Kindersprong oor eeue

Pedro Vorster - Die dogtertjie speel eenbeentjie op die antieke murasies. Sy spring oor eeue heen beurtelings op Roemeinse, dan op Venesiese fondasies. Sy speel net binne die Landspoort, die mees imposante ingang tot die stokou eilandstad Zadar in midwes-Kroasië.

Die versterkte stad is nooit deur die Turke verower nie en daarom meen die plaaslike Kroate hier kry jy ‘n voorsmakie van Venesië, maar miskien is dit subtiel ook andersom. Venesië lê oorkant die see waar die son sak.

Die bus kruie op sy kusroete verby vlak-op-die-see hawetjies. Die klare, liggroen water van die Adriatiese See is stadig aan die opwarm vir die somertoeriste. Dit is Mei en ons sweet effens onder die bogemiddelde vroeë lentetemperature. Die Kroate swoeg.

Elke stad het ‘n eie temperament. Zadar se busterminus in die reën is melankoliek. Koop altyd ‘n waterdigte tas met goeie wieletjies as jy makliker oorsee wil reis.

‘n Taxi na die blyplek sou gaaf gewees het, maar het na geldmors gelyk, want die woonstel is geadverteer as naby (Sit ‘n vraagteken hierby).

Ons wag op ons gasvrou se instruksies en sleep bagasie trappe af onderdeur ‘n wye duikweg, verby ‘n reuse- supermarksentrum (Konzum) na ons karakterlose, ruim woonstel sonder opwasbakprop. ‘n Baie skaars item, sal ons nog uitvind. Ons skraal, energieke meisietjie, jonk aan haar jare, belowe ons een, wat ons nooit kry nie.

Haar begeerte is om skatryk te word en net ‘n paar halwe dae per week te werk. Sy trek groot, selfversekerde sirkels óm die besienswaardighede op ‘n toeristepamflet van die ou stad. Haar plig voltooi, haas sy iewers heen waar ‘n miljoen op haar wag.

Proploos gaan ons voort na die kaart se omkringde items. Die ou stad is gelukkig net ‘n kort, gemaklike stap ver. Geen vraagteken nodig.

Ongeërgde diens is darem nie die reël nie. In die Konzum gaan roep die hulpvaardige vloerbestuurder spesiaal ‘n vriendelike personeellid agter haar kassiere uit. Sy is Engels magtig en kom wys ons geduldig hoe om groente en vrugte in Kroaties te weeg. Volpunte vir hulle.

Sjiek en oeserige winkels ry wipplank in die vernaamste strate. Een leë, lamlendige gebou toon effe lewe. Op die eerste verdieping beset, of plak, ‘n span van ‘n radiostasie in ‘n paar vertrekke. By die deur van ‘n nagklub wys ‘n waarskuwing vuurwapens is binne verbode. Vir die nagvoëls gaan die goed bedeelde Sandra Afrika daar optree. Afrika? Sy voel soos familie.

Om die skelms van Zadar in toom te hou, was skuldiges in die dae van ouds in die openbaar vasgeketting aan ‘n reuse kolom wat mettertyd die naam Skandepilaar kry. Die stadsbewoners is so die kans gegun om oortreders in die openbaar te beledig, te verkleineer en te spot.

Op die Forum, of ope plein, staan ‘n aantal stalletjies wat allerlei verkoop. Ek soek ‘n goedkoop hoed en kry een na vier probeerslae. Die ou, ou les bly geldig: onderhandel, onderhandel, onderhandel.

Onder sambrele op die volksplein sit dorstige toeriste en luister na ‘n namaaksel van Abba se ‘Winner takes it all”. Die klanke weerkaats hol van die antieke fasades.

‘n Entjie verder rol ‘n verslonsde jong man olieverf op doek skilderye oop. Die helder ontluikende werke is glo deur finale jaar studente geskilder, maar juis daarom is dit hopeloos te duur.

Later die laatmiddag wag ons op die noordwestelike kaai van die ou stad vir die son om te sak. Hier is die attraksie die vindingryke “ Groet die son” sonkraginstallasie. Die planetestelsel word uitgebeeld in ronde deursigtige vloerskywe al langs die kaai, naastenby op skaal en volgens die hemelliggame se afstand van die son. Gedurende die dag laai die son die sonselle en met skemer flikker die diodes onvoorspelbaar sonder vaste patroon. Die grootste sirkel is natuurlik die son. As die ondervloerse ligte begin skitter, raak oud, maar veral jonk, in vervoering begin dans en maak wawiele oor die dik perspex.

Oor eeue was die aarde nog altyd net ’n vreugdevolle klein hemelsprong ver van die son.