Miljoene vir registrasie-, klasgelde
Meer as 1 500 gesondheidspersoneel gaan gewerf word
Die ministerie van onderwys, vernuwing, jeug, sport, kuns en kultuur sal na verwagting meer as N$800 miljoen ontvang vir registrasie- en klasgelde vir die eerste kwartaal van Januarie tot Maart 2026, in lyn met die goedgekeurde gesubsidieerde gratis tersiêre onderwys.
Die sowat miljard Namibiese dollar moet ook gebruik word vir die werwing van onderwysers.
Dit is van die punte op die regering se doenlysie wat deur die minister van finansies, Ericah Shafudah, gister tydens haar eerste middeltermynbegroting aangekondig is.
Die gevolg is ’n toename van N$826 miljoen in die bedryfsbegroting vir die 2025-’26-begrotingsjaar en teenoor totale bestedingsversoeke van N$11,1 miljard, sê Shafudah.
“Ons het die bedryfsbegroting vir die begrotingsjaar 2025-’26 met N$826 miljoen verhoog tot ’n totaal van N$80,6 miljard, terwyl die ontwikkelingsbegroting van N$9,6 miljard tot N$8,8 miljard verminder is. Dis ’n vermindering van 8,33%.”
FINANSIëLE HERBELYNING
Die onderwysministerie sal na verwagting N$814 miljoen ontvang waarvan N$663 miljoen vir registrasie- en klasgelde vir die eerste kwartaal van Januarie tot Maart 2026 geoormerk is. Die oorblywende N$151 miljoen is vir die werwing van 665 onderwysers.
Die ministerie van gesondheid en maatskaplike dienste ontvang ’n bykomende N$185 miljoen vir die werwing van 1 537 gesondheidsorgpersoneel.
’n Bedrag van N$61 miljoen is beskikbaar gestel aan die ministerie van finansies onder gebeurlikheidsvoorsiening, terwyl ’n bykomende N$50 miljoen aan die president se kantoor bewillig is vir personeeluitgawes en verwante goedere en dienste vir die olie- en gaseenheid, sekuriteitstoerusting en instandhouding.
Die Nasionale Noodfonds vir Rampe onder die kantoor van die eerste minister kry ’n hupstoot met ’n bykomende N$50 miljoen vir die verhoogde opkoms van begunstigdes in die droogtehulpprogram.
Die Verkiesingskommissie van Namibië ontvang N$30 miljoen om op te maak vir die tekort wat veroorsaak is deur bykomende tussenverkiesings in die 2025-’26-begrotingsjaar. Altesaam N$15 miljoen gaan aan die Nasionale Vergadering om op te maak vir ’n tekort op personeeluitgawes en ’n fout deur parlementêre komitees. ’n Verdere N$30 miljoen gaan gebruik word om ’n gebou vir verblyf vir lede van die parlementêre kantoor aan te koop.
PROJEKTE TANS AAN DIE GANG
Shafudah het ook verwys na die regering se finansiering van opgraderings en uitbreidings aan die Onandjokwe-verwysingshospitaal.
Die konstruksie van die kraam- en pediatriese saal, deel van fase A, is volgens die minister reeds 85% voltooi. Die verwagte voltooiingsdatum was 20 Oktober, maar daar is egter ’n vertraging met die voorsiening van lugversorgingskolomme.
Die regering finansier ook die konstruksie van die Khomas-distrikshospitaal in die Samora Machel-kiesafdeling wat 500 beddens sal huisves en ’n belangrike deel van die nasionale gesondheidsorginfrastruktuur sal vorm.
Volgens Shafudah het fase 1 van die projek in April begin met toegangspaaie en waterinfrastruktuur, terwyl werke vir elektrisiteitsdienste in Julie begin het. Tot op hede is 40% voltooi en behoort die fase teen Desember voltooi te word. Die bou van ’n intensiewesorgeenheid by die Oshakati-staatshospitaal staan op 78% en sal na verwagting in Desember voltooi wees. Opknappingswerk aan Saal 2 (oftalmologie – diagnose en behandeling van oogafwykings) is voltooi en op 16 Julie aan die hospitaal oorhandig.
Op die behuisingsfront is nege nuwe dorpsgebiede gedurende die oorsigtydperk goedgekeur en in die Staatskoerant gepubliseer. Dit sluit onder meer Brukharos in Keetmanshoop, Mariental Uitbreiding 5, Plaatjiesheuwel Uitbreidings 4, 5, 6, 7 en 8 op Koës, Oniipa en Uitbreiding 20 in Outapi in.
Shafudah sê die Shack Dwellers Federation het met die ondersteuning van die ministerie van stedelike en landelike ontwikkeling en vennote in die private sektor 2 160 huise in al 14 streke gebou met die meeste in Erongo (392), Oshikoto (349) en Kunene (269). Ook is sanitasie aan 2 160 huishoudings voorsien.
BEPLANDE WYSIGINGS IN BELASTING
Beplande wysigings aan inkomstebelasting sal teen die einde van Maart 2026 gefinaliseer word sodat dit in wetgewing opgeneem kan word.
Dit is daarop gemik om hervormings te verseker wat daarop gemik is om mededingendheid en billikheid binne die ekonomie te versterk. Van die belangrikste wysigings sluit in verbeterings aan die enkelbedrag-aftreevoordeel, die instelling van beperkings op belastingstrukture vir behuisingsvoordele en aanpassings aan die belasting op dividend-inkomste uit voorkeuraandele.
Korporatiewe belastinghervormings sal ook ’n koers van 20% vir klein- en mediumgrootte ondernemings insluit, ’n koersverlaging van tot 28% vir nie-mynbou-ondernemings en ’n koers van 20% vir ondernemings in die Spesiale Ekonomiese Sone. Die belyning van belasting van langtermynversekeraars met ander nie-mynbou-ondernemings vorm deel van die hervormings.
Saam met dit ontwikkel die ministerie ’n omvattende mediumtermyn-inkomstestrategie (MTRS) wat daarop gemik is om die belastinghervormingsproses te lei, sê Shafudah.
Die strategie sal beleids-, administratiewe en wetlike oorwegings takel, terwyl dit ook fokus op die mobilisering van hulpbronne vir ontwikkeling. Verdere belastingvoorstelle sal na verwagting tydens die hoofbegroting in Februarie 2026 bekend gemaak word.
Die geldigheidstydperk van goedkeuringsbriewe (certificate of good standing) gaan hersien word na ’n jaar vir individue en klein- en mediumgrootte ondernemings en ses maande vir ander belastingbetalers.
EUROBOND EN SKULDFINANSIERING
Shafudah sê die regering se totale kumulatiewe openbare skuld het teen einde September op N$176,3 miljard gestaan.
Dit word vererger deur ’n beduidende styging in die koste vir die diens van skuld, rentebetalings wat N$6,8 miljard beloop en ’n aansienlike styging van 6,4 persentasiepunte in vergelyking met die rente-uitgawes vanaf September 2024, sê sy.
Hoewel sy nie na Namibië se hangende Eurobond-verpligting verwys het nie, het Shafudah die behoefte beklemtoon om te waak teen uitgawes wat nie doeltreffend beheer word nie.
Voorwaardelike aanspreeklikhede het ’n marginale verbetering getoon, aangesien die voorraad staatswaarborge afgeneem het tot N$8,1 miljard van die N$9,3 miljard in die 2024-’25-begrotingsjaar, ’n daling van net 0,6%. – [email protected]
Die sowat miljard Namibiese dollar moet ook gebruik word vir die werwing van onderwysers.
Dit is van die punte op die regering se doenlysie wat deur die minister van finansies, Ericah Shafudah, gister tydens haar eerste middeltermynbegroting aangekondig is.
Die gevolg is ’n toename van N$826 miljoen in die bedryfsbegroting vir die 2025-’26-begrotingsjaar en teenoor totale bestedingsversoeke van N$11,1 miljard, sê Shafudah.
“Ons het die bedryfsbegroting vir die begrotingsjaar 2025-’26 met N$826 miljoen verhoog tot ’n totaal van N$80,6 miljard, terwyl die ontwikkelingsbegroting van N$9,6 miljard tot N$8,8 miljard verminder is. Dis ’n vermindering van 8,33%.”
FINANSIëLE HERBELYNING
Die onderwysministerie sal na verwagting N$814 miljoen ontvang waarvan N$663 miljoen vir registrasie- en klasgelde vir die eerste kwartaal van Januarie tot Maart 2026 geoormerk is. Die oorblywende N$151 miljoen is vir die werwing van 665 onderwysers.
Die ministerie van gesondheid en maatskaplike dienste ontvang ’n bykomende N$185 miljoen vir die werwing van 1 537 gesondheidsorgpersoneel.
’n Bedrag van N$61 miljoen is beskikbaar gestel aan die ministerie van finansies onder gebeurlikheidsvoorsiening, terwyl ’n bykomende N$50 miljoen aan die president se kantoor bewillig is vir personeeluitgawes en verwante goedere en dienste vir die olie- en gaseenheid, sekuriteitstoerusting en instandhouding.
Die Nasionale Noodfonds vir Rampe onder die kantoor van die eerste minister kry ’n hupstoot met ’n bykomende N$50 miljoen vir die verhoogde opkoms van begunstigdes in die droogtehulpprogram.
Die Verkiesingskommissie van Namibië ontvang N$30 miljoen om op te maak vir die tekort wat veroorsaak is deur bykomende tussenverkiesings in die 2025-’26-begrotingsjaar. Altesaam N$15 miljoen gaan aan die Nasionale Vergadering om op te maak vir ’n tekort op personeeluitgawes en ’n fout deur parlementêre komitees. ’n Verdere N$30 miljoen gaan gebruik word om ’n gebou vir verblyf vir lede van die parlementêre kantoor aan te koop.
PROJEKTE TANS AAN DIE GANG
Shafudah het ook verwys na die regering se finansiering van opgraderings en uitbreidings aan die Onandjokwe-verwysingshospitaal.
Die konstruksie van die kraam- en pediatriese saal, deel van fase A, is volgens die minister reeds 85% voltooi. Die verwagte voltooiingsdatum was 20 Oktober, maar daar is egter ’n vertraging met die voorsiening van lugversorgingskolomme.
Die regering finansier ook die konstruksie van die Khomas-distrikshospitaal in die Samora Machel-kiesafdeling wat 500 beddens sal huisves en ’n belangrike deel van die nasionale gesondheidsorginfrastruktuur sal vorm.
Volgens Shafudah het fase 1 van die projek in April begin met toegangspaaie en waterinfrastruktuur, terwyl werke vir elektrisiteitsdienste in Julie begin het. Tot op hede is 40% voltooi en behoort die fase teen Desember voltooi te word. Die bou van ’n intensiewesorgeenheid by die Oshakati-staatshospitaal staan op 78% en sal na verwagting in Desember voltooi wees. Opknappingswerk aan Saal 2 (oftalmologie – diagnose en behandeling van oogafwykings) is voltooi en op 16 Julie aan die hospitaal oorhandig.
Op die behuisingsfront is nege nuwe dorpsgebiede gedurende die oorsigtydperk goedgekeur en in die Staatskoerant gepubliseer. Dit sluit onder meer Brukharos in Keetmanshoop, Mariental Uitbreiding 5, Plaatjiesheuwel Uitbreidings 4, 5, 6, 7 en 8 op Koës, Oniipa en Uitbreiding 20 in Outapi in.
Shafudah sê die Shack Dwellers Federation het met die ondersteuning van die ministerie van stedelike en landelike ontwikkeling en vennote in die private sektor 2 160 huise in al 14 streke gebou met die meeste in Erongo (392), Oshikoto (349) en Kunene (269). Ook is sanitasie aan 2 160 huishoudings voorsien.
BEPLANDE WYSIGINGS IN BELASTING
Beplande wysigings aan inkomstebelasting sal teen die einde van Maart 2026 gefinaliseer word sodat dit in wetgewing opgeneem kan word.
Dit is daarop gemik om hervormings te verseker wat daarop gemik is om mededingendheid en billikheid binne die ekonomie te versterk. Van die belangrikste wysigings sluit in verbeterings aan die enkelbedrag-aftreevoordeel, die instelling van beperkings op belastingstrukture vir behuisingsvoordele en aanpassings aan die belasting op dividend-inkomste uit voorkeuraandele.
Korporatiewe belastinghervormings sal ook ’n koers van 20% vir klein- en mediumgrootte ondernemings insluit, ’n koersverlaging van tot 28% vir nie-mynbou-ondernemings en ’n koers van 20% vir ondernemings in die Spesiale Ekonomiese Sone. Die belyning van belasting van langtermynversekeraars met ander nie-mynbou-ondernemings vorm deel van die hervormings.
Saam met dit ontwikkel die ministerie ’n omvattende mediumtermyn-inkomstestrategie (MTRS) wat daarop gemik is om die belastinghervormingsproses te lei, sê Shafudah.
Die strategie sal beleids-, administratiewe en wetlike oorwegings takel, terwyl dit ook fokus op die mobilisering van hulpbronne vir ontwikkeling. Verdere belastingvoorstelle sal na verwagting tydens die hoofbegroting in Februarie 2026 bekend gemaak word.
Die geldigheidstydperk van goedkeuringsbriewe (certificate of good standing) gaan hersien word na ’n jaar vir individue en klein- en mediumgrootte ondernemings en ses maande vir ander belastingbetalers.
EUROBOND EN SKULDFINANSIERING
Shafudah sê die regering se totale kumulatiewe openbare skuld het teen einde September op N$176,3 miljard gestaan.
Dit word vererger deur ’n beduidende styging in die koste vir die diens van skuld, rentebetalings wat N$6,8 miljard beloop en ’n aansienlike styging van 6,4 persentasiepunte in vergelyking met die rente-uitgawes vanaf September 2024, sê sy.
Hoewel sy nie na Namibië se hangende Eurobond-verpligting verwys het nie, het Shafudah die behoefte beklemtoon om te waak teen uitgawes wat nie doeltreffend beheer word nie.
Voorwaardelike aanspreeklikhede het ’n marginale verbetering getoon, aangesien die voorraad staatswaarborge afgeneem het tot N$8,1 miljard van die N$9,3 miljard in die 2024-’25-begrotingsjaar, ’n daling van net 0,6%. – [email protected]
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie