Swapo: Buitengewone kongres eers in 2025

Swapo gaan nie ’n buitengewone kongres hou binne ’n tydperk van drie maande ná die dood van wyle president Hage Geingob nie, en het eerder gekies om sy huidige visepresident, Netumbo Nandi-Ndaitwah, as sy kandidaat vir vanjaar se nasionale verkiesing te onderskryf.

Die besluit volg op ’n vergadering van Swapo se sentrale komitee die afgelope naweek, waartydens die Swapo-veteraan Pendukeni Iivula-Ithana vir Nandi-Ndaitwah as die party se kandidaat voorgestel het. Die party sal eers op 19 Maart 2025 ’n buitengewone kongres byeenroep.

Sisa Namandje, ’n lid van die politburo, het die party se redenasie verduidelik waarom hulle nie vanjaar ’n buitengewone kongres sal hou nie.

“Ons het nie Netumbo Nandi-Ndaitwah onderskryf nie en ons het haar nie verkies nie. Wat gebeur het, is voor die buitengewone kongres van 2004, het Swapo nie die huidige reëls gehad nie en die party het besluit om in plaas daarvan om elke keer ’n buitengewone kongres byeen te roep om ’n kandidaat te kies, kom ons maak dit ’n outomatiese ding. Ons het gesê die president van die party is die outomatiese kandidaat,” het Namandje gesê.

“Outomaties is wat dit is, geen besluit moet geneem word nie, geen bevestiging word vereis nie, geen bekragtiging word vereis nie en geen verkiesing word vereis nie,” het Namandje verder gesê.

Die sekretaris-generaal van Swapo, Sophia Shaningwa, het gesê die party – en nie enkele individue nie – was die grootste wenners ná die afgelope naweek se vergadering.

“Swapo het gewen weens die eenheid onder die lede van die sentrale komitee,” het sy gesê.

Sy het verder die partylede wat by die Swapo-hoofkantoor vergader het, ingelig dat jeuglede bereid is om leiersposisies binne die party oor te neem.

“Ons berei onsself voor om af te tree. Ons berei jou voor om oor te neem en ons berei vaste grond voor vir jou om op te land. Wat ons doen is nie meer vir ons nie, maar vir jou,” het sy gesê.

Die Swapo-veteraan Helmut Angula het die uitslag van die vergadering verwelkom en dit progressief genoem.

“Dit is ’n progressiewe ontwikkeling,” het Angula kortliks gesê toe hy om kommentaar genader is.

Intussen het James Sankwasa, die voormalige adjunkminister van werke en verover, gesê daar is ’n behoefte vir die party om ’n verkiesingskongres te hou, al is Nandi-Ndaitwah die enigste kandidaat.

“Daar is ’n behoefte aan ’n kongres. Die kongres moet bevestig wat die sentrale komitee besluit het. As dit nie gebeur nie, sal die persoon onbevestig bly,” het Sankwasa gesê.

REAKSIE

Die akademikus Henning Melber het gesê die party het ’n moeilike situasie in die gesig gestaan, terwyl hy steeds die eise vir ’n kongres van sy lede moet hanteer.

“Ek dink die party se leierskap het ֹ’n dilemma gehad wat moeilik is, indien nie onmoontlik om op te los nie. Nadat ons reeds ’n verkiesingsveldtog vir Netumbo Nandi-Ndaitwah betree het, alhoewel minder amptelik, sal dit moeilik wees om ’n debat te heropen oor iets wat beskou word as ’n feit waaroor reeds besluit is,” het Melber gesê.

Volgens hom sal enige interne verdeeldheid wat vertoon word, skade berokken aan die beeld dat Swapo verenig is en faksiegevegte agtergelaat het.

“Om te kampe te hê met individualiste of liewer brommers van die Jerry Ekandjo- en Helmut Angula-tipe, is ’n uitdaging vir enige party, nie net in Namibië nie,” het Melber gesê.

Melber meen ook dat die afsterwe van wyle president Geingob nog ’n saak is wat die party onvoorbereid gelaat het.

“Dit was ’n onverwagse en hartseer gebeurtenis wat die party en sy grondwetlike beginsels onvoorbereid betrap het, maar dit kan dalk regverdig dat die party se hoogste strukture op die beste moontlike pragmatiese manier reageer. Ek is geneig om te aanvaar dat die besluit wat geneem is die soort uitgangsopsie kan wees wat die beste moontlike hantering van die saak moontlik maak,” het hy gesê.

Die akademikus Rui Tyitende het gesê hy verwag nie dat enige ander kandidaat, behalwe Nandi-Ndaitwah, na vore sal tree nie.

“My siening is as ’n buitengewone kongres gehou moet word; wat is die kanse dat iemand anders as Nandi-Ndaitwah sal wen?” het hy gesê.

Tyitende het ook gesê: “Geskiedkundig het Swapo nie ’n geskiedenis om sy eie reëls te volg nie, hulle is geneig om die wet te volg wanneer dit hulle pas,” het hy gesê.

– [email protected]