Foto ter illustrasie/www.bmz.de/en/countries/namibia/
Foto ter illustrasie/www.bmz.de/en/countries/namibia/

Windhoekers spoel mond uit oor behuisingskrisis

Inwonersvereniging eis dringende regeringsingryping
In reaksie op ­inwoners se kritiek het die SDFN se ­nasionale fasiliteerder die ­uitdagings erken waarmee ­gemeenskapsgroepe te kampe het, maar die federasie se rekord en ­benadering verdedig.
Elizabeth Kheibes
Die Shack ­Dwellers Federation of Namibia (SDFN), eens ’n gevierde ­inisiatief om Windhoek se behui­singskrisis aan te pak, staar verdoemende beskuldigings in die gesig van inwoners wat sê die skema het in ’n “kon­tantleningbesigheid” ontaard wat ’n paar verryk terwyl tienduisende in armoede vasgevang word.

In ’n skerp ­bewoorde brief aan die minister van stedelike en landelike ontwikkeling, ­Sankwasa James Sankwasa, beskryf die Windhoek-belastingbetalers- en inwonersvereniging die Saamstaan ​​Built Together-behuisingskema as “’n las wat vir finansiële gewin in stand gehou word” en eis dringende regeringsingryping.

Die brief, wat Network Media Hub (NMH) onder oë gehad het, skets ’n prentjie van sistematiese verwaarlosing, burokratiese kaping en ­finansiële wanbestuur fundamenteel tot Windhoek se ­behuisingspogings.

VAN HOOP TOT ­STAGNASIE

Die Saamstaan-model, wat in 1987 van stapel gestuur is, is Namibië se eerste poging om gemeenskappe in ­informele nedersettings deur middel van groepspaar­skemas te formaliseer.

Die inisiatief het van 33 groepe in Windhoek tot 155 vandag gegroei, met byna 1 000 groepe landswyd.

Volgens die inwoners, amper vier dekades later, stort die model in duie. Net sewe groepe in Windhoek het die proses voltooi en selfs hulle bly sonder titelaktes weens struikelblokke van die stadsbeplanningsraad. Vir die oorgrote meerderheid, ongeveer 20 000 mense, bly die droom om grond te besit ná 30 jaar van betalings nog buite bereik.

“Die model het onder die huidige omstandighede misluk,” voer die inwoners aan.

“Dit bevoordeel slegs diegene wat die armes uitbuit, terwyl die inwo­ners ­toenemende skuld en ­onsekerhede in die gesig staar.”

STEUN VAN DIE REGERING

Kritiek fokus op die SDFN self.

Ten spyte daarvan dat die SDFN jaarliks ​​minstens N$10 miljoen in regeringsondersteuning ontvang, toon die federasie se 2023-’24-jaar­verslag na bewering dat slegs twee huise oor die afgelope dekade in die Khomasstreek gebou is.

Inwoners beskuldig langdienende komitee­lede daarvan dat hulle deur amptenare van CoW “gevang” word, wat ’n geslote sirkel van beheer skep wat weerstand bied teen aanspreeklikheid.

Hulle beweer dat die ­federasie nou meer soos ’n mikroleningskema as ’n behuisingsagentskap funksioneer.

Munisipale skuld het skerp toegeneem, wat ­vererger word deur wat inwoners as “’n gebrek aan samewerking” tussen lede en ondeursigtige finansiële praktyke beskryf.

Intussen word huishoudings belas met kostes wat hulle nooit kan dek nie: N$400 000 vir konstruksie en N$10 000 in sogenaamde “verbeteringskoerse” net om ’n plakkershut met ’n baksteenstruktuur te vervang.

Die krisis strek verder as Saamstaan. Die inwonersvereniging lig gemeen­skappe in Groot Aub en diegene wat na Plaas 508 verskuif is, uit en beskul­dig CoW daarvan dat hulle gesinne daar “stort” met valse beloftes van ­behuising.

Pensioenarisse, merk hulle op, is uitgesluit van verlede jaar se munisipale skuldafskrywing, ten spyte daarvan dat hulle vir die aanvaarding daarvan baklei het.

“Hulle kan nie die voordele soos ander geniet nie,” lui die brief.

“Hulle het nie eens seku­riteit om klein lenings te verseker nie. Hulle is vasgevang.”

VERSOEK VIR VERANDERING

Die kern van die ­inwoners se eise is ’n voorstel om N$255 miljoen, wat onlangs uit CoW se koffers onttrek is, na die voltooiing van Saamstaan ​​se ­onvoltooide behuisingsprojekte te herlei.

Hulle doen ook ’n beroep dat die SDFN binne vyf jaar uitgefaseer moet word. Hulle voer aan die federasie se funksies moet in die ministerie opgeneem word, wat ’n onnodige uitgawe vir die regering sal besnoei.

“Die federasie het meer problematies as behulp­saam geword,” sê hulle.

“Dis ’n fonds vir armes en ander bepalings ­bevoordeel slegs diegene in beheer, nie die inwoners nie.”

Die ministerie van ­stedelike en landelike ontwikkeling het CoW reeds tot 31 Oktober gegee om ’n informele nedersettingsplan voor te lê.

Indien die munisipaliteit misluk, sê inwoners sal hulle hul eie voorstel vir Windhoek se 55 000 informele huishoudings indien.

REAKSIE OP KRITIEK

In reaksie op die kritiek het Edith Mbanga, die nasionale fasiliteerder van die SDFN, die uitdagings erken waarmee die ­gemeenskapsgroepe te kampe het, maar die ­federasie se rekord en ­gemeenskapsgedrewe ­benadering verdedig.

“Die SDFN is gestig om Namibiërs wat in armoede leef, te ondersteun om toegang tot ­behoorlike en bekostigbare behuising te verkry. Oor die jare het dit gegroei van 30 groepe in 1997 tot meer as 950 groepe landswyd, wat duisende gesinne ondersteun,” het Mbanga gesê.

“Tot op hede het meer as 8 000 lede bekostigbare behuising bekom en meer as 30 000 huishoudings in informele nedersettings is aktief by die opgradering van hul gemeenskappe in vennootskap met plaaslike owerhede betrokke.

“Ons proses is gemeenskapsgedrewe, wat huishoudings in staat stel om saam te werk om hul eie behoeftes aan te pak.”

Sy het bygevoeg terwyl talle groepe skuld by die munisipaliteit in die gesig staar, soortgelyk aan ander Namibiërs, die federasie lank reeds ­oplossings deur buigsame grondbesit en afsonderlike rekeninge gesoek het.

“Ons is bewus van die kwessies rondom gekombineerde tariewe en waterrekeninge en het CoW jare lank gekontak oor buigsame grondbesit en spesiale tariewe vir lae-inkomstegemeenskappe.

“Sommige groepe het reeds na voorafbetaalde meters oorgeskakel om hul verbruik te bestuur,” het sy verduidelik.

Mbanga het samewerking eerder as ontbinding van die federasie aangemoedig.

“Ons benodig die ondersteuning van alle belanghebbendes wat gemeenskapsgedrewe prosesse verstaan ​​en respekteer om oplossings te vind.

“Die ontbinding van die federasie sal dekades se vordering deur Namibië se grootste gemeenskaps­organisasie wat aan bekostigbare behuising werk, ongedaan maak.”

[email protected]

Kommentaar

Republikein 2025-11-28

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer