarheid. Die formidabele vrou het die presidentskap van ’n gebroke land oorgeneem met die wete dat sy meedoënloos daarop sou moes fokus om korrupsie uit te wis, infrastruktuur te herbou en die trauma van ’n oorlog te oorkom.

– Beskeidenheid is ’n kenmerk van leiers wat nie op populisme gemik is nie. Dié leiers is nie daarop gefokus om gewild te wees nie, maar eerder opreg en regverdig. Die filosoof, Socrates, het dikwels idees en sienings wat gewild was, bevraagteken, wat hom baie vyande in die sak gebring het, en uiteindelik sy lewe gekos het. Hy was bekend daarvoor dat hy gesê het, hy weet hy weet niks nie. Al het Socrates nie aan die hoof van ’n groot weermag of instelling gestaan nie, was hy ’n uitsonderlike voorbeeld van goeie leierskap.

– Kommunikasie. Die Dalai Lama se besondere leierskap is in sy kalmte, sin vir humor en opregte belangstelling in ander, gesetel. Hy luister nie om te wen of probleme op te los nie, hy luister om te verstáán. Selfs wanneer hy antwoord, begin hy dikwels deur eers te reflekteer op wat hy gehoor het.

Al die bogenoemde eienskappe kan in drie woorde saamgevat word: Leiers eet laaste, wat verwys na ’n Amerikaanse vloottradisie waaroor Simon Sinek skryf.

’n Sleutelboodskap van Sinek se sienings oor leierskap is die idee dat leierskap doelgerig is. Hy is bekend vir sy “Start with Why”-model, omdat mense nie soseer belangstel in wat organisasies of leiers doen, as hoekom nie. Volgens hom kiés goeie leiers om na die welstand van hul navolgers om te sien, binne omgewings wat sielkundige veiligheid bied. Sinek verwerp leierskap wat op mag, voordele en ego gegrond is, ten gunste van leierskap wat die omstandighede skep vir ander om te groei en ontwikkel – want ware leiers eet altyd laaste.

* Annemarie Schullenbach is ’n navorsings-, besigheids- en bemarkingskonsultant met ’n meestersgraad in besigheidsleierskap en veranderingsbestuur van die Namibië Universiteit vir Wetenskap en Tegnologie. Sy het meer as 20 jaar se professionele ondervinding in die private en openbare sektor, in leierskap, strategie en navorsingsbepaalde belangstellingsvelde.

[email protected]

* Beste lesers, keuring vir die publikasie van WhatsApp, briewe en alle ander lesersbydraes berus by Republikein. Klagtes oor die diens van private besighede word eers aan die onderneming vir reaksie voorgelê. Die menings van ons lesers en rubriekskrywers verteenwoordig nie noodwendig die standpunt van Republikein nie. Republikein is ’n lid van die Redakteursforum van Namibië (EFN) en onderskryf die etiese kode vir die Namibiese media soos toegepas deur die media-ombudsman.

Kommentaar

Republikein 2025-11-03

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer