Verower of gesteel? (Deel 5)

J.W.F. (KOOS) PRETORIUS SKRYF:Toe ek hierdie reeks in Januarie 2017 begin het, het ek gebruik gemaak van die Bybelse voorbeeld van Abram en Lot. Ter wille van vreedsame naasbestaan het hulle hul weidingsgebiede (plase) bepaal met definitiewe grense.Met die oog op die grondkonferensie later vanjaar, is dit interessant dat dieselfde verhaal later afgespeel het tussen Namibië, Angola en Botswana, om van Suid-Afrika nie eers te praat nie. Het u al gewonder hoekom Lesotho en Swaziland afsonderlike state is? In Afrika speel voorvaderlike huldiging en verering 'n groter rol as wat ons mag dink.KALUNGAHierdie verhaal, wat ook gekoppel is aan “Kalunga”, die Afrikagod van die beeste, is ook opgeteken deur Frieda-Nela Williams in haar boek, Precolonial Communities of Southwestern Africa: A History of Ovambo kingdoms 1600-1920. Dit lees soos volg en speel homself af êrens in die noordooste van Namibië:"Kanzi and Nongombe came out of the leadwood tree, which is situated far in the east, across the grass savanna, in the place known as Maakuku. The tree split, when Kalunga told it to do so, and four people came out, two men and two women – they were Mangundu and Kanzi and their wives. When they come out they found a short, light brown person with big buttocks in a squatting position at the foot of that tree."Kalungu put in front of them cattle, sheep, hoes, axes, milking pails and small digging poles, and asked them: 'Why are you so idle? Can't you see those things which I put there for you? Take, each of you, what you want!'"Kanzi stood up and took many cattle, all the sheep, a milking pail and a small digging pole. Nongombe followed him and took a hoe, an axe, a milking pail and the rest of the cattle left by Kanzi. The small, light brown man with big buttocks stood up and took a small digging pole, left by the others."Kalunga ordered them again, saying: 'Go, then, where you want to go!' They went and scattered."Kanzi went with his wife southward, the light brown man went into the forest eastward, and Nangombe and his wife went to Ondonga, where they built their homesteads and stayed and multiplied."GOEIE BURE Lees gerus weer Genesis 13:1-12. Genesis 13:8-9 sê: “Toe sê Abram vir Lot: Laat daar tog geen twis wees tussen my en jou en tussen my wagters en jou wagters nie; ons is mos broers. Lê die land nie voor jou oop nie? Skei jou tog van my af; gaan jy links dan gaan ek regs, en gaan jy regs, dan sal ek links gaan.”Die boodskap wat tuisgebring word, is moenie deurmekaar woon en wrywing veroorsaak nie. Woon langs mekaar. Die spreekwoord, “goeie grense maak goeie bure”, is hier ook nie te versmaai nie. Hoeveel probleme is daar reeds nou al omdat tradisionele leiers binne een stam nie ooreen kan kom oor die grense van hulle onderskeie jurisdiksiegebiede nie?Die Christelike weergawe van “in die sweet van jou aangesig, sal jy jou brood eet”, korreleer met Kalunga se vraag/opdrag: “Why are you so idle?”Waarom haal ek hierdie gedeeltes aan? Ek doen dit om vir oudpresident Sam Nujoma beter te verstaan.Hy is nie 'n Christen nie, maar glo aan “Kalunga”. Ek respekteer sy reg om dit te doen. Verder moet ek ook erken dat ek ook al die jare met dankbaarheid waargeneem het dat hy ook andere (insluitende Christene) se godsdiensvryheid gerespekteer het.DIE WORTELS VAN VERSOENINGIn Junie 1981 het Sapa-Reuters uit die destydse Salisbury berig dat mnr. Sam Nujoma, as leier van Swapo, sou gesê het: "Ons onderneem ook hier plegtig dat ons bereid is om waarborge en versekeringe aan al die blanke setlaars in Namibië te verstrek. Geen swarte sal 'n blanke van sy besittings in Namibië beroof nie. Ons verwelkom die setlaars om langs ons in Namibië te leef."As daar nog onduidelikheid was oor presies waarom hy sekere begrippe soos “ons” en “setlaars” (julle) gebruik het, het hy dit self opgeklaar tydens een van sy staatsredes ("State of the Nation") in die Nasionale Vergadering van Namibië. Tydens vraetyd het hy daarop gewys dat ons almal, d.w.s. alle etniese groepe en alle gemeenskappe eintlik “setlaars” in Namibië is. Hy het sy hand opgelig en in die rigting van mnr. Geelbooi Kashe (die Boesmanlid van die DTA) gewys en gesê hulle (die Boesman of Sanmense) was eerste hier.Die amptenaar wat sy verbatim weergawe moes korrigeer, het die spesifieke woord uitgelaat en daar net 'n klomp dotjies gemaak. Al die teenwoordige lede van die Nasionale Vergadering is egter my getuies, want almal het gelag toe hy na die spesifieke gemeenskap verwys (Hansard 15/3/94).DIE GESKIEDENISDit bring ons dadelik by die bewering dat die destydse Ovamboland geen grond verloor het nie na die kolonisering van Suidwes-Afrika, eers deur Duitsland en later onder die mandaat van die Volkebond. Wat die tydperk tot 1920 betref, het ek nie ernstig hieroor inligting probeer navors nie. Ook nie of enige boer in die proses landbougrond present gekry het nie. Ek wil egter volstaan vir die tydperk tot 1912, deur slegs een voorbeeld weer te gee, naamlik:In 'n artikel in die Journal Number 1, March 1994, gee Philipp Prein sy weergawe van die "Native Ordinance" wat toegepas is tussen 1907-1911 as 'n duidelike reaksie op die opstande van 1904-1907: “By expropriating Africans the administration tried to turn the costly military victory into an advantage for settlement. The administration offered land formerly owned by Africans to white settlers for low prices. Until 1907, hundreds of Schutztruppe soldiers had decided to remain in GSWA as farmers or craftsmen. The main wave of immigration followed between 1907-1911, when the white population of the colony nearly doubled within four years from 7110 to 13962. Nevertheless, despite cheap government land, settlers still and to wrestle with severe economic obstacles.”In 'n voetnota verduidelik Prein ook: “As German settlers occupied the best pastures in the centre, Africans often had to flee into more marginalised areas that limited the possibility to keep livestock. The Germans never managed to subjugate the Ovambo polities, which therefore remained independent until the event of South African rule.”In Desember 1942 het dr. M. Loeb van die Universiteit van Kalifornië, wat twee maande lank onder die Oukwanjamas as die grootste gemeenskap of subgroep onder die Ovambos deurgebring het, verklaar dat die regeringstelsel onder die Ovambos, soos toegepas deur die administrasie van Suidwes-Afrika, seker die beste koloniale stelsel is wat bestaan.Ek kon ook nêrens dokumentasie vind waar beweer is dat Ovamboland en die ander noordelike gebiede enige grond verloor het as gevolg van kolonisasie nie.ANTON LUBOWSKIOns het reeds daarna verwys wat Sapa-Reuters in 1981 uit Salisbury berig het. Byna drie jaar later in 1984 word voorgenoemde weer deur Swapo se president, mnr. Sam Nujoma, bevestig teenoor wyle adv. Anton Lubowski. In die boek Anton Lubowski – Paradox of a Man staan onder meer geskrywe:"Secondly, Mr Nujoma gave me the assurance, directed particularly at the whites – which he later repeated in his open address at the Lusaka Conference – that there will be no racial prejudice. Also, the most important thing, that human rights, civil liberties and property rights will be guaranteed under the law . . . that there will be a democratic society."What more can one man say to promise the whites that he won't run them down?"A few weeks after this meeting, in May 1984, Lubowski was chosen as part of a Swapo delegation to attend a peace summit in Lusaka, where all the major Namibian parties were represented. On his return from Zambia, at an impromptu press conference at Windhoek's JG Strijdom Airport, he announced that he had joined Swapo and called on other whites to do the same. In a statement issued with the authorisation of Sam Nujoma, he said: 'I can assure the white population that the struggle of Swapo is not aimed at them, but against the system of racism, oppression and colonialism. The whites who are part of this system should re-examine their position.'"Lubowski added that he was convinced that Swapo was fully prepared, capable and competent 'to lead our country to prosperity, success and social justice'. The media saw this announcement as the beginning of a major drive by Swapo to reassure white Namibians that their future will be secure under a Swapo government."TOEKOMSTIGE GEVAREDie blankes was baie bly oor hierdie versekering en het met dit in hulle agterkop onderhandel oor 'n grondwet. Die ander bevolkingsgroepe was egter tevrede en het geglo dat hulle “erfenis” veilig is. Die praktyk het egter bewys dat hulle hulself misgis het. Volgende keer meer oor hoe onkunde, vergelding, mites, persepsies en selfs blatante leuens aan die wortel lê van die versteuring van toekomstige stabiliteit in Namibië.* Pretorius is 'n voormalige lid van die Grondwetskrywende Vergadering (1889-1990) en Nasionale Vergadering van Namibië (1990-2005).

Verower of gesteel? (Deel 5)

Kommentaar

Republikein 2025-12-15

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Verower of gesteel? (Deel 5)

Kommentaar

Republikein 2025-12-15

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry. ×

MELD AAN

Advertensie

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry.