Seisoen van Genade en Seën

Henriette LamprechtSy is ’n 59-jarige “kalwertjie van die 1961-brigade”, ’n “Suidwes-kakiebossie”, trotse ma van twee dogters, ouma van vyf kleindogters, beroepsvrou, drawwer en borskanker-oorwinnaar. Leonie du Toit van Windhoek straal warmte en omgee uit en haar positiewe ingesteldheid en liefde vir haar mense en die lewe is aansteeklik.Haar reis met kanker begin in 2014 met ’n migraine en ’n vraag deur haar dokter oor wanneer laas sy vir ’n algemene ondersoek gegaan het. Iets wat toe elf jaar gelede die geval was omdat sy as “gesonde mens nie onnodig dokter toe gaan nie”.Tydens haar mammogram tel die radiografis “iets” op en sy word vir ’n sonar verwys wat ’n gewas bevestig. Vogbiopsies word gedoen en ná ’n senutergende paar dae kom die nuus: afwykende selle is gevind en ’n weefselbiopsie word gedoen om die graad van kanker te bevestig indien die gewas kwaadaardig is. Op 8 Desember kry Leonie haar “slegste Kersgeskenk ooit” met die nuus dat sy kanker het en word aanbeveel sy kry ’n dubbele mastektomie as die veiligste opsie om verspreiding te voorkom. Sy word na ’n spesialis in die Kaap verwys en vir ’n lumpektomie (’n chirurgiese prosedure waartydens ’n knop uit die bors verwyder word, gewoonlik wanneer kanker teenwoordig is, maar nog nie versprei het nie) en verwydering van limfkliere word kort ná Nuwejaar geboek.“Die spesialis het gesê ek moet eers Kersfees saam met my familie geniet, maar hoe doen ’n mens dit met hierdie swaard wat oor jou kop hang?” Die diagnose was ’n geweldige skok en totale ontnugtering, sê Leonie, omdat daar geen tekens vooraf was nie en sy ook nie ’n familiegeskiedenis van borskanker het nie. “Omdat die gewas ‘diep’ was, sou ’n mens dit nie maklik kon voel nie – dit wys jou die belangrikheid van ’n mammogram.”Hoewel aanvanklik gesê is sy moet ’n dubbele mastektomie kry, het die spesialis en onkoloog volstaan by ’n lumpektomie aangesien sy nie ’n aggressiewe kanker of ’n familiegeskiedenis van borskanker gehad het nie en mits haar limfkliere skoon was. Leonie het bestraling ses weke ná haar operasie ontvang om die wond tyd te gee om volkome te herstel. Sy het ook ekstra bestralingsessies ontvang omdat daar “aan die rante” waar die gewas uitgesny is, ook afwykende selle gevind is. Hoewel dié sessies nie pynlik is nie en slegs ’n paar sekondes duur, het dit haar geweldig moeg en sonder energie gelaat. Hoewel sy topfiks en ingeskryf was vir haar eerste Twee Oseane-halfmarathon in April 2015, het sy dit sommige dae moeilik gevind om die 150 meter vanaf die gastehuis na die onkologiesentrum te stap. Die bestraling het ook skade aan haar spiere en long veroorsaak, iets wat sy met oefening by ’n biokinetikus kon oorbrug. Emosioneel was dit uitputtend, sê Leonie, omdat sy nie haar familie en vriende by haar gehad het nie. Sy het ook twee borsrekonstruksies gehad omdat ’n groot gedeelte van haar bors tydens die lumpektomie weggesny is en die bestraling skade veroorsaak het. “In sulke alleen tye is dit net jy en jou Skepper in diep gesprekke.”’n Groot ondersteuning was van die eienaar van die gastehuis waar sy tydens haar behandeling tuisgegaan het en wat as gewese kankerlyer Leonie met die “moets en moenies” kon help.Sy erken sy het baie vrae gehad. Sy het immers deurentyd gesond geëet as gevolg van haar sport en oefenprogram, nooit gerook nie en was ook nie ’n drinker nie. “Een dag voel ’n mens positief en vol moed en die volgende oomblik moedeloos en eensaam, asof jy die pad alleen stap. Ek dink dit was omdat my kinders so ver van my af was. Sommige dae het ek net te moeg gevoel om op te staan om vir behandeling te gaan, maar dan besef jy, daar is kinders, kleinkinders, familie en vriende wat jou dra, vir jou bid en intree wanneer jou kragte op 0% is”. Van ’n eens aktiewe sport- en sakevrou het Leonie in ’n moeë, soms moedelose en gefrustreerde mens verander. Sy kon nie haar daaglikse oefenprogram volg nie en het nie ’n goeie eetlus gehad nie. Sy het haar familie, vriende en kollegas gemis en het “eensaam en verlate” gevoel. Leonie het egter nuwe vriende by die onkologiesentrum ontmoet wat almal borskanker in gemeen gehad en “dieselfde taal” gepraat het.“Ek is ’n mens wat altyd goed voorberei is en in beheer van ’n situasie bly. Kanker was vir my onvoorspelbaar, ek het nooit geweet wat volgende vir my wag nie. Hoewel die onkoloog en spesialis alles verduidelik, voel ’n mens steeds onseker.”Sy het ’n netwerk van ondersteuning gehad en haar dogters en kleinkinders het die grootste rol hierin gespeel. Van haar pastoor en geestelike vriende, haar “goue vriendin” en mede-borskankeroorwinnaar Bernmarie, kollegas tot ander kankerpasiënte en haar makelaar. Die afgelope vyf jaar is Leonie in remissie, hoewel die radioloog aan die begin van die jaar verandering tydens haar mammogram bespeur het. Biopsies het egter gewys dit is nie kwaadaardig nie. Een van die groot lesse wat sy geleer het, is dat sy besef het dit is van kardinale belang vir vroue om gereeld vir jaarlikse ondersoeke te gaan. Toetse het uitgewys haar kanker is nie geneties oordraagbaar nie, maar dit op sigself vrywaar nie haar dogters en kleindogters van borskanker nie, sê Leonie. Kanker het vir seker haar verhouding met die Here versterk. Dinge wat sy tevore as vanselfsprekend aanvaar het, is nou vir haar ’n genade en ’n seën. Dit sal altyd soos ’n swaard oor haar kop hang en elke opvolgtoets is senutergend, erken sy, maar haar geloof hou haar positief. Ná haar diagnose het sy begin fokus om “reg” te oefen en het spesiale kossoorte begin eet en veral vars groente- en vrugtesappe.Sy het meer empatie met ander kankerlyers en elke dag wat sy wakker word, is sy dankbaar vir ’n ekstra dag gespaar, ’n dag om haar kinders en kleinkinders te kan geniet en saam met mense te kan spandeer wat haar na aan die hart lê.Leonie het twee “kosbare vriendinne” aan kanker verloor en het besef die Vader het vir haar nog ¦n doel op aarde. “Ek het geleer die Here het nie ‘witbroodjies’ nie. Ek het ‘waarom ek, Here’ vinnig verander na ‘gebruik my, Here’. Ek wil ’n verskil maak, positief leef en graag vir iemand daardie anker in ’n kankerstorm wees.”Sy maan oplettendheid is baie belangrik en vroue moet leer om verskille en tekens te lees en daarvolgens op te tree. “’n Mens se liggaam waarsku jou; moenie die tekens ignoreer nie.”Leonie het reeds op skool langafstande kafgedraf en neem vandag aan wedlope (van 5 km tot halfmarathonne van 21,1 km) deel.Sy gebruik haar wedlope “in pienk” as bemarking en bewusmaking van borskanker en ’n gesonde leefstyl en om uit te reik na ander kankerlyers wat te siek is om enigiets te doen.“Ek gebruik dit as motivering om aan te hou veg. Ek is die bewys van genesing deur Sy genade.”Haar grootste mylpaal was die 21.1 km Twee Oseane halfmarathon in Maart 2016, haar eerste wat sy ná haar kankerbehandeling voltooi het. Die vorige jaar het sy net die 8 km pretloop van die Twee Oseane voltooi, vier dae nadat sy haar kankerbehandeling voltooi het. Tussendeur is sy modeontwerper, lief vir enige handewerk, bak en kook. Op 59 is ouderdom vir haar net ’n getal en doen sy steeds alles wat sy 30 jaar gelede gedoen het, sê Leonie. Sy het ’n broertjie dood aan mense “wat met jou redeneer oor goed waaroor hulle geen benul het nie”.“Stap eers in my of ander kankerpasiënte se skoene en oordeel dan. Mense is geneig om voor te skryf oor behandeling en spesialiste. Ons het almal ’n eie keuse en voor- en afkeure; ek voel dit moet gerespekteer word. Ek het ’n broertjie dood aan mense wat jou bombardeer met hul opinies en wat soms nie eens op jou kankeromstandighede gegrond is nie. “Ouma Annatjie van die Kaap”, vir wie sy tydens 2015 se Twee Oseane ontmoet het en wat op 78 steeds hardloop, is vir haar ’n groot inspirasie. So ook haar mede-atlete by Windhoek Harriers, wyle Quinton-Steele Botes en sy vrou Benita wat “Goddelik geïnspireerd leef”.“My kinders en kleinkinders is die dryfveer agter my positiewe veglus. Ek wil saam met hulle oud word, hul mylpale beleef en deel daarvan wees.” Sy is van nature ’n vegter, ’n “Suidwes-kakiebossie” wat nie maklik gaan lê nie en is in soveel opsigte geseënd, sê Leonie. Sy wil ’n inspirasie wees vir vroue met borskanker, maar ook vir enige kankerpasiënte en veral kinders en wil graag ’n kursus in berading vir dié pasiënte doen. Haar belangrikste boodskap aan kankerpasiënte is om positief te probeer bly, nie op ’n hopie te gaan sit nie en in die Skepper te glo. “Efesiërs 6:11-18 was my behoud. Ek het myself met God se Woord beskerm. Sorg vir genoeg stiltetyd om Sy wil vir jou lewe te soek.”Deel jou emosies met familie, vriende en kollegas; probeer ’n gesonde leefstyl handhaaf, luister na jou liggaam en rus genoeg, is Leonie se raad. “Gesels met jou onkoloog; geen vraag is onnodig of dom nie. Doen navorsing oor jou tipe borskanker en maak die keuse wat reg is vir jóú.”Beoefen ’n stokperdjie, sluit by ’n ondersteuningsgroep en gaan vir berading as dinge te veel raak. “Vermy negatiewe mense. Jou pad is reeds moeilik, onbekend en stresvol, jy wil nie emosioneel nog verder afgetakel word deur mense wat jou wil boelie met hul eie waarnemings en sienings nie. Jy as vrou het die reg om jou eie keuses in oorleg met jou mediese span te neem.” Ook finansieel kan kanker ’n geweldige impak op jou lewe hê, sê Leonie, veral as jy nie aan ’n mediese fonds behoort nie. Hier is die Kankervereniging van Namibië ’n oproep ver.“Klop aan vir hulp; mense se harte is oop om te help.” Leonie is openlik oor haar reis en het geleer om die struikelblokke as “stepping stones” te gebruik, sê sy. Sy hoop haar positiewe gesindheid dra ook die saad van hoop in ’n onseker tydperk in iemand ander se lewe. Want, vra sy, wil jy eerder ’n inspirasie vir ander wees, of oor alles kla?Mense bevraagteken God oor hoekom hulle hierdie pad moet stap, maar menigtes het nog nie die voorreg gehad om van Jesus te hoor of ’n Bybel in die hande te kon hê nie.Mense kla oor hul grys hare, of hoe hulle met lang hare warm kry. “’n Kankerpasiënt verloor soms haar hare tydens behandeling en sy wens net vir gesondheid. Hare is ’n bysaak.”Mense kla oor te veel eet, maar ’n kankerpasiënt kan menige dae nie eens na kos kyk sonder om siek te raak nie, sê Leonie. Mense kla as hulle na hul families moet omsien en hulle versorg, terwyl kankerpasiënte soms in isolasie afgesonder of soms deur hul mans verwerp word omdat hy nie ’n siek vrou of ’n vrou sonder borste getrou het nie.“Mense kla oor elke dag werk of skool toe gaan. Kankerpasiënte smag daarna om gesond te wees en dinge deel van hul daaglikse roetine te kan doen. Kinderpasiënte verlang na hul skoolmaatjies. Jy het nog ’n werk; soms verloor kankerpasiënte as gevolg van swak gesondheid hul werk.” Mense kla as hulle moet oefen of gym toe gaan, dit terwyl ’n kankerpasiënt sommige dae nie eens die energie het om op te staan vir behandeling nie“Tel jou seëninge en hou op kla oor alles.” – henriette@republikein.com.na

Seisoen van Genade en Seën

Kommentaar

Republikein 2025-04-30

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Seisoen van Genade en Seën

Kommentaar

Republikein 2025-04-30

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie