Geingob in die sop ná hy Mnangagwa gelukwens
Jemima Beukes - Zimbabwiërs is ontstoke ná president Hage Geingob se gelukwensingsboodskap aan president Emmerson Mnangagwa vir sy herverkiesing, en het die Namibiese staatshoof daarvan beskuldig dat hy SADC se mening ondermyn het dat die verkiesing “nie aan die vereistes van Zimbabwe se Grondwet voldoen het nie”.
Geingob, self ’n voormalige voorsitter van die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SADC), het Sondag getwiet: “Namens die mense en regering van die Republiek van Namibië wens ek [Mnangagwa] hartlik geluk met sy herverkiesing as president van Zimbabwe. Ek rig ook ’n gelukwensing aan [Zanu-PF], ons susterparty, oor die oorwinning in die vreedsame verkiesing van 23/08/23.”
VRAE OOR VERKIESINGSSPROSES
Die SADC het die kansellasie van opposisie-saamtrekke, eensydige beriggewing deur staatsmedia en beweerde intimidasie van kiesers as van die kwessies uitgelig wat die verkiesing se geloofwaardigheid in twyfel getrek het.
“Sommige aspekte van die geharmoniseerde verkiesing het nie voldoen aan die vereistes van die Zimbabwiese Grondwet, die Kieswet, en die SADC-beginsels en riglyne wat demokratiese verkiesings beheer nie,” sê die hoof van die blok se afvaardiging, Nevers Mumba, ’n voormalige visepresident van Zambië.
Mumba is deur die Zambiese president Hakainde Hichilema as afvaardigingshoof aangestel, wat pas by Geingob oorgeneem het as voorsitter van die SADC-afdeling wat toesig hou oor politiek, verdediging en veiligheidsamewerking.
VERDEEL STEM
Geingob se gelukwense aan Mnangagwa in die lig van die SADC se veroordeling het wenkbroue laat lig, met kritici wat aanvoer dat dit die kollektiewe stem van die SADC ondermyn en die groeiende uitdagings beklemtoon om eenheid tussen lidlande te handhaaf.
Die vraag of hierdie verdeeldheid ’n dieper spanning tussen SADC-lidlande aandui, is aan die voorpunt van besprekings, terwyl ander wonder of dit ’n meer betekenisvolle verskuiwing in die streekpolitieke landskap aandui.
“Dit is interessant. Dit is die eerste keer dat die SADC nie saamstem wanneer dit kom by die beoordeling van die verkiesingsuitslae in een van hul eie lidlande nie,” het die politieke kommentator Ndumba Kamwanyah gesê.
“Dus wonder ’n mens of hierdie kontrasterende posisie oor Zimbabwe eintlik ’n teken is van ’n skeuring of spanning onder die SADC-state. Dit is belangrik om daarop te let dat dit nie net president Hage Geingob is wat Mnangagwa gelukgewens het nie. Verskeie ander leiers en politici in SADC en daarbuite het dit gedoen,” het hy bygevoeg.
Hy het ook uitgelig dat Hichilema uit ’n ander leierskapgenerasie kom en nie uit die dominante leierskap wat gewortel is in die bevrydingstryd in Suider-Afrika nie.
“Vanuit daardie perspektief is hy ’n nuweling, ’n buitestander en ’n minderheidstem in die ou SADC-klub. Nog geen konkrete bewyse nie, maar dit kan ’n faktor wees.”
OU VRIENDE
Die politieke ontleder Graham Hopwood het ook uitgelig dat Zimbabwe se regerende party, Zanu-PF, en Swapo albei lede is van die klub van voormalige bevrydingsbewegings in die streek, en daarom sal hul leiers mekaar nooit bevraagteken nie.
“Hulle sal mekaar nooit kritiseer nie en sal liewer stilbly oor dinge soos bedrieglike verkiesings en blatante verontagsaming van menseregte, met verwysing na die noodsaaklikheid om nasionale soewereiniteit te respekteer.
“Dit is jammer dat ons nie staan vir die waardes in ons Grondwet se handves van regte wanneer dit kom by buitelandse beleide nie, maar dit gaan al vir jare aan – sedert ons al Mugabe se dade geïgnoreer het – so dit is nie verbasend dat die president dieselfde lyn volg nie,” het Hopwood opgemerk.
“SADC was geneig om die faktore te ignoreer wat daartoe lei dat verkiesings nie vry en regverdig is nie. Dit is ’n positiewe ontwikkeling dat ’n toesighoudende SADC-sending uiteindelik ernstige kritiek gelewer het, maar tyd sal leer of dit ’n eenmalige verskynsel of ’n teken van ’n ernstiger verandering is,” het hy gesê.
REAKSIE UIT ZIMBABWE
Zimbabwiërs het sedertdien op Geingob se twiet toegesak, wat teen gisteraand byna 1 400 opmerkings gehad het, waarskynlik die grootste reaksie op ’n twiet deur die Namibiese staatshoof.
“Hage, jy bly Namibië in die verleentheid stel. Hoekom wens jy ’n man geluk wat ’n verkiesing gesteel het?” het een kommentator getwiet.
“Skaam jou. Jy geniet dit om die mense van Zimbabwe te sien ly,” lui nog ’n twiet.
“Is jy ’n geloofwaardige Afrika-leier, Hage? Skandale vind altyd ’n manier om jou naam in te sluit, jy was deel van die Phala Phala-drama en die Fishrot-skandaal. Nou wil jy deel wees van die ondersteuning van verkiesings wat die SADC reeds gesê het ernstige probleme het. Jy is deel van die probleem,” het ’n ander gereageer.
’n Namibiese gebruiker het gesê: “Asseblief, moenie Namibiese mense insluit nie, want ons ondersteun beslis nie diktatorskap nie.”
Nog ’n twiet lui: “Hage Geingob en Emmerson is voëls van eenderse vere, hulle is diktators – hoekom is [Michael] Amushelelo in die tronk? Hoekom is Job Sikhala in die tronk?” – [email protected]
Geingob, self ’n voormalige voorsitter van die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SADC), het Sondag getwiet: “Namens die mense en regering van die Republiek van Namibië wens ek [Mnangagwa] hartlik geluk met sy herverkiesing as president van Zimbabwe. Ek rig ook ’n gelukwensing aan [Zanu-PF], ons susterparty, oor die oorwinning in die vreedsame verkiesing van 23/08/23.”
VRAE OOR VERKIESINGSSPROSES
Die SADC het die kansellasie van opposisie-saamtrekke, eensydige beriggewing deur staatsmedia en beweerde intimidasie van kiesers as van die kwessies uitgelig wat die verkiesing se geloofwaardigheid in twyfel getrek het.
“Sommige aspekte van die geharmoniseerde verkiesing het nie voldoen aan die vereistes van die Zimbabwiese Grondwet, die Kieswet, en die SADC-beginsels en riglyne wat demokratiese verkiesings beheer nie,” sê die hoof van die blok se afvaardiging, Nevers Mumba, ’n voormalige visepresident van Zambië.
Mumba is deur die Zambiese president Hakainde Hichilema as afvaardigingshoof aangestel, wat pas by Geingob oorgeneem het as voorsitter van die SADC-afdeling wat toesig hou oor politiek, verdediging en veiligheidsamewerking.
VERDEEL STEM
Geingob se gelukwense aan Mnangagwa in die lig van die SADC se veroordeling het wenkbroue laat lig, met kritici wat aanvoer dat dit die kollektiewe stem van die SADC ondermyn en die groeiende uitdagings beklemtoon om eenheid tussen lidlande te handhaaf.
Die vraag of hierdie verdeeldheid ’n dieper spanning tussen SADC-lidlande aandui, is aan die voorpunt van besprekings, terwyl ander wonder of dit ’n meer betekenisvolle verskuiwing in die streekpolitieke landskap aandui.
“Dit is interessant. Dit is die eerste keer dat die SADC nie saamstem wanneer dit kom by die beoordeling van die verkiesingsuitslae in een van hul eie lidlande nie,” het die politieke kommentator Ndumba Kamwanyah gesê.
“Dus wonder ’n mens of hierdie kontrasterende posisie oor Zimbabwe eintlik ’n teken is van ’n skeuring of spanning onder die SADC-state. Dit is belangrik om daarop te let dat dit nie net president Hage Geingob is wat Mnangagwa gelukgewens het nie. Verskeie ander leiers en politici in SADC en daarbuite het dit gedoen,” het hy bygevoeg.
Hy het ook uitgelig dat Hichilema uit ’n ander leierskapgenerasie kom en nie uit die dominante leierskap wat gewortel is in die bevrydingstryd in Suider-Afrika nie.
“Vanuit daardie perspektief is hy ’n nuweling, ’n buitestander en ’n minderheidstem in die ou SADC-klub. Nog geen konkrete bewyse nie, maar dit kan ’n faktor wees.”
OU VRIENDE
Die politieke ontleder Graham Hopwood het ook uitgelig dat Zimbabwe se regerende party, Zanu-PF, en Swapo albei lede is van die klub van voormalige bevrydingsbewegings in die streek, en daarom sal hul leiers mekaar nooit bevraagteken nie.
“Hulle sal mekaar nooit kritiseer nie en sal liewer stilbly oor dinge soos bedrieglike verkiesings en blatante verontagsaming van menseregte, met verwysing na die noodsaaklikheid om nasionale soewereiniteit te respekteer.
“Dit is jammer dat ons nie staan vir die waardes in ons Grondwet se handves van regte wanneer dit kom by buitelandse beleide nie, maar dit gaan al vir jare aan – sedert ons al Mugabe se dade geïgnoreer het – so dit is nie verbasend dat die president dieselfde lyn volg nie,” het Hopwood opgemerk.
“SADC was geneig om die faktore te ignoreer wat daartoe lei dat verkiesings nie vry en regverdig is nie. Dit is ’n positiewe ontwikkeling dat ’n toesighoudende SADC-sending uiteindelik ernstige kritiek gelewer het, maar tyd sal leer of dit ’n eenmalige verskynsel of ’n teken van ’n ernstiger verandering is,” het hy gesê.
REAKSIE UIT ZIMBABWE
Zimbabwiërs het sedertdien op Geingob se twiet toegesak, wat teen gisteraand byna 1 400 opmerkings gehad het, waarskynlik die grootste reaksie op ’n twiet deur die Namibiese staatshoof.
“Hage, jy bly Namibië in die verleentheid stel. Hoekom wens jy ’n man geluk wat ’n verkiesing gesteel het?” het een kommentator getwiet.
“Skaam jou. Jy geniet dit om die mense van Zimbabwe te sien ly,” lui nog ’n twiet.
“Is jy ’n geloofwaardige Afrika-leier, Hage? Skandale vind altyd ’n manier om jou naam in te sluit, jy was deel van die Phala Phala-drama en die Fishrot-skandaal. Nou wil jy deel wees van die ondersteuning van verkiesings wat die SADC reeds gesê het ernstige probleme het. Jy is deel van die probleem,” het ’n ander gereageer.
’n Namibiese gebruiker het gesê: “Asseblief, moenie Namibiese mense insluit nie, want ons ondersteun beslis nie diktatorskap nie.”
Nog ’n twiet lui: “Hage Geingob en Emmerson is voëls van eenderse vere, hulle is diktators – hoekom is [Michael] Amushelelo in die tronk? Hoekom is Job Sikhala in die tronk?” – [email protected]
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie