Verhoogde internetgebruik beteken ‘kuberoorlog’

Elvira Hattingh - In tye waar al hoe meer mense van die huis af werk en daar meer as ooit op die internet en meer toestelle staatgemaak word, is kuberaanvalle ook besig om die hoogte in te skiet. Die sektore wat veral geteiken word, is regerings en openbare sektore soos onderrig, die gesondheidsbedryf, asook media, tegnologie- en telekommunikasiebedrywe.Dit aldus mnr. Arpit Jain, hoof van die nuwe Sentrum vir Uitnemendheid in Inligtingstegnologie by die Namibiese Universiteit van Wetenskap en Tegnologie (Nust). Jain is betrokke by ’n bilaterale ooreenkoms tussen Namibië en Indië. Hy sê alhoewel Namibië 115de in die wêreld is as dit kom by die lys van lande wat die meeste kuberaanvalle moet trotseer, word niemand hiervan gespaar nie. Hy het sekere stappe voorgestel hoe ondernemings hul kubersekuriteit kan verbeter.Sakeondernemings word meestal vir direkte finansiële gewin geteiken, of om hul werkvloei te onderbreek of te saboteer. Hy sê anders word individue geteiken as deel van grootskaalse swendelarye, of om hul toestelle te saboteer of vir onderduimshede in te span.“Die impak van kuberaanvalle is dikwels groot, hetsy individue of maatskappye aangeval word, en hou risiko’s in. “Dit sluit in moontlike finansiële verliese, verliese aan markaandeel, onderbrekings in verskaffingskettings, identiteitsdiefstal of die diefstal van sensitiewe inligting, ’n verlies aan jou handelsmerk se reputasie of kliënte vertroue en dit kan selfs tot boetes en regsgedinge aanleiding gee,” het hy gesê.AANVALLE WêRELDWYDJain sê die Wêreldgesondheidsorganisasie (WHO) sê kuberaanvalle wat die organisasie teiken, het in April vanjaar vyfvoudig toegeneem, met sowat 450 van hul e-pos-adresse waarvan die wagwoorde uitgevis is. Twitter is ook onlangs aangeval en hoë profiel-persoonlikhede in Amerika is geraak, wat insluit die van Barack Obama, Elon Musk, Joseph Biden en Bill Gates.’n Kuberaanval in 2017 op die verskepingsreus Maersk het die organisasie ook meer as US$200 miljoen gekos. Jain het vertel data is ook by van een van die wêreld se grootste hotelgroepe - Marriott – gesteel en meer as 5,2 miljoen hotelgaste se data is uitgelek. Net in Julie is promo.com, dave.com, Scentbird.com, Vakinha.com.br en Swvl aangeval.Jain meen wêreldwye besteding op kubersekuriteit sal na verwagting US$134 miljard teen 2022 beloop, terwyl jou persoonlike inligting (kredietkaartbesonderhede en ander rekeninge) vir so min as US$0,20 verkoop word. Hy het ook intydse kaarte gewys wat aandui dat kuberaanvalle tans hoogty vier. TIPE AANVALLEJain het verduidelik daar is talle maniere hoe kuberaanvalle gekoördineer word.Dit sluit in die gebruik van skadelike sagteware en phishing, ofte wel uitvissingsboodskappe, wat behels die ontvang van bedrieglike kommunikasie van skynbaar betroubare partye wat jou probeer kry om persoonlike inligting, soos jou debiet- of kredietkaartbesonderhede, bekend te maak. Jain sê hiervoor word daar dikwels van gekloonde webwerwe gebruik gemaak. Wagwoorde word ook dikwels aangeval. “Dié aanvalle gaan oor menslike foute, mense gebruik te eenvoudige wagwoorde wat maklik vir kuberkrakers is om te ontsyfer. Dit sluit in om jou naam, van of selfoonnommer in ’n wagwoord te gebruik. Die ideaal is om ‘n kombinasie van simbole, syfers, klein- en hoofletters te gebruik,” sê Jain.“Nog ’n aanval behels verspreide diensweiering (DDOS). In so n geval word ’n rekenaar of bediener deur blootgestelde toestelle gebombardeer dat die netwerk eindelik ineensort. “Die man in die middel-aanval, behels ’n derde party wat data manipuleer of ‘afluister’ wat tussen twee partye gestuur word – iets wat byvoorbeeld kan gebeur waar onveilige openbare Wi-Fi-netwerke gebruik word,” het Jain gesê. “Dikwels as jy sommer net enige toeps aflaai, laai jy onwetend ook skadelike sagteware af. Die sagteware kan op jou spioeneer of jou toestal kaap. “Valse advertensies is nog ’n manier om kuberaanvalle te begin. “Mense kliek daarop en word dan na skadelike webwerwe gelei. Dit gebeur ook wanneer jy kliek om byvoorbeeld musiek af te laai, maar in plaas daarvan dat dit begin aflaai, word jy na ’n ander webwerf geneem,” sê Jain.“Soms word misleidende sagteware ingespan. Dikwels sal dié sagteware in ’n opspringboodskap sê daar is ’n virus op jou rekenaar en dat jy moet kliek om dit te verwyder. So kan jou rekenaar gekaap word of iets skadeliks aflaai.”Hy het ook gesê mense moet lugtig wees vir gratis weergawes van antivirusprogramme en liewer gelisensieerdes koop. “Dit omdat sommige hiervan ook byvoorbeeld valslik sê daar is ’n virus op jou toestel en vra of dit jou toestel kan skandeer. Gewoonlik moet jy dan jou gebruikersnaam en wagwoord invul, onwetend dat jy so aan die sagteware die reg gee om sagteware op jou rekenaar te installeer. Hy waarsku mense teen die gebruik van enige toeps en om sommer hul persoonlike inligting op sosiale media te deel. Hy meen met die wêreld se toetrede tot die vierde nywerheidsrevolusie sal dié kwessies belangriker raak. - elvira@republikein.com.na

Verhoogde internetgebruik beteken ‘kuberoorlog’

Kommentaar

Republikein 2025-04-30

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Verhoogde internetgebruik beteken ‘kuberoorlog’

Kommentaar

Republikein 2025-04-30

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie