Swapo is nie die ANC, sê Iita

Tuyeimo Haidula – “Swapo is nie die ANC nie. Namibiërs is Namibiërs. Die eienskappe en houdings van die Namibiese mense is glad nie dié van Suid-Afrikaners nie. Ons is anders en Namibiërs is nie soseer verdeeld soos in Suid-Afrika nie.”So het Swapo se koördineerder in die Oshanastreek, Werner Iita, gister by navraag gesê en bygevoeg dat Swapo sterk glo dat die uitslae in Suid-Afrika se sewende demokratiese verkiesing nie sal oorspoel na die November-verkiesing in Namibië nie.Die Suid-Afrikaanse regerende party, die African National Congress (ANC), het vir die eerste keer in 30 jaar nie daarin geslaag om ’n meerderheid in die parlement te verseker nie en sal dalk vir die eerste keer in die geskiedenis by ’n koalisie moet aansluit.Mediaberigte in die buurland het aangedui dat Julius Malema, die leier van die Economic Freedom Fighters (EFF), sy bereidwilligheid aangedui het om ’n koalisie met die ANC te vorm, terwyl Duduzile Zuma-Sambudla sê die uMkhonto we Sizwe (MK)-party – onder leiding van oudpresident Jaco Zuma – sal “beslis nie” in ’n koalisie met die ANC belangstel nie.Sy het gesê die party sal ook nie ’n koalisie met die Democratic Alliance(DA) vorm nie en sê hulle kan net sowel “De Klerk laat herrys”. Sy het bygevoeg dat die EFF ’n swart progressiewe party is met wie hulle in gesprek gaan tree.Iita het verder verduidelik dat die talle betogings en opstande in Suid-Afrika ’n aanduiding is dat die mense keelvol is vir hulle omstandighede en dieselfde is nie besig om in Namibië te gebeur nie.“Ons regering gee om vir sy mense en ons verseker dat ons die lewens van ons burgers verbeter,” het Iita gesê en bygevoeg dat hy nie sê die ander regering het dit nie gedoen nie, maar dat die dinamika anders is. IPC IS ‘VOL VERTROUE’Die nasionale hoofsekretaris van die Independent Patriots for Change (IPC), Christine !Aochamus, was die afgelope naweek in Suid-Afrika as ’n geakkrediteerde waarnemer van die stemproses.!Aochamus meen hoewel dit die eerste keer is dat die IPC in die presidensiële en nasionale verkiesings gaan deelneem, is hulle vol vertroue dat hulle ’n volstrekte meerderheid sal kry.Sy het gesê politieke partye en individue wat voel hulle gaan nie die nodige steun kan werf nie, moet net uit die wedloop val en nie “hulpbronne mors nie”.!Aochamus het ook bygevoeg die Namibiese kiesers moet bewus wees dat geen politieke party verandering kan meebring of beloftes kan nakom wat hulle gemaak het, tensy hulle ’n volstrekte meerderheid het nie.“Elke politieke party wat besluit het om aan die verkiesing deel te neem, moet dink en besin of dit regtig my tyd of kiesers se tyd werd is as jy nie ’n veranderinge sal kan meebring nie,” het sy gesê.SWAPO ‘IS IN DIE MOEILIKHEID’Die politieke ontleder Rakkel Andreas het gesê wat Namibië uit die uitslag van Suid-Afika se verkiesing moet waarneem, is dat stempatrone en kiesersbelange nie meer noodwendig deur ’n party se ideologie, sy beleidsvooruitsigte of sy bevrydingsgetuigskrifte bepaal word nie. Partye moet volgens haar wegbeweeg van pogings om hulself aan kiesers te verkoop en om eerder “in te koop in die belange van die kiesers”.Andreas het gesê terwyl Namibiese politieke partye vir die komende verkiesings voorberei, moet hulle hul manifes aanpas op grond van wat dit is wat Namibiese kiesers wil hê, in teenstelling met wat hulle Namibiese kiesers kan bied.“Daar is ’n algemene afname in steun vir voormalige bevrydingsbewegings oraloor die vasteland. “Op die oomblik staan Swapo in die middel daarvan om óf sy bevrydingsgetuigskrifte soos ZANU-PF te behou óf om ’n koalisie te vorm soos die huidige lot van die ANC as hy versuim om die sosioëkonomiese belange van Namibiese kiesers in ag te neem,” meen sy.Andreas voorspel dat die regerende party in die komende verkiesings sal sukkel om sy meerderheidsetels terug te kry, terwyl die titel van amptelike opposisie ook hewig betwis word.Die menseregte-aktivis Phil ya Nangoloh het gesê dit is nie net Swapo wat ’n les uit die verkiesingsuitslae in Suid-Afrika kan leer nie, maar ook ander politieke partye. Hulle moet, volgens hom, leer dat as dienslewering swak en korrupsie wydverspreid is, hulle openbare steun verloor.Nog ’n politieke ontleder Graham Hopwood het gesê Swapo moet noukeurig ondersoek instel waarom sy susterparty, die ANC, steun verloor, aangesien talle van die faktore wat gelei het tot ’n verlies aan vertroue in die ANC ook in Namibië aanwesig is. Dit sluit in, maar is nie beperk nie tot, hoë werkloosheid, wydverspreide armoede, ondoeltreffende dienslewering en groeiende korrupsie. Hopwood wys daarop dat ons nie beurtkrag in Namibië ervaar nie – ’n ooglopende mislukking van die ANC.“Gedurige kragonderbrekings en die meer onlangse watertekorte was gereelde herinneringe aan die kiesers dat die ANC nie goed vaar nie en het ongetwyfeld daartoe gelei dat die party tot 40% gedaal het. “Swapo sal moet wys dat hy steeds in die beste posisie is om Namibië se sosioëkonomiese uitdagings aan te pak en dat die party ernstig is om korrupsie te bekamp as hy die ANC se lot wil vermy,” het hy gesê.Hopwood het bygevoeg dat wat ook ’n belangrike deel van die ANC se ondergang was, is die toename in die gewildheid van die MK-party, wat beter gevaar het as wat die meeste peilings aangedui het. Volgens hom is daar tans geen Namibiese ekwivalent van die MK-party wat blykbaar op etniese gronde gemobiliseer word nie. Hopwood het egter gesê die boodskap vir Swapo is dat hulle baie beter as die afgelope tien jaar moet presteer as hulle ’n agteruitgang soos die ANC wil vermy.STAM- EN ETNIESE AFFILIASIESYa Nangoloh het gesê Namibiërs kan ook uit die Suid-Afrikaanse verkiesingsuitslae leer dat stam- of etniese affiliasie ’n deurslaggewende rol in verkiesings speel, veral in multi-etniese samelewings soos Suid-Afrika en Namibië.“Dit is baie jammer, want dit kan lei tot onderdrukking van etniese minderheidsgroepe. In die ergste geval kan etnisiteit lei tot etniese twis met noodlottige gevolge vir menseregte en nasionale eenheid,” het hy gesê.Ya Nangoloh glo dat Swapo se verlies van sy tweederdemeerderheid meer toegeskryf kan word aan die etniese affiliasie van sy president eerder as die kwessie van swak dienslewering of bewerings van korrupsie.“Tweedens is Swapo se verlies aan sy tweederdemeerderheid toegeskryf aan die feit dat Panduleni Itula, die president van die IPC, destyds (2019) as ’n bona fide Swapo-lid beskou is,” het hy gesê.– republikein@republikein.com.na

Swapo is nie die ANC, sê Iita

Kommentaar

Republikein 2025-12-05

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Swapo is nie die ANC, sê Iita

Kommentaar

Republikein 2025-12-05

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry. ×

MELD AAN

Advertensie

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry.