Die voormalige goewerneur van die Otjozondjupastreek en huidige Swapo-parlementslid, James Uerikua. Foto verskaf
Die voormalige goewerneur van die Otjozondjupastreek en huidige Swapo-parlementslid, James Uerikua. Foto verskaf

Uerikua bekommerd oor plaaslike grondmark

Nikanor Nangolo
Die voormalige goewerneur van die Otjozondjupastreek en huidige Swapo-parlementslid, James Uerikua, het sy kommer uitgespreek oor Namibië se grondmark wat glo die buitelandse elite bevoordeel ten koste van gewone burgers en nasionale belang.

Met grondpryse wat aansienlik gestyg het en sommige kommersiële plase wat nou in buitelandse geldeenhede soos euro en pond geadverteer word, het Uerikua gewaarsku dat die land op ’n gevaarlike pad is wat die einste mense uitsluit wat hy beweer om te bemagtig.

Uerikua het verlede week die Nasionale Vergadering (NV) toegespreek en die doel van kommersiële plase met buitensporige pryse bevraagteken.

“Die buitensporige pryse van grond is ’n ernstige bekommernis in die Republiek van Namibië. Vandag word kommersiële plase vir soveel as honderd miljoen verkoop.

“Wat selfs meer kommerwekkend is, is dat sommige van hierdie eiendomme in buitelandse geldeenhede geadverteer word, veral in euro en pond,” het hy gesê.

“Die vraag wat ek myself altyd afvra, is wie is die teikenkliënt? Hierdie einste parlement moet verantwoordelikheid neem en hierdie kwessie takel. “Ons kan nie voortgaan om narratiewe toe te laat wat blaam verskuif of verantwoordelikheid afmaak nie. Ons moet die grondkwessie reguit konfronteer en verseker dat ons doeltreffend op hierdie uitdagings reageer,” het hy bygevoeg.

Uerikua het vir ’n onwrikbare grondhervormingstrategie gevra, veral in die langverwagte wetsontwerp vir grond, wat bepalings vir grondonteiening insluit.

“Junias Kandjeke [ouditeur-generaal] het vir ons ’n verslag gegee, waarin hy sê 36,7 miljoen hektaar grond is steeds in die hande van die voorheen bevoordeelde lede van ons samelewing.

“Ons moet verenig wees en weer veg teen daardie einste onreg. ’n Onreg waar die grondbesit nooit aan sy regmatige mense teruggegee is nie,” het hy gesê.

Uerikua het ook gevra vir wetlike en finansiële raamwerke wat landelike eiendomme “bankbare bates” maak.

“Dis kommerwekkend dat grond in hierdie gebiede geen werklike waarde het nie. Eiendomme wat op gemeenskaplike grond gebou is, kan nie as waarborg gebruik word nie.

“Ons moet ’n punt bereik waar kommunale grond bankbaar is, waar ontwikkelings op sulke grond deur finansiële instellings erken en as waarborg aanvaar word,” het hy beklemtoon.



MEDEDINGING, GRONDHERVORMING

Boonop het hy Meatco, ’n staatsonderneming onder druk van mededinging in die private sektor, verdedig en gesê hoewel mededinging verwelkom word, dit nie entiteite met nasionale mandate moet vernietig nie.

“Meatco moet beskerm word, hoe dit ook al sy. Ons beveel dus ten sterkste die implementering van ’n kragtige omkeerstrategie aan,” het hy gesê.

Ná die vermeende mislukking van die “gewillige koper, gewillige verkoper”-grondhervormingsmodel, het president Netumbo Nandi-Ndaitwah onlangs verklaar dat sy ’n verskuiwing in benadering teiken deur die fokus op afwesige grondeienaars op te skerp en grondbelastingbeleide te versterk om herverdeling te versnel en Namibië se diepgewortelde ongelykheid te takel.

Nandi-Ndaitwah het tydens ’n onlangse onderhoud met Al Jazeera gesê die regering beoog om ten minste 130 000 hektaar grond oor die volgende vyf jaar produktief te gebruik. Dit, het sy gesê, sal gelei word deur die langverwagte wetsontwerp vir grond wat tans sy weg na die parlement vind.

“Dit is waar, en bekend deur baie wat Namibië se geskiedenis gevolg het, dat baie van die grond ten tyde van ons onafhanklikwording in die hande van individue was.

“En grond wat deel van eiendom was, en die Grondwet wat baie duidelik oor eiendom is, moes ons wette ontwikkel, en ons het begin met die model van gewillige koper, gewillige verkoper. Maar ons het besef dit werk nie,” het sy gesê.

Die president het gewys op die uitkomste van die grondkonferensie, waarna die regering grondbelastingmaatreëls ingestel en afwesige verhuurders geteiken het.

“Sommige van hulle het grond oorgegee, en diegene wat sonder grond was, is gevestig. Die regering het ook grond bekom en mense is hervestig. Daar is egter steeds ’n gaping.

“Nou het ons programme ontwikkel om die Grondwet deur onteiening te implementeer,” het sy gesê en bygevoeg dat die nuwe wetsontwerp vir grond toekomstige strategieë sal rig om meer regverdige grondverdeling te verseker.

[email protected]

Kommentaar

Republikein 2025-06-15

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer