SA ekonomie ‘bly op rand van resessie’

Vida Booysen - Die sowat 15 000 werkgeleenthede wat in die eerste kwartaal van vanjaar verlore gegaan het, wys dat alles nie pluis is in die Suid-Afrikaanse ekonomie nie.
Só reageer ekonome en arbeidskenners oor Statistieke Suid-Afrika se kwartaallikse indiensnemingsyfers wat Pali Lehohla, statistikus-generaal, gister bekend gemaak het.
Volgens dié verslag het die land se indiensnemingsyfer in die eerste kwartaal met 0,2% tot 9,27 miljoen gedaal vergeleke met die vierde kwartaal van verlede jaar.
Alle sektore behalwe konstruksie en die staatsdiens het poste prysgegee en in die geval van vervaardiging is die indiensnemingsyfer die laagste sedert 1973, sê Mike Schüssler, hoofekonoom van Economists.co.za.
“Mynbou se indiensnemingsyfer van 455 000 is die laagste sedert 2006. Daarenteen skep die staat steeds werk maar ons land kan daardie soort werkskepping nie meer bekostig nie. Hul salarisse alleen vat amper 14% van die bruto binnelandse produk (BBP).”
Die syfers is gegrond op data van die formele sektor (landbou uitgesluit). Die opname meet die vlak van indiensneming en vergoeding per sektor en moet nie verwar word met die werkloosheidskoers nie.
“Hou in gedagte dat ons bevolkingsgetal groei, terwyl die aantal poste in die formele ekonomie daal – dit is kommerwekkend en dui daarop dat dié sektor al minder mense in diens kan neem,” sê Schüssler.
Die grootste verlies van 36 000 poste was in die handelsektor. Dit is grootliks te wyte aan 27 000 werkgeleenthede wat in die kleinhandel verdwyn het terwyl 7 000 mense in die gasvryheidsbedryf afgelê is.
“Verminderde verbruikersvertroue, gedempte kredietgroei en hoër rentekoerse en lewenskoste het aktiwiteit aan die verbruikskant van die ekonomie laat afneem, sê Kamilla Kaplan, ekonoom van Investec.
Die daling in die indiensnemingsyfers is ’n aanduiding dat Suid-Afrika land se ekonomie op die randjie van ’n resessie bly beweeg, sê Gideon du Plessis, Solidariteit se hoofsekretaris.
Hy wys onder meer op die sesde agtereenvolgende daling in die indiensnemingsyfer van die mynbousektor en waarsku dat vakbonde en werkgewers alles in hul vermoë moet doen om verdere werkverliese te keer en meer sekerheid te bring.
“Vakbonde moet nie lede uit ’n werk uit staak of onderhandel nie en werkgewers moet ’n salarisverhoging aanbied en produksieteikens stel wat tot ’n moratorium op afleggings kan lei.”
Volgens die opname was daar ook ’n daling van 4% in verdienste vir die kwartaal wat op 31 Maart vanjaar geëindig het – van R545 miljard tot R523 miljard.
Hierdie dalings is in al die bedrywe behalwe sakedienste aangeteken. Statistieke Suid-Afrika skryf die veranderings in bruto verdienste toe aan die afwesigheid van bonusse en oortyd wat aan werknemers betaal is in die laaste kwartaal van 2015.
Die gemiddelde maandelikse verdienste gemeet het onveranderd gebly op R17 422 in Februarie 2016 vergeleke met November 2015.
Volgens David Maynier, die DA se woordvoerder oor finansies, is die wanbestuur van ’n regerende party wat intern verdeeld is oor ekonomiese beleid deels verantwoordelik vir die werkverlies.
“Dit is nou noodsaaklik dat die minister van finansies, Pravin Gordhan, beleidsonsekerheid moet beëindig, die nodige strukturele hervorming instel om die ekonomie weer aan die gang te kry en werk te skep.” - Netwerk24