Onderwys - Die pligte van 'n skoolhoof

Godfrey Kleinhans – Effektiewe bestuur en leierskap het die afgelope jare seker die belangrikste woorde binne enige organisasie geword, hetsy dit ‘n besigheid, kerk, welsynsorganisasie, nie-regeringsorganisasie, staatsinstelling of skool is.Om uitvoering te gee aan sy mandaat en suksesvol te wees, moet elke organisasie ‘n hoof hv wat bekwaam is om uitdrukking aan hierdie twee pligte te gee. Binne die konteks van die skool is dit wat van elke skoolhoof verwag word.Volgens die Onderwyswet van 2020 is ‘n skoolhoof "a teacher who holds the post as the head of the school". Prinsipaal en hoofonderwyser is ander terme vir die pos. In sommige lande word daar na die kurrikulêre leier verwys: hy of sy moet leiding neem met kurrikulêre ontwikkeling.Privaatskole, in navolging van die sakesektor, gebruik dikwels terme soos uitvoerende hoof (CEO) of direkteur. Die direkteur sal aan die raad rapporteer terwyl ‘n skoolhoof verantwoordelik is vir die bestuur van die kurrikulêre en ekstra-kurrikulêre bedrywighede van so 'n inrigting. ‘n Skoolhoof was in die verlede ‘n baie belangrike persoon in ‘n gemeenskap; veral in klein gemeenskappe.Van skoolhoofde was verwag om, veral in tye van krisisse en uitdagings, die leiding te neem. Baie van hulle het ook leiersposisies in hul kerke en ander gemeenskapsorganisasies beklee. Hulle het die rolle van sieketrooster en Sondagskoolmeester vervul en moes Sondae die woord verkondig waar gemeentes nie ‘n predikant gehad het nie.Dit was dus nie vreemd nie dat baie skoolhoofde, hier en in Suid-Afrika, leiersfigure geword het toe die politieke toneel begin verbreed het. Hulle was dikwels leiers op die regte plek en op die regte tyd.‘n Skoolhoof verteenwoordig ‘n belangrike segment van ‘n onderwysgemeenskap. Hy/sy lei en verteenwoordig nie net die skool nie,maar moet leiding voorsien aan leerlinge, onderwysers, ouers en alle ander persone wat 'n belang by die skool het.‘n Skoolhoof word gemeet aan die sukses van sy/haar skool.Tony Bush et al (2011) het in Preparing new principals in South Africa: the ACE School Leadership Programme verwys na hierdie opmerking in Leithwood en ander se werk in Seven Strong Claims about Successful School Leadership (2006): "There is not a single documented case of a school successfully turning around its pupil achievement trajectory in the absence of talented leadership.”Normale kriteria soos voortreflike kwalifikasies en ‘n goeie onderrigrekord is geen waarborg dat so ‘n persoon ‘n effektiewe bestuurder en leier gaan wees nie.Oor die jare heen het die gemeenskapslewe geweldig verander en meer gekompliseerd geraak . Die skool, ‘n gemeenskapsorganisasie, het nie onaangeraak gebly nie.Onderwyswetgewing is aangeneem wat skole al hoe meer onder die gesag van die staat geplaas het. Die skool het onder die vleuels van die kerk uitgekom en die staat het begin voorsien wat nodig was.Die rolle van die onderwysers, leerlinge en ouers is fyn en duidelik beskryf en omlyn. Leerinhoude is al hoe meer deur die staat voorgeskryf en die pligte van onderwysers en skoolhoofde is statutêr bepaal.Verder het die tegnologie nie buite die skool gebly nie. Inligtingstegnologie word nie net ingespan in die administrasie van die skool nie, maar het ook deel van leerplanne geword.Die bestuur van die skool het geweldig verander en so ook die skoolhoof se posisie in die gemeenskap. Skoolhoofde moes eenvoudig bybly of sink. En hierdie verandering duur steeds voort. Dit laat ‘n mens wonder of die skool nog uitvoering aan sy oorspronklike mandaat gee.Volgende week kom die kriteria vir die aanstelling van skoolhoofde aan die bod.Ek wil ook skryf oor stories, ervarings en sêgoed van skoolhoofde wat reeds afgetree het of reeds heengegaan het. Lesers is welkom om bydraes aan my te e-pos. So kan ons sulke skoolhoofde ook vir hul bydraes vereer. - godfrey.kleinhans@gmail.com

Onderwys - Die pligte van 'n skoolhoof

Kommentaar

Republikein 2025-11-05

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Onderwys - Die pligte van 'n skoolhoof

Kommentaar

Republikein 2025-11-05

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry. ×

MELD AAN

Advertensie

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry.