Invalshoek - Klein jakkalsies verniel die wingerd

Rudi Koekemoer - Die afgelope paar jaar is die leser se aandag telkens gevestig op ‘n paar wolwe wat groot bedrae geld verduister het of waar honderde miljoene dollar spoorloos verdwyn het weens korrupsie.Die bedrae ter sprake is ondenkbaar vir Jan en San Alleman. Die gemiddelde salaristrekker verdien nie eens ‘n fraksie van hierdie geld in ‘n leeftyd nie.Hoe kry mens jou kop om ‘n bedrag soos twee honderd miljoen dollar wat in ‘n oogwink verdwyn het en waar niemand vervolg word nie, want daar kon nie bewyse gevind word nie? In sommige gevalle is die wolwe se hofverskynings telkens uitgestel en het dit jare geneem om ‘n uitspraak te verseker weens komplekse tegniese aspekte. Intussen is die leser verstrengel in 'n kraaines van intriges en volg die verloop van sake met passie.Die korrupsie van wolwe maak gewoonlik hoofopslae in die media en dan gons dit behoorlik om die braaivleisvure soos die stand van sake betreur word weens die impak wat dit op ons land se sosio-ekonomiese landskap het. Etiese en morele gedrag word dan ook in oënskou geneem.Dan Ariely, ‘n professor in sielkunde en ekonomiese gedrag by die Duke University, het navorsing oor eerlikheid in die samelewing gedoen. Sy bevindinge is in die boek The (Honest) Truth about Dishonesty gepubliseer.Hy het in ‘n bepaalde studie uit ‘n steekproef van dertigduisend mense bevind daar was twaalf “wolwe” wat gesamentlik ‘n groot bedrag geld verduister het en dat die samelewing vanuit ‘n posisie van morele hoogmoedigheid neergekyk het op hierdie twaalf wolwe en hulle veroordeel het vir hulle dade. Hy het verder bevind dat daar agtienduisend kleiner jakkalsies was wat deur hulle oneerlike aksies gelei het tot gesamentlike verliese wat honderdvoudig die waarde van die twaalf wolwe se aksies oorskadu het, maar almal het so gefokus op die optrede van die wolwe dat die oneerlike gedrag van klein jakkalsies nie raakgesien is nie en in sommige gevalle geïgnoreer is.Hierdie optrede was inteendeel so deel van mense se daaglikse gedrag dat hulle dit nie as verkeerd ervaar het nie. Voorbeelde van die tipe gedrag sluit in om ‘n potlood by die werk te neem vir persoonlike gebruik, om musiek of videomateriaal onwettig van die Internet af te laai met spesiale sagteware, om persoonlike dinge in werkstyd te doen, om siekverlof te neem terwyl iemand nie siek was nie, om ‘n uur langer oortyd te eis as wat werklik gewerk is, en dies meer.Daar is bevind indien iemand ‘n paar dollar uit die werk se kleinkas neem om ‘n koekie te gaan koop, mense wel skuldig gevoel het, maar indien hulle ‘n koekie by die werk geneem het sonder toestemming, hulle nie sleg gevoel het nie. Hoe verder oneerlike optrede verwyder was van geld, hoe makliker was dit om die optrede te rasionaliseer.Die realiteit is dat baie mense daagliks oneerlike dinge doen en hulle optrede regverdig, maar dat die gesamentlike waarde van hierdie oneerlikhede die wolwe se optrede oorskadu. Die bevinding was dat hierdie rasionalisering om klein jakkalsies te ignoreer so deel is van die meeste samelewings in die wêreld dat mense nie besef dat die moreel-etiese waardes van die samelewing besig is of te verweer nie.Mettertyd tree die sogenaamde “what the hell”-effek in werking: mense wat gewoonlik 'n "bietjie" oneerlik was en daarmee weggekom het, begin om self wolwe te word.Dit is belangrik om die wolwe tot rekenskap te roep, maar ons moet versigtig wees om al ons fokus op hulle te plaas, tot so 'n mate dat ons die klein jakkalsies ignoreer wat die wingerd verniel.

Invalshoek - Klein jakkalsies verniel die wingerd

Kommentaar

Republikein 2025-06-19

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Invalshoek - Klein jakkalsies verniel die wingerd

Kommentaar

Republikein 2025-06-19

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie