Eskom red Guptas

Susan Comrie - Die Gupta-familie en een van pres. Jacob Zuma se seuns het stilletjies in April ’n yslike kontrak van R564 miljoen met Eskom beklink om steenkool aan die staatsbeheerde kragreus te lewer.Die ooreenkoms tussen die Gupta-beheerde maatskappy Tegeta Exploration and Resources en Eskom om oor ses maande 1,2 miljoen ton steenkool van Tegeta se Optimum-myn aan die Arnot-kragstasie in Mpumalanga te lewer, is een van Eskom se duurste steenkoolkontrakte.Boonop blyk dit dat Tegeta, wat sy steenkool teen R580/ton aan Arnot lewer, ’n heelwat minder lonende kontrak om steenkool teen R174 per ton aan ’n ander Eskom-kragstasie te verskaf, afskeep om genoeg steenkool vir die meer winsgewende kontrak beskikbaar te hê.Tegeta, waarvan die hoofaandeelhouers maatskappye is wat aan die Guptas en Duduzane Zuma behoort, het in Desember verlede jaar die Optimum-myn by die Switserse mynreus Glencore gekoop.OPTIMUM EN GLENCOREDit kom nadat Glencore vroeër gedwing is om Optimum in sakeredding te plaas.Glencore het gereeld gekla dat Optimum se kontrak met Eskom om elke maand 458 000 ton steenkool teen slegs R174/ton aan die Hendrina-kragstasie, ook in Mpumalanga, te lewer nie finansieel volhoubaar is nie.Optimum se sakeredders het vroeër gesê die Hendrina-kontrak dra by tot ’n massiewe verlies van R100 miljoen per maand.Maar nou glo hulle dat Optimum so vroeg as Augustus uit sakeredding geneem kan word.Louise Brugman, woordvoerder van die sakeredders, het die afgelope week erken dat die Arnot-kontrak ’n beduidende rol speel in Optimum se aansienlik rooskleuriger vooruitsigte.Tegeta het die Hendrina-kontrak by Glencore geërf, maar Eskom het die afgelope week bevestig dat Tegeta die afgelope drie maande gemiddeld slegs 315 000 ton steenkool aan Hendrina gelewer het.City Press het vasgestel dat Optimum nie genoeg steenkool kan produseer om aan albei kontrakte se volumevereistes te voldoen nie.Tegeta se verkryging van Glencore se steenkoolmyn het in Februarie vir ’n opskudding gesorg toe dit aan die lig gekom het dat Mosebenzi Zwane, minister van minerale bronne, in Desember Glencore in Switserland besoek het in dieselfde tyd wat ’n afvaardiging van die Guptas ook daar was. Die DA en ander kritici van die transaksie het Zwane en Eskom daarvan beskuldig dat hulle Glencore in ’n hoek gedruk het om Optimum aan Tegeta te verkoop.Daar is van meet af aan gewonder hoe Tegeta dit sou regkry om Optimum uit sy geldelike verknorsing te red en die myn weer winsgewend te maak.Benewens die Hendrina-kontrak wat Optimum geldelik wurg, het Tegeta ook ’n massiewe boete van meer as R2 miljard by Glencore oorgeneem omdat Optimum vroeër glo steenkool van ’n lae gehalte aan Eskom gelewer het.Eskom het al by verskeie geleenthede gesê dat Tegeta geen voorkeurbehandeling sou kry nie.Vier onafhanklike kenners van die steenkoolbedryf met wie City Press gepraat het, sê dit is vreemd dat Eskom nie daarop aandring dat Tegeta die volle 458 000 ton steenkool per maand aan die Hendrina-stasie lewer nie terwyl die maatskappy toegelaat word om steenkool teen ’n baie hoër prys aan die Arnot-stasie te lewer.KONTRAK EEN VAN DUURSTESTeen R470/ton sonder vervoerkoste is Tegeta se Arnot-kontrak een van Eskom se heel duurstes.Lynne Brown, minister van openbare ondernemings, het verlede jaar in die parlement gesê Eskom se gemiddelde prys vir steenkool is R230,90/ton.City Press het vasgestel dat Eskom Tegeta in totaal sowat R580/ton betaal, wat die kontrakwaarde tot R700 miljoen opstoot.Daar is verdere vrae oor die wyse waarop Tegeta die Arnot-kontrak beklink het; die mynmaatskappy Exxaro se kontrak om steenkool aan die kragstasie te lewer het einde verlede jaar verstryk, waarna Eskom ’n nuwe permanente verskaffer moes aanstel. Die kontrak, wat reeds in November toegeken moes word, is egter reeds verskeie kere uitgestel.Eskom het dit onlangs weer tot September uitgestel. Dit het die deur oopgemaak vir tussentydse verskaffers soos Tegeta om munt te slaan uit Arnot se steenkoolbehoeftes.Khulu Phasiwe, Eskom se woordvoerder, het Donderdag weer ontken dat Tegeta voorkeurbehandeling kry.Hy sê die langtermynkontrak vir ’n verskaffer aan Arnot is nog nie toegeken nie omdat geen van die maatskappye op die kortlys die vereiste volume van 5 miljoen ton steenkool per jaar kan lewer nie.Dit is boonop nie net Tegeta wat intussen munt slaan uit Arnot nie, aangesien ander verskaffers ook nou steenkool aan die kragstasie lewer, sê Phasiwe.Eskom ontken dat enige steenkool van Optimum wat aan Arnot gelewer word, eintlik vir Hendrina bestem was.“Aflewerings is vroeër vanjaar deur Eskom verminder omdat daar ’n laer behoefte aan die brand van steenkool by die Hendrina-kragstasie is,” sê Phasiwa.Tegeta het nie antwoorde op City Press se lys vrae verskaf nie.“Ons is verbind tot die toekomstige volhoubaarheid en winsgewendheid van Optimum.“Ons strategie vir die Optimum-myn sal binnekort aangekondig word,” sê die maatskappy. - Netwerk24/City Press

Eskom red Guptas

Kommentaar

Republikein 2025-11-05

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Eskom red Guptas

Kommentaar

Republikein 2025-11-05

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry. ×

MELD AAN

Advertensie

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry.