Parlement fokus op litiumbedryf
Opposisieleier vra vir verbod
'n Staande komitee oor natuurlike hulpbronne moet lede vir 'n ondersoekende komitee benoem.
’n Parlementslid van die Landless People’s Movement (LPM), Henny Seibeb, het ’n beroep gedoen om die ontginning, verwerking en uitvoer van litium te staak tot die regering die waarde van die litium-hulpbron naby Uis kan bepaal.
“Die litiummynbedryf in Namibië word vandag gekenmerk deur korrupsie en roofdier-politiek,” sê Seibeb.
“Kommer is reeds geopper dat gemeenskapsaktiviste se lewens bedreig is,” voeg hy by.
Seibeb se mosie is na ’n parlementêre komitee verwys wat binne twee maande terugvoer moet gee.
Rafael Hangula, senior parlementêre woordvoerder, sê lede van die staande komitee oor natuurlike hulpbronne sal as komiteelede aangewys word.
Seibeb sê by ’n vergadering wat op 13 Maart op Uis gehou is, het gemeenskapslede verskeie bewerings oor onder andere onwettige mynbedrywighede deur die Chinese maatskappy Xinfeng Investments geopper.
GEVAARLIK EN ONAANVAARBAAR
“Die plaaslike gemeenskap beweer dat van hierdie oneerlike sakemense hulle intimideer en hul mynbedrywighede in die nag uitvoer, wat as gevolg van die geraas van mynplofstof en swaar vragmotors ’n gevaar vir die toerismebedryf inhou,” sê hy.
Hy beskryf die situasie as gevaarlik en onaanvaarbaar.
“Die hele waardeketting is onbekend. Wat dit meer skokkend maak, is dat hierdie bedryf ’n mafiabedryf geword het. Daar is bewerings dat byna almal in die bedryf se binnekring tot in die kern omgekoop is,” sê hy.
Volgens hom dui gemeenskapslede se stories daarop dat alle betrokke staatsinstansies ondersoek moet word, insluitend ministeries, streekowerhede, inkomstebeamptes en polisiehoofde omdat hulle toegang gee tot smokkelsindikate vir onwettige uitvoer van litiumerts.
Die petaliet-, lepidoliet- en spodumeen-rotse van Dûares naby Uis in die Erongostreek bevat litium en volgens Seibeb het die internasionale vraag na dié element vanaf 263 000 metrieke ton in 2019 na 559 000 metrieke ton laas jaar gegroei, met ’n verwagte metrieke ton van ’n miljoen teen 2025.
In 2021 was die geskatte waarde van die globale litiummark US$15 miljard, sê hy.
Dié hulpbron is kilometers vanaf Uis geleë, wat in 1958 vir mynwerknemers wat tin ontgin het, gevestig is.
Sowat 3 600 mense bly in die gebied van 10 vierkante kilometer wat in 2010 vanaf ’n dorpie na ʼn nedersetting herklassifiseer is.
Uis se ligging aan die voet van die Brandberg lok ook toeriste danksy die rotsskilderye in die gebied.
“Die pad is baie belangrik vir Uis se ekonomie, maar toerisme en landbou kry swaar omdat slegte mynboupraktyke vir litium (die pad beskadig),” sê hy.
Seibeb glo “as ons die waarde van ons litiumerts bepaal, en waarde toevoeg in Uis, kon ons werksgeleenthede vir al die bekwame mense van Uis, asook Omatjete, Okombahe, |Uikrens, Tubusis en al die nabygeleë nedersettings in die Erongo- en Kunenestreek bied. Ons kon dalk selfs bekwame werkers van ander dele van die land daarheen lok,” sê hy.
Seibeb stel voor ’n litiumverwerkingsaanleg en -fabriek word op Uis gevestig, met die gemeenskap as 60%-aandeelhouers.
Hy noem voorbeelde soos Royal Bafokeng in Suid-Afrika wat soortgelyk opgetree het, maar met platinum, en Ghana wat ’n litium-hulpbron in 2018 ontdek het wat in 2022 gemeet is. Die Ghanese wil die volle 30,1 miljoen ton 0,26% litiumoksied binne 12 jaar ontgin - teen ’n opbrengs van US$4,8 miljard.
“Om waarde toe te voeg, moet Namibië voordeel trek uit die hoë mineraalpryse, wat waarskynlik vir die volgende paar dekades sal voortduur, solank as wat China en Indië nog sterk groei toon. Dit is ’n geleentheid om ons beperkte minerale hulpbronne te gebruik om ekonomiese groei en ontwikkeling op nasionale vlak te bewerkstellig,” sê hy.
– [email protected]
“Die litiummynbedryf in Namibië word vandag gekenmerk deur korrupsie en roofdier-politiek,” sê Seibeb.
“Kommer is reeds geopper dat gemeenskapsaktiviste se lewens bedreig is,” voeg hy by.
Seibeb se mosie is na ’n parlementêre komitee verwys wat binne twee maande terugvoer moet gee.
Rafael Hangula, senior parlementêre woordvoerder, sê lede van die staande komitee oor natuurlike hulpbronne sal as komiteelede aangewys word.
Seibeb sê by ’n vergadering wat op 13 Maart op Uis gehou is, het gemeenskapslede verskeie bewerings oor onder andere onwettige mynbedrywighede deur die Chinese maatskappy Xinfeng Investments geopper.
GEVAARLIK EN ONAANVAARBAAR
“Die plaaslike gemeenskap beweer dat van hierdie oneerlike sakemense hulle intimideer en hul mynbedrywighede in die nag uitvoer, wat as gevolg van die geraas van mynplofstof en swaar vragmotors ’n gevaar vir die toerismebedryf inhou,” sê hy.
Hy beskryf die situasie as gevaarlik en onaanvaarbaar.
“Die hele waardeketting is onbekend. Wat dit meer skokkend maak, is dat hierdie bedryf ’n mafiabedryf geword het. Daar is bewerings dat byna almal in die bedryf se binnekring tot in die kern omgekoop is,” sê hy.
Volgens hom dui gemeenskapslede se stories daarop dat alle betrokke staatsinstansies ondersoek moet word, insluitend ministeries, streekowerhede, inkomstebeamptes en polisiehoofde omdat hulle toegang gee tot smokkelsindikate vir onwettige uitvoer van litiumerts.
Die petaliet-, lepidoliet- en spodumeen-rotse van Dûares naby Uis in die Erongostreek bevat litium en volgens Seibeb het die internasionale vraag na dié element vanaf 263 000 metrieke ton in 2019 na 559 000 metrieke ton laas jaar gegroei, met ’n verwagte metrieke ton van ’n miljoen teen 2025.
In 2021 was die geskatte waarde van die globale litiummark US$15 miljard, sê hy.
Dié hulpbron is kilometers vanaf Uis geleë, wat in 1958 vir mynwerknemers wat tin ontgin het, gevestig is.
Sowat 3 600 mense bly in die gebied van 10 vierkante kilometer wat in 2010 vanaf ’n dorpie na ʼn nedersetting herklassifiseer is.
Uis se ligging aan die voet van die Brandberg lok ook toeriste danksy die rotsskilderye in die gebied.
“Die pad is baie belangrik vir Uis se ekonomie, maar toerisme en landbou kry swaar omdat slegte mynboupraktyke vir litium (die pad beskadig),” sê hy.
Seibeb glo “as ons die waarde van ons litiumerts bepaal, en waarde toevoeg in Uis, kon ons werksgeleenthede vir al die bekwame mense van Uis, asook Omatjete, Okombahe, |Uikrens, Tubusis en al die nabygeleë nedersettings in die Erongo- en Kunenestreek bied. Ons kon dalk selfs bekwame werkers van ander dele van die land daarheen lok,” sê hy.
Seibeb stel voor ’n litiumverwerkingsaanleg en -fabriek word op Uis gevestig, met die gemeenskap as 60%-aandeelhouers.
Hy noem voorbeelde soos Royal Bafokeng in Suid-Afrika wat soortgelyk opgetree het, maar met platinum, en Ghana wat ’n litium-hulpbron in 2018 ontdek het wat in 2022 gemeet is. Die Ghanese wil die volle 30,1 miljoen ton 0,26% litiumoksied binne 12 jaar ontgin - teen ’n opbrengs van US$4,8 miljard.
“Om waarde toe te voeg, moet Namibië voordeel trek uit die hoë mineraalpryse, wat waarskynlik vir die volgende paar dekades sal voortduur, solank as wat China en Indië nog sterk groei toon. Dit is ’n geleentheid om ons beperkte minerale hulpbronne te gebruik om ekonomiese groei en ontwikkeling op nasionale vlak te bewerkstellig,” sê hy.
– [email protected]
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie