Register vir seksoortreders kan GBV hokslaan

Henriette Lamprecht

’n Nasionale register vir seksoortreders, spesiale howe waar oortreders van seksuele en geslagsgeweld (GBV) verhoor word en ’n hersiening van gepaste en swaar strawwe vir dié oortreder is van die stappe waartoe die regering homself verbind het om die pandemie van GBV in die land hok te slaan.

Eerste minister Saara Kuugongelwa-Amadhila het in die Nasionale Vergadering gesê navorsing vir ’n nasionale register het reeds begin en oorweging word geskenk aan die implementering binne die konteks van die wet.

Tans maak die wet teen geslagsgeweld voorsiening vir gevalle waar die slagoffer jonger as 18 jaar is. Met verwysing na spesiale howe het sy gesê bestaande strukture sal gebruik word en waar ruimte beperk is binne die sektor, sal reëlings getref word om ander beskikbare infrastruktuur te gebruik.

Volgens die eerste minister maak die huidige wet voorsiening vir strawwe vir oortreders vir tot 37 jaar wat gelykstaande aan twee derdes van lewenslange tronkstraf is. ’n Veroordeelde moet 25 jaar uitdien voordat hy op parool vrygelaat kan word.

Kuugongelwa-Amadhila het beklemtoon werk duur voort om kapasiteit te verseker vir doeltreffende ondersoeke om sodoende te verseker oortreders word suksesvol vervolg.

Maatreëls rakende moord en seksuele oortredings sluit in die samestelling van ’n databasis van alle aktiewe gevalle op die hofrol; ’n gesamentlike ondersoek oor waarom ondersoeke nie in hangende sake afgehandel word nie; die prioritisering van gevalle volgens die ouderdom van slagoffers; die duur van die saak en kompleksiteit van ondersoeke; die kontak van die slagoffer of familie van die slagoffers in elke hangende saak om hulle oor die status van die saak in te lig en die voorsiening van psigo-maatskaplike steun aan slagoffers en getuies om hulle vir die hofsaak voor te berei.

Volgens Kuugongelwa-Amadhila sal huidige gevangenes in die tronkstelsel geëvalueer word en sal herhaalde oortreders van ander geskei word.

“Dié benadering word reeds uitgevoer. Oortreders wat vonnisse langer as 18 maande en langer uitdien, word in agt verskillende tronke volgens ’n klassifikasie aangehou. Laasgenoemde neem faktore soos die huidige oortreding, geskiedenis van oortredings, lengte van die vonnis en die ouderdom tydens die oortreding in ag,” het sy gesê.

Die klassifikasie stel tronkowerhede in staat om in ooreenstemming met oortreders se klassifikasie die verwante rehabilitasie te bied.

Volgens die eerste minister kan die borgtog van huidige verhoorafwagtendes wat van seksuele oortredings of moord aangekla word, op grond van die nodige bewyse herroep word.

“Die wet vir kriminele prosedures gee aan sittende beamptes by die howe die diskresie om borgtog in openbare belang te weier,” het sy gesê.

Ook word deurlopende gewapende patrollies 24 uur per dag ingespan, terwyl die regering voortgaan om meer finansiële en logistieke hulpbronne vir meer operasies en patrollies te mobiliseer.

Kuugongelwa-Amadhila het met verwysing na vroue wat sake teen oortreders onttrek, gesê die huidige wet maak voorsiening dat aangemelde GBV-sake enduit gevoer word. Streng prosedures geld voordat sulke sake onttrek mag word.

“Hoewel die staat die mag het om met die sake voort te gaan, raak die afsluiting van sulke gevalle moeilik omdat dit hiervoor op getuies staatmaak. Aanklaers het die samewerking van slagoffers en getuies nodig,” het sy gemaan.

GBV-beskermingseenhede sal volgens die eerste minister ook versterk word en die Namibiese polisie sal kandidate identifiseer om die vakante poste by die 159 eenhede as ’n saak van dringendheid te vul. Forensiese ondersoekers en kundiges op die gebied van die identifisering van biologiese opsporing gaan in die huidige finansiële jaar gewerf en opgelei word.

Hoewel GBV-eenhede Maandag tot Vrydag van 08:00 tot 17:00 oop is, word voorsiening gemaak dat personeel op bystand is om noodgevalle na-ure en tydens naweke en vakansiedae te hanteer. Voorsiening gaan ook gemaak word vir afgeleë en mobiele GBV-voorkomingseenhede, terwyl voorkomingsprogramme ook by leerplanne van skole geïntegreer sal word.

’n Raamwerk vir veilige skole sal ook onder die vaandel van die ministerie van onderwys, kuns en kultuur opgetrek word.

Kuugongelwa-Amadhila het gemaan enige onderwyser wat seksuele verhoudings met leerlinge het, sal ontslaan word en mag vir minstens agt jaar nie weer deur die ministerie in diens geneem word nie.

– [email protected]