Blinde radioman: Hoe weet ek ek het regtig gestem?

Toe Frans Sinengela in 2004 vir die eerste keer by Katima Mulilo gestem het, het dit soos vryheid gevoel.“Daar was verkiesingsmateriaal in braille,” het hy onthou. “Dit was so maklik en opwindend – ek kon deur die lys van kandidate gaan totdat ek die naam van my voorkeurkandidaat gevind het.”Maar 20 jaar later het daardie onafhanklikheid vervaag. Tydens die laaste verkiesings moes Sinengela op iemand anders staatmaak om ’n kruisie op sy stembrief te maak.“Dit het my met twyfel gelaat,” het hy gesê. “Hoe weet ek die persoon het werklik vir die kandidaat gestem wat ek gekies het? Hoe stem ek as ek nie kan lees nie?”WAARDIGHEID, VERTROUEVir blinde en siggestremde Namibiërs weerspieël Sinengela se vraag &#039;n dieper dilemma oor waardigheid, vertroue en toeganklikheid in die land se demokrasie. Stemmateriaal in braille word deur die regering gedruk en aan kiesafdelings versprei – maar sonder akkurate data oor hoeveel siggestremde kiesers in elke gebied woon, bly sommige van daardie stembriewe ongebruik, &#039;n duur wanbalans wat toekomstige produksie in gevaar stel.Alhoewel die Verkiesingskommissie van Namibië (ECN) nie amptelike streekstatistieke oor gestremdhede beskikbaar gestel het nie, dui proporsionele analise van sy finale kiesersregister van 2025 daarop dat ongeveer 22 245 mense met gestremdhede – ongeveer 1,4% van Namibië se 1,49 miljoen geregistreerde kiesers – vanjaar geregtig is om hul kruisies te trek.Daar word beraam dat die Khomasstreek alleen ongeveer 3 975 geregistreerde kiesers met gestremdhede het, gevolg deur Omusati, Ohangwena en Erongo, elk waarskynlik tussen 1 900 en 2 100. Kleiner en meer afgeleë streke soos Kunene, Zambezi en Hardap is elk verantwoordelik vir minder as 1 000.ONTOEGANKLIKTerwyl Namibië een van Afrika se mees progressiewe raamwerke vir gestremdheidsregte het – insluitend die nasionale gestremdheidsbeleid (2017–’22) en die bekragtiging van die Verenigde Nasies (VN) se konvensie oor die Regte van Persone met Gestremdhede – bly die implementering op die grond inkonsekwent. Baie stemlokale is steeds ontoeganklik vir rolstoelgebruikers, het nie opritte nie, of is ver van vervoerroetes af geleë.Vir blinde en swaksiende kiesers dwing die afwesigheid van tasbare stembriewe by sommige stemlokale hulle om op verkiesingsbeamptes of metgeselle staat te maak, wat die geheimhouding van die stemproses ondermyn.Dowe kiesers staar ook kommunikasiehindernisse in die gesig as gevolg van die tekort aan gebaretaaltolke en kiesersopvoedingsmateriaal in Namibiese gebaretaal. Sommige stembeamptes, wat nie opleiding in gestremdheidsensitiwiteit het nie, jaag kiesers met gestremdhede per ongeluk aan, wat hulle blootgestel of vernederd laat voel.ECN-woordvoerder De Wet Siluka het gesê die kommissie het spesiale voorsienings gemaak om hierdie uitdagings aan te spreek. “Ons het opritte en toeganklike toegangspunte by skoolpersele, sale en kerke wat as stemlokale dien, gereël om mense te akkommodeer wat rolstoele of ’n draagbaar gebruik,” het hy gesê. “Vir die siggestremdes raai die ECN hulle aan om &#039;n vertroude metgesel saam te bring wat sal help met die teenwoordigheid en toesig van &#039;n stembeampte om deursigtigheid en privaatheid te verseker.”Siluka het bygevoeg dat braille-stembriewe, waarvan sommige oorgebly het van die presidensiële en nasionale verkiesings van 2024, by sekere stemlokale heruitgereik sal word “om blinde en swaksiende kiesers te help om hul stemme onafhanklik uit te bring.” Tog, vir kiesers soos Sinengela, bly die vraag lank nadat die stembriewe getel is – nie of hy gestem het nie, maar of hy ooit werklik toegelaat is om sy keuse te sien?– wonder@nmh-hub.com.na#NamibiaDecides2025

Blinde radioman: Hoe weet ek ek het regtig gestem?

Kommentaar

Republikein 2025-11-14

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Blinde radioman: Hoe weet ek ek het regtig gestem?

Kommentaar

Republikein 2025-11-14

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry. ×

MELD AAN

Advertensie

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry.