Meer as 50 plase uit mark onttrek

Die minister van landbou, visserye, water en grondhervorming, Inge Zaamwani, sê grondeienaars het die afgelope twee boekjare 53 plase van die mark onttrek om verkryging deur die regering te vermy.Zaamwani het verlede week aan die parlement gesê grondeienaars het in die laaste boekjaar 27 plase onttrek net voordat die staat sy voorkeurreg kon uitoefen, insluitend die uitreiking van ’n teenaanbod aan die boere. Dit was in reaksie op ’n vraag deur Swanu se parlementslid, Evilastus Kaaronda.Volgens Zaamwani het grondeienaars ook 26 ander plase in die huidige finansiële jaar onttrek.“Grondeienaars bied nie hul plase te goeder trou vir die staat aan nie,” het sy gesê.Die minister het verduidelik dat sulke onttrekkings plaasvind wanneer die regering pryse aanbied wat plaaseienaars te laag ag.“Dus, eerder as om teen ’n lae prys te verkoop, onttrek die eienaars die plaas, hou dit in die mark, hou dit vir hulself en plaas dit later weer op die mark. “Dit is die uitdaging, en tot dusver word grond verkry op grond van die beginsel van gewillige verkoper, gewillige koper,” het Zaamwani gesê.GRONDWETLIKE BEPALINGSZaamwani het ook die kwessie van billike en regverdige vergoeding in grondhervorming aangespreek en wetgewers aangespoor om Namibië se grondwetlike bepalings te oorweeg.“Met betrekking tot die vraag of billike en regverdige vergoeding ’n goeie stelsel is, wil ek die aandag van hierdie Huis vestig op Artikel 16 van ons Grondwet wat die reg op eiendom waarborg, met paragraaf 1 wat almal die reg gee om eiendom te bekom, te besit en daarvan ontslae te raak. “Namibië het boonop ook internasionale konvensies oor ander regte om eiendom te besit, bekragtig,” het sy gesê.Sy het bygevoeg dat die Grondwet onteiening onder spesifieke voorwaardes toelaat.“Artikel 16(2) van ons Grondwet maak egter voorsiening vir die onteiening van eiendom,” het Zaamwani gesê.Sy het bygevoeg dat die artikel ook voorsiening maak vir die staat of ’n bevoegde liggaam wat deur die wet gemagtig is om in die openbare belang te onteien, onderhewig aan die betaling van billike vergoeding.“So, dit is die kwessie: Onteiening word toegelaat, maar ons moet billike vergoeding betaal,” het sy gesê.LYS VAN PLASE IN BUITELANDSE BESITIn reaksie op beroepe vir ’n lys van grond wat deur buitelandse burgers besit word, het Zaamwani gesê haar ministerie het nie die gesag om besonderhede oor private eienaarskap bekend te maak nie.“Ek moet daarop wys dat ons as ’n ministerie nie ’n mandaat het om private inligting rakende eienaarskap bekend te maak nie.“Eerbare lede wat belang stel, kan egter na die registrasiekantoor, die akteregister, gaan en self uitvind watter plaas deur wie besit word,” het sy verduidelik.Ses maande gelede het Network Media Hub (NMH) berig dat president Netumbo Nandi-Ndaitwah, na aanleiding van die vermeende mislukking van die grondhervormingsmodel van gewillige koper, gewillige verkoper, planne aangekondig het om die fokus op afwesige grondeienaars te verskerp en die beleid vir grondbelasting te versterk om herverdeling te versnel en Namibië se diepgewortelde ongelykhede te takel.Nandi-Ndaitwah het vroeër vanjaar in ’n onderhoud met Al Jazeera gesê die regering beoog om ten minste 130 000 hektaar grond oor die volgende vyf jaar in produktiewe gebruik te bring, gelei deur die komende grondwetsontwerp.“Dit is waar, en bekend deur baie wat Namibië se geskiedenis gevolg het, dat ten tyde van ons onafhanklikwording baie van die grond in die hande van individue was.“En omdat grond deel van eiendom is, en die Grondwet baie duidelik is oor eiendom, moes ons wette ontwikkel, en ons het begin met die model van gewillige koper, gewillige verkoper. Maar ons het besef dit werk nie,” het sy gesê.STAATSVERKRYGINGDie nuwe grondwetsontwerp van 2025 gee die minister verantwoordelik vir grondhervorming breë magte om kommersiële plase in die openbare belang te verkry, wat ’n groot verskuiwing van die langdurige “gewillige koper, gewillige verkoper”-model aandui.Die wetsontwerp vervang die Landbou (Kommersiële) Grondhervormingswet van 1995 en vestig ’n meer afdwingbare, staatsgeleide herverdelingsraamwerk wat daarop gemik is om hervestiging te versnel en maatskaplike en ekonomiese ongelykhede te takel.Volgens Artikel 81 kan grond verkry word vir Namibiërs wat grondloos, onvoldoende hulpbronne het, histories benadeel of andersins kwesbaar is, insluitend werkloses. “Die doel is om maatskaplike en ekonomiese wanbalanse in die Namibiese samelewing te takel en billike toegang tot grond te bewerkstellig,” lui die wetsontwerp. – nikanor@nmh-hub.com.na

Meer as 50 plase uit mark onttrek

Kommentaar

Republikein 2025-10-15

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Meer as 50 plase uit mark onttrek

Kommentaar

Republikein 2025-10-15

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie