Veiligheid, sekuriteit bly bron van kommer vir rederye

Estelle de Bruyn in Cancun - Op die vooraand van die algemene jaarvergadering van die Internasionale Lugvervoervereniging (IATA) in Cancun, Meksiko, bly maniere om veiligheid en sekuriteit van miljoene mense wat jaarliks op internasionale lugrederye staatmaak om hul veilig na en van hul bestemmings te vervoer, 'n bron van groot kommer.

Ondanks betekenisvolle verbetering in die veiligheid van kommersiële lugvaart in Afrika, is elke ongeluk en verlies van 'n lewe een te veel, sê lugvaartdeskundiges.

IATA is nie gemoeid met ligte vliegtuie, helikopters en huurvlugte nie en is slegs die verteenwoordigende liggaam vir lugrederye.

Oor die afgelope 10 jaar het IATA sy operasionele veiligheidsouditering-program (IOSA) dwarsoor die wêreld, insluitende in Afrika, bekend gestel.

Anders as die Europese Unie (EU) se lugvaartveiligheid-swartlys, wat vaag is en waarvan die kriteria nie gepubliseer word nie, is IOSA die globale maatstaf en 'n deursigtige program vir veiligheid wat op alle rolspelers, hetsy groot soos Lufthansa of kleiner rederye soos Air Namibia, van toepassing is.

Lugrederye moet op die IOSA-register wees indien hulle aan IATA wil behoort en gebruik wil maak van die finansiële dienste van die vereniging. Dit sluit onder meer rekening- en betalingsprogramme in, wat tien-miljarde Amerikaanse dollars se lugrederytransaksies elke jaar bestuur.

In Julie 2012 het lidlande van die Afrika-unie die Abudja-verklaring oor lugverkeersveligheid in Afrika onderteken. Dit het IOSA as die basislyn-sleutelelement in sy strategie onderskryf, om veiligheid te verbeter en ongelukke dwarsoor die vasteland te verminder.

Wat sekuriteit betref is daar toenemende kommer in die lugrederybedryf by passasiers en verskepers van vrag.

Lugrederye is van mening dat sekuriteit die verantwoordelikheid van regerings en hul intelligensie- en wetstoepassingsagentskappe is.

‘Gevoelig’

Volgens lugvaartkenners is die gebiede waar nasionale veiligheidsmaatreëls met die operasies van lugrederye en lughawens paaie kruis, gevoelig en veroorsaak dit soms wrywing. Dit gebeur veral wanneer daardie maatreëls lugrederye se sake skade berokken en bykomende ongerief vir passasiers teweegbring. 'n Goeie voorbeeld hiervan is die voorgestelde uitbreiding van die verbod op skootrekenaars aan boord van vlugte uit sekere oorheersend Moslemlande na Amerika. Na wat betroubaar verneem word sal dit beslis een van die besprekingspunte in Cancun wees.

Diegene met eerstehandse kennis van lugvaart en rederye sê die sleuel vir die oplossing lê in die samewerking tussen regerings, lugrederye en lughawens wat moet verenig om werkbare en doeltreffende oplossings te vind.

Tot onlangs was die fokus van die sekuriteitsafdeling om te verhoed dat "slegte dinge" soos bomme, plofstof, vuurwapens, messe en skerp voorwerpe (soos naelvylltjies) aan boord vliegtuie gebring word.

Die afgelope 15 jaar sedert die 9/11-terreuraanvalle op Amerika is die fokus verbreed. Vandag is daar groter waardering vir die feit dat dit meer doeltreffend is om "slegte mense" te verhinder om naby lughawens en vliegtuie te kom. Hierdie "slegte mense" sluit diegene in wat in staat is om grond tot lug missiele af te vuur, soos dié wat vlug MH17 oor die Oekraïne grond toe gebring het en die Russiese passasiersvliegtuig wat in Egipte afgeskiet is.

Almal is dit eens dat daar veel meer inligting gedeel moet word en dat intelligensiedienste, lughawens en lugrederye moet saamwerk. Dit word egter bemoeilik deur die geheimsinnige aard van intelligensie-agentskappe en regerings se gebrek aan aptyt vir die deel van inligting vanweë die moontlike implikasies, sowel ekonomies as maatskaplik, sou bedreigings teen hul lande aan die lig kom.