Groenskemas tans nie lewensvatbaar

Elvira HattinghNet sowat 9 000 hektaar grond van groenskemas word tans vir produksie ingespan, terwyl die skemas oor altesaam sowat 27 000 ha grond onder besproeiing beskik. Geeneen van die skemas is lewensvatbaar nie. Só sê mnr. Calle Schlettwein, nadat hy tussen 11 en 16 November besoek aan die Oshana-, Omusati-, Ohangwena- en Oshikotostreek afgelê het om vertroud te raak met sy portefeulje as die nuwe minister van landbou, water en grondhervorming.Hy het boere uit die Omitara-omgewing die afgelope week saam met die Omaheke-goewerneur, mnr. Pijoo Nganate, in 'n vraag-en-antwoord-sessie toegespreek.“Ons ervaar ernstige kwessies in die gewasverbouingsektor. Mielieproduksie onder besproeiing behoort sowat 10 ton per hektaar te wees. Die groenskemas se gemiddelde produksie is egter 2 ton per hektaar. Dit is baie swak,” het Schlettwein gesê. Hy het gesê die regering beskik tans oor 12 groenproduksieskemas waarin die staat báie belê het. “Alle nodige infrastruktuur en toerusting is op die skemas beskikbaar gestel. . . en die projek het ons nagenoeg N$2 miljard gekos.”FOUTE“Ons besef ons het sekere foute met groenskemas gemaak. Volgens beleid moet dit in samewerking met die private sektor bestuur word. “As ons die private sektor betrek, kan ons voordeel trek as daar meer doeltreffend gewerk word, nuwer tegnologie ingespan word en beter vaardighede beskikbaar is.“Ons glo egter die regering se betrokkenheid is ook belangrik, omdat die skemas in kommunale gebiede geleë is waar armoede 'n ernstige probleem is. Sulke ooreenkomste moet materiële voordeel vir gemeenskappe inhou,” het Schlettwein gesê. “Dit sal aaklig wees as 'n hoogs produktiewe stelsel soos 'n eiland binne 'n armoedige gemeenskap staan. Die stelsel moet welvaart vir die gemeenskap rondom dit skep. Dis hoekom ons openbare-private vennootskappe wil aangaan,” het hy verduidelik. Hy sê egter as groenskemas wanbestuur word, gaan welvaartskepping nié gebeur nié.BESTUUR EN TYDSBEREKENING“Die groenskema-model is nie sleg nie en ons het replikas hiervan in die private sektor wat baie goed vaar. “Ons moet dus teruggaan en die bestuur van groenskemas herstel. Die probleem wat ons het, is dat groenskemabestuurders baie min mag het om besluite te neem. “Hy kan nie besluit wanneer om te plant, wat geplant moet word, wanneer kunsmis gekoop moet word of wanneer 'n trekker herstel moet word nie. “Dit moet deur 'n hoofkantoor in Windhoek gedoen word en soms neem dit tot 'n maand om dié besluite te neem.“Landbou is 'n onderneming waar tyd van kardinale belang is – jy moet op 'n sekere tyd plant, anders sal jou gewas swak oeste lewer. So moet jy ook op 'n sekere tyd bemesting gee,” het Schlettwein gesê.Hy is ook van mening groenskemas behoort met lewendehaweproduksie geïntegreer te word. “Die stelsel om speenkalwers lewend oor die grens uit te voer, bestaan omdat ons nie integrasie met gewasproduksie het nie. Ons produseer en prosesseer ook nie voer nie,” het hy gesê. SELFVOORSIENENDSchlettwein het gesê nog 'n uitdagende kwessie is dat witmielies plaaslik 'n beheerde produk is – wat veroorsaak dat die pryse daarvan dubbel is as wat op ope markte betaal word. “As gevolg hiervan sal geen kommersiële boer ooit geelmielies plant nie. Hy sal dom wees as hy dit doen. Terselfdertyd moet ons die produksie van witmielies beskerm en stimuleer, anders kan ons daarvan vergeet om ooit selfvoorsienend te wees. “Selfvoorsienendheid het ononderhandelbaar geraak,” het Schlettwein gesê. Hy het gesê dit is veral belangrik as dit by stapelvoedsel kom. “Ons het witmielies en aartappels geïdentifiseer as die belangrikste stapelvoedsel waarin Namibië die beste kans het om selfvoorsienend te raak.”Schlettwein sê as groenskemas 8 ton witmielies per hektaar op die beskikbare 27 000 hektaar produseer, sal Namibië reeds selfvoorsienend met dié gewas wees – tesame met produksie in die droëlandsektor. Tydens die vergadering met Omitara se boere is verskeie dringende kwessies bespreek wat deur landbouers in die gebied ervaar word, terwyl die doel ook was om 'n werkende verhouding tussen die regering en boere te skep. Ander kwessies was veediefstal en die produktiwiteit van hervestigingsplase. - elvira@republikein.com.na

Groenskemas tans nie lewensvatbaar

Kommentaar

Republikein 2025-11-04

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Groenskemas tans nie lewensvatbaar

Kommentaar

Republikein 2025-11-04

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry. ×

MELD AAN

Advertensie

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry.