‘Diep kommer’ oor NBC se geldsake

Jo-Maré Duddy – Die NBC benodig maandeliks minstens N$30 miljoen om al sy verpligtinge na te kom, maar sy staatsubsidie en eie inkomste beloop sowat N$22 miljoen.

Hy is “diep bekommerd”: Dit lyk asof die NBC se begrotingsplan wat aan die ministerie van inligting en kommunikasietegnologie voorgelê is, verskil van die een wat by die ministerie van finansies gaan draai het, het die nasionale uitsaaier se direksievoorsitter, mnr. Sven Thieme, aan Republikein gesê.

Thieme het reageer op die NBC se geldkrisis en werknemers se mediesefonds- en pensioenbydraes wat nie oorbetaal is nie. Dit het onder meer tot die opskorting van werknemers se mediesefondsdekking by Namibia Medical Care (NMC) gelei en die NBC moes na Renaissance Health skuif.

Volgens die NBC se bedryfshoof, me. Umbi Karuaihe-Upi, het die uitsaaier ‘n staatsubsidie van N$252 miljoen vir die huidige boekjaar versoek. Bykans N$179,6 miljoen is in die nasionale begroting toegestaan. Hiervan moes N$40 miljoen egter vir “ou skuld” gebruik word, wat die NBC met ‘n staatsubsidie van sowat N$139 miljoen vir 2017-’18 laat, het Karuaihe-Upi aan Republikein gesê.

Dit beteken sowat N$11,6 miljoen maandeliks. Die NBC beoog om vanjaar N$126 miljoen se inkomste self te genereer, rofweg sowat N$10,5 miljoen per maand. Dit beteken ‘n maandelikse inkomste van ongeveer N$22 miljoen. Om ‘n onderneming soos die NBC te bedryf, kos egter “minstens N$30 miljoen per maand”, sê Karuaihe-Upi.

Thieme sê die kwessie van die “skerp besnoeiing”van staatsubsidies is ‘n geruime tyd gelede met die relevante belangehebbers bespreek.

“Dit kon nooit op ons (begrotings)voorlegging geskoei wees nie. Die NBC se begroting is die afgelope twee jaar met N$200 miljoen gesny. Nodeloos om te sê, is die huidige situasie die gevolg daarvan,” sê hy.

‘Prioritiseer’

Die minister van finansies, mnr. Calle Schlettwein, het gister by navraag gesê die NBC se geldsake word nie “mikrobestuur” nie.

‘n Plafon word eenvoudig op die geld geplaas wat aan begrotings toegeken word, en moet dan self deur entiteite soos die NBC onder onderskeie uitgawes verdeel word. As die NBC nie genoeg geld vir uitgawes soos salarisse het nie, is dit nie die ministerie van finansies se skuld nie. “Dit is vanweë verkeerde verdeling. Uitgawes moet geprioritiseer word,” sê Schlettwein.

Hy hou voet by stuk dat die NBC se versuim om werknemers se pensioen- en mediesefondsbydraes oor te betaal, gelykstaande aan “diefstal” is.

Pensioen- en mediesefondsbydraes is deel van ‘n werknemer se bruto salaris. ‘n Bruto salaris is die “eiendom” van ‘n werknemer, sê Schlettwein. Die werkgewer is bloot die “agent” wat die bydraes aan die pensioen- en mediese fonds moet oorbetaal.

“As jou mediesefondsdekking gekanselleer word omdat iemand anders jou bydraes gevat het, is jy die slagoffer.”

‘Nié diefstal’

Na die NBC se mening het “diefstal niks te doen met wat ons hier het nie”.

“Hoe kan jy iets steel as daar niks is nie?” sê Thieme.

Karuaihe-Upi sê die NBC het nie werknemers se mediesefondsbydraes gebruik om salarisse te betaal nie. “Hoe kan ons geld gebruik wat nie daar is nie? Ons moet ‘n keuse maak met die beperkte geld wat ons het. Ons moes salarisse of derde partye betaal het,” sê sy.

Op ‘n vraag of opgetree gaan word teen diegene wat nie die bydraes oorbetaal het nie, sê Thieme: “Die bestuur het sy bes gedoen om die bietjie beskikbare geld te bestuur. So ons is nie seker watter gevolge daar moet wees nie.”

NMC-skuld

Volgens Thieme is geen bykomende geld intussen van die ministerie van inligting en kommunikasietegnologie ontvang nie.

Gevolglik staan die ooreenkoms met NMC om weekliks N$50 000 terug te betaal totdat die agterstallige skuld van sowat N$15 miljoen gedelg is. Dit sal byna ses jaar neem.

Op ‘n vraag wat die rentekoers op dié skuld is en hoeveel die NBC uiteindelik aan NMC sal terugbetaal, het Thieme geantwoord: “Sodra die NBC ten volle gefinansier is ingevolge die voorgestelde plan van die direksie aan die belanghebbendes, raak dié vraag akademies.”