Vrese vir depressie
Die jongste inflasiesyfers en rits prysverhogings voorspel niks goed vir die verbruiker nie.
Jo-Maré Duddy
Die moontlikheid dat Namibië uit 'n resessie in 'n depressie verval het, is Vrydag deur die uitvoerende hoof van Namib Mills geopper toe hy 'n rits prysverhogings aangekondig het.
“Ek weet nie wat dit is as jy nege opeenvolgende kwartale van inkrimpings het nie, maar sommige mense sal neig om dit 'n depressie te noem,” het mnr. Ian Collard gesê. Volgens die Namibië Statistiekagentskap (NSA) het die land in die tweede kwartaal vanjaar met -0,2% gegroei en sy negende opeenvolgende kwartaal van negatiewe groei beleef.
Namib Mills se pryse vir die volgende produkte verhoog vandag soos volg: koringmeel met 20%, rys met 14%, pasta met 16%, gis met 15%, mahangu met 12% en suiker met 16%.
Mnr. Klaus Schade van die Ekonomiese Vereniging van Namibië (EAN) het in reaksie op dié stygings gesê Namib Mills verhoog sy pryse aan groothandelaars en winkels. Afhangende van hul prysmodel, kan winkels se rakprysverhogings dus verskil.
“Gegewe die styging in brandstofpryse kan winkels hul vervoermarge opstoot en hoër vervoerkoste by dié aangekondigde prysverhoging voeg,” het Schade aan Republikein gesê.
Syfers wat verlede week deur die NSA vrygestel is, toon algehele vervoerinflasie op 'n jaargrondslag was 12,9% in September – op van 9,7% in Augustus en 3,9% 'n jaar gelede. Volgens IJG Securities is dit die eerste keer sedert Junie 2014 dat vervoerinflasie weer dubbelsyfers beloop.
Verbruikersmandjie
Volgens Schade bestee die gemiddelde verbruiker bykans 15% van sy maandelikse uitgawes aan 'n voedselmandjie. Sowat 5% van dié mandjie word deur brood en graanprodukte gevul, terwyl 2% vir koringmeel, pasta, mahangu en rys bestem is.
Die jongste inflasiesyfers toon September se inflasiekoers vir brood en graanprodukte was 3,8% – die hoogste tot dusver vanjaar. In Augustus was dit 2,6% en in September 2017 was dit -2,4%.
Die inflasiekoers vir suiker, konfyt en lekkergoed verlede maand was -2,5%. Die vorige maand was dit -1,9% en in September 2017 was dit 7,2%.
Algehele voedselinflasie verlede maand was 2,6% vergeleke met 2,7% die vorige maand en 3,8% 'n jaar gelede.
Namibië se algehele inflasiekoers was 4,8%, die hoogste tot dusver vanjaar, maar steeds laer as die 5,6% van September 2017.
Schade verwag indien Namib Mills se jongste prysverhogings op die verbruiker afgeskuif word, kan algehele inflasie met 0,3 persentasiepunte styg.
Vervoer
Vervoer is die derde swaarste item in die verbruikersmandjie ná behuising, water en elektrisiteit, asook voedsel. Uit elke N$100 besteebare inkomste waaroor die gemiddelde verbruiker beskik, gee hy N$14,28 op vervoer uit.
Inflasie vir die bedryf van persoonlike vervoermiddels – die subkategorie wat brandstof insluit – was 13,3% in September. Dit is die derde opeenvolgende maand dat dié koers dubbelsyfers beloop. Verlede September het dit op 5% gestaan.
Inflasie vir openbare vervoerdienste soos taxi's het verlede maand van 1,7% in Augustus tot 18% opgeskiet. Verlede September was dit -0,1%.
“Brandstofpryse (in Namibië) het sedert die begin van die jaar rofweg met 25% gestyg,” sê Eloise du Plessis van PSG Namibia.
“Voortgesette karige ekonomiese groei wat inflasie in die grootste gedeelte van die verbruikersmandjie in toom hou, het vervoerpryse die afgelope maande skerp laat styg,” sê sy.
Du Plessis verwag stygende oliepryse vroeg in Oktober sal brandstofpryse volgende maand onder druk plaas.
Schade sê stygende brandstofpyse kan ander voedselpryse beïnvloed – veral vrugte wat van Suid-Afrika af ingevoer word.
Vrugte se inflasiekoers verlede maand was 15,3% – die hoogste tot dusver vanjaar en drasties op van -1,7% 'n jaar gelede.
Namib Mills
Schade sê Namib Mills se prysverhogings is nie onverwags nie.
“Die maandelikse gemiddelde pryse op die JSE vir wit- en geelmielies, asook vir koring het sedert die begin van die jaar met 28%, 24% en 11% onderskeidelik gestyg. Afleweringspryse vir Desember dui op verdere verhogings,” sê hy.
Collard het Vrydag gesê verskeie ander faktore het tot die prysverhogings bygedra, onder meer die verswakking van die Suid-Afrikaanse rand waaraan die Namibiese dollar gekoppel is.
Namibië se ekonomiese beleid ondersteun egter nie groei nie, aldus Collard. Indirekte belasting soos heffings, insluitende brandstofheffings, maak die koste verbonde aan besigheid in die land “redelik duur”.
Sulke koste vorm deel van verkoopskoste en geen besigheid kan dit onbepaald dra nie of dit sal bankrot speel, sê Collard. Koste word dus noodgedwonge na die verbruiker oorgedra.
Collard sê Namib Mills het probeer om die regering te oortuig om die koste van besigheid in die land laag te hou sodat die verbruik nie té veel ly of onrealistiese prysverhogings moet absorbeer nie. “Die ekonomie is nie in 'n goeie plek nie,” sê hy.
Die moontlikheid dat Namibië uit 'n resessie in 'n depressie verval het, is Vrydag deur die uitvoerende hoof van Namib Mills geopper toe hy 'n rits prysverhogings aangekondig het.
“Ek weet nie wat dit is as jy nege opeenvolgende kwartale van inkrimpings het nie, maar sommige mense sal neig om dit 'n depressie te noem,” het mnr. Ian Collard gesê. Volgens die Namibië Statistiekagentskap (NSA) het die land in die tweede kwartaal vanjaar met -0,2% gegroei en sy negende opeenvolgende kwartaal van negatiewe groei beleef.
Namib Mills se pryse vir die volgende produkte verhoog vandag soos volg: koringmeel met 20%, rys met 14%, pasta met 16%, gis met 15%, mahangu met 12% en suiker met 16%.
Mnr. Klaus Schade van die Ekonomiese Vereniging van Namibië (EAN) het in reaksie op dié stygings gesê Namib Mills verhoog sy pryse aan groothandelaars en winkels. Afhangende van hul prysmodel, kan winkels se rakprysverhogings dus verskil.
“Gegewe die styging in brandstofpryse kan winkels hul vervoermarge opstoot en hoër vervoerkoste by dié aangekondigde prysverhoging voeg,” het Schade aan Republikein gesê.
Syfers wat verlede week deur die NSA vrygestel is, toon algehele vervoerinflasie op 'n jaargrondslag was 12,9% in September – op van 9,7% in Augustus en 3,9% 'n jaar gelede. Volgens IJG Securities is dit die eerste keer sedert Junie 2014 dat vervoerinflasie weer dubbelsyfers beloop.
Verbruikersmandjie
Volgens Schade bestee die gemiddelde verbruiker bykans 15% van sy maandelikse uitgawes aan 'n voedselmandjie. Sowat 5% van dié mandjie word deur brood en graanprodukte gevul, terwyl 2% vir koringmeel, pasta, mahangu en rys bestem is.
Die jongste inflasiesyfers toon September se inflasiekoers vir brood en graanprodukte was 3,8% – die hoogste tot dusver vanjaar. In Augustus was dit 2,6% en in September 2017 was dit -2,4%.
Die inflasiekoers vir suiker, konfyt en lekkergoed verlede maand was -2,5%. Die vorige maand was dit -1,9% en in September 2017 was dit 7,2%.
Algehele voedselinflasie verlede maand was 2,6% vergeleke met 2,7% die vorige maand en 3,8% 'n jaar gelede.
Namibië se algehele inflasiekoers was 4,8%, die hoogste tot dusver vanjaar, maar steeds laer as die 5,6% van September 2017.
Schade verwag indien Namib Mills se jongste prysverhogings op die verbruiker afgeskuif word, kan algehele inflasie met 0,3 persentasiepunte styg.
Vervoer
Vervoer is die derde swaarste item in die verbruikersmandjie ná behuising, water en elektrisiteit, asook voedsel. Uit elke N$100 besteebare inkomste waaroor die gemiddelde verbruiker beskik, gee hy N$14,28 op vervoer uit.
Inflasie vir die bedryf van persoonlike vervoermiddels – die subkategorie wat brandstof insluit – was 13,3% in September. Dit is die derde opeenvolgende maand dat dié koers dubbelsyfers beloop. Verlede September het dit op 5% gestaan.
Inflasie vir openbare vervoerdienste soos taxi's het verlede maand van 1,7% in Augustus tot 18% opgeskiet. Verlede September was dit -0,1%.
“Brandstofpryse (in Namibië) het sedert die begin van die jaar rofweg met 25% gestyg,” sê Eloise du Plessis van PSG Namibia.
“Voortgesette karige ekonomiese groei wat inflasie in die grootste gedeelte van die verbruikersmandjie in toom hou, het vervoerpryse die afgelope maande skerp laat styg,” sê sy.
Du Plessis verwag stygende oliepryse vroeg in Oktober sal brandstofpryse volgende maand onder druk plaas.
Schade sê stygende brandstofpyse kan ander voedselpryse beïnvloed – veral vrugte wat van Suid-Afrika af ingevoer word.
Vrugte se inflasiekoers verlede maand was 15,3% – die hoogste tot dusver vanjaar en drasties op van -1,7% 'n jaar gelede.
Namib Mills
Schade sê Namib Mills se prysverhogings is nie onverwags nie.
“Die maandelikse gemiddelde pryse op die JSE vir wit- en geelmielies, asook vir koring het sedert die begin van die jaar met 28%, 24% en 11% onderskeidelik gestyg. Afleweringspryse vir Desember dui op verdere verhogings,” sê hy.
Collard het Vrydag gesê verskeie ander faktore het tot die prysverhogings bygedra, onder meer die verswakking van die Suid-Afrikaanse rand waaraan die Namibiese dollar gekoppel is.
Namibië se ekonomiese beleid ondersteun egter nie groei nie, aldus Collard. Indirekte belasting soos heffings, insluitende brandstofheffings, maak die koste verbonde aan besigheid in die land “redelik duur”.
Sulke koste vorm deel van verkoopskoste en geen besigheid kan dit onbepaald dra nie of dit sal bankrot speel, sê Collard. Koste word dus noodgedwonge na die verbruiker oorgedra.
Collard sê Namib Mills het probeer om die regering te oortuig om die koste van besigheid in die land laag te hou sodat die verbruik nie té veel ly of onrealistiese prysverhogings moet absorbeer nie. “Die ekonomie is nie in 'n goeie plek nie,” sê hy.
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie