Covid versmoor groei

Jo-Maré Duddy – Covid-19 en die inperking gaan vanjaar minstens N$7,3 miljard minder deur die ekonomie laat vloei as in 2019, met toerisme wat die meeste gaan bloei.Die Bank of Namibia (BoN) se jongste ekonomiese vooruitskatting wat gister vrygestel is, toon ‘n verwagte bruto binnelandse produk (BBP) teen heersende pryse van sowat N$171,3 miljard vir 2020. Verlede jaar se BBP was bykans N$178,7 miljard.Gemeet aan die bestendige pryse van 2015, wat onder meer inflasie in berekening neem, gaan die ekonomie vanjaar na verwagting met ‘n rekord van -6,9% groei. Dit beteken die ekonomie se vyfde jaar in die waakeenheid. Namibië het net in 2018 skrale positiewe groei van 0,7% getoon. Die res is resessiejare met groei van -0,3% in beide 2016 en 2017 en -1,1% verlede jaar.Algehele groei word in drie sektore gemeet: Primêre, sekondêre en tersiêre bedrywe. Al drie dié sektore gaan vanjaar in die rooi wees, voorspel die BoN.Die primêre sektor – wat landbou en mynbou insluit – gaan die ergste geruk word met geskatte groei -9.8% vanjaar.Die tersiêre sektor – met onder meer groot- en kleinhandel, asook hotelle en restaurante – se verwagte groei is -6.1%.Die sekondêre sektor, waarin konstruksie en vervaardiging val, se groei word op -5,2% beraam.Uit die 38 bedrywe wat gebruik word om algehele ekonomiese groei te voorspel, word rooi syfers vir meer as die helfte verwag.Toerisme, konstruksieDie coronavirus maak behoorlik jag op die toerismebedryf. Hotelle en restaurante, wat as ‘n maatstaf vir dié bedryf gebruik word, moet hulle vir groei van -58% teen bestendige 2015-pryse staal.Teen heersende pryse het hotelle en restaurante verlede jaar bykans N$3,9 miljard gegenereer. Vanjaar se BBP-bydrae word op skaars N$1,7 miljard geskat – sowat N$2,2 miljard minder.Die BoN verwag die toerismebedryf sal volgende jaar ook in ‘n resessie wees en voorspel voorlopig groei van -1,4%.Ná die konstruksiesektor se resessie die afgelope twee jaar na enkelsyfers gekrimp het, gaan dit vanjaar opnuut na dubbelsyfers tuimel, verwag die BoN.Groei van -16,3% word vir vanjaar en -1,5% vir 2021 voorspel. Dit beteken ses resessiejare vir konstruksie. Die vorige jare se syfers was 2016 (-41.1%); 2017 (-23.1%); 2018 (-8,7%) en 2019 (-7,9%).VerbruikerDie Namibiese verbruiker was nog voor die Covid-aanslag meer as kniediep in die skuld. Die BoN se jongste finansiële stabiliteitsverslag, wat ook gister vrygestel is, toon die gemiddelde verbruiker moes verlede jaar N$97,70 uit elke N$100 se besteebare inkomste vir skuld opdok. In 2018 was dié syfer N$92,90. Dié skuld is nie net bankskuld nie.Die syfers wys meer skuld moes met minder besteebare inkomste betaal word. Verbruikers het verlede jaar oor net 2% meer besteebare inkomste as in 2018 beskik. In 2018 het hulle sowat 5,9% meer as die vorige jaar gehad.Die Covid-impak slag reeds werkgeleenthede én salaristrekkers se verdienste. Die groot- en kleinhandel kan hul dus vir ‘n vierde jaar in resessie voorberei, waarsku die BoN. Verwagte groei vir vanjaar is -6,3%.BankeDie bultende skuldlas van vuisvoos verbruikers het banke nog vóór Covid koorsig gemaak, luidens die BoN se finansiële stabiliteitsverslag.Die koers van wanpresterende lenings (NPL’s) het van 3,6% in 2018 na 4,8% verlede jaar gestyg – vir alle skuldkategorieë behalwe paaiementskuld.“Die NPL-koers styg sedert 2017 eksponensieel,” sê die BoN. Dit oortref die drumpel van 4% wat oorsigtiglike ingryping van die sentrale bank verg. “Maar dit is darem nog onder die geskiedkundige piek van 11,2% van 1998,” sê die BoN.Die sentrale bank maan dat die impak van Covid-19 risiko’s vir die bategehalte van banke inhou met verbruikers wat nie hul lenings kan terugbetaal nie. As die bategehalte van die bankwese baie verswak, hou dit moontlike gevolge vir die finansiële stabiliteit van die land in.Skuldvakansies wat banke mag toestaan, kan dié risiko verminder, sê die BoN.Hoewel banke steeds winsgewend en oor genoegsame kapitaal beskik, het die risiko’s vir finansiële stabiliteit sedert verlede April “dramaties” weens Covid-19 toegeneem, luidens die verslag.Die BoN verwag groei van -16,7% vir versekerings- en finansiële instellings vanjaar.jo-mare@republikein.com.na

Covid versmoor groei

Kommentaar

Republikein 2025-05-02

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Covid versmoor groei

Kommentaar

Republikein 2025-05-02

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie