Amb. Daughton van VSA sê tot siens
Republikein het met die Amerikaanse ambassadeur in Namibië gesels oor sy tyd hier.
Estelle de Bruyn - Die Amerikaanse ambassadeur in Namibië, mnr. Anthony Daughton, het in Desember finaal afskeid van pres. Hage Geingob geneem en sodoende sy termyn as diplomatieke verteenwoordiger ná vier jaar beëindig.
REP: Wat was die hoogtepunte en prestasies gedurende u tyd as ambassadeur in Namibië?
AMB: Daar is verskeie aspekte, en ek kan nie krediet vir alles neem nie. Gedurende my tyd in Namibië het die aard van die bilaterale betrekkinge tussen Namibië en die VSA verander. Dit het begin toe pres. Hage Geingob president geword het.
In sy eerste staatsrede het hy gesê Namibië se buitelandse betrekkinge moet vooruitdenkend eerder as agteruitdenkend wees, sonder om geskiedkundige bande te verbreek of te vergeet. Onder sy voorgangers het Amerikaanse ambassadeurs beperkte toegang tot ministers gehad, maar in my ampstermyn het dit aansienlik verbeter en ek was in staat om regstreeks met sommige te skakel, veral in areas waar Amerika aktief is.
Ons samewerking het op sleutelkwessies gefokus:
OMGEWING
Die fokus het veral op die voorkoming van wildstropery en die versterking van bewaringsgebiede geval. In die tyd het wildstropery begin afneem. Ons het die regering gehelp met ‘n stelsel van afskrik, in hegtenis neem en geregtelik vervolg.
Hommeltuie om wildstropers op te spoor, is baie duur, want dit sal deurlopende waarnemingsvlugte moet uitvoer. Ons het bystand verleen met oorvlugte van helikopters wat die geleentheid bied om diere te tel en uit die lug uit aktiwiteite waar te neem.
Ek is bly minder wild word gestroop, maar die stryd is nog nie gewen nie. Ons wil die regering help om in hierdie verband kapasiteit te verbeter.
REGSBANK
‘n Sterk, onafhanklike, funksionerende demokrasie vereis dat sy instansies so sterk as moontlik is. Ons het gehelp dat die regsbank, wat eers onder die minsterie van justisie geval het, nou ‘n onafhanklike entiteit is met sy eie begroting. Ons het ook tegniese bystand verleen met hofstelsels wat help om sake vinniger af te handel. Dit het groot welslae in die hooggeregshof en die hoërhof opgelewer, en ons vertrou dit sal deursyfer na landdroshowe.
ENGELSE GELETTERDHEID-OPLEIDING
My vrou het met “Read Namibia” in samewerking met die ministerie van onderwys, kuns en kultuur, die private sektor en die vereniging van diplomatieke gades begin, om te help om die leeskultuur in Namibië te verbeter.
Onderwys is van sleutelbelang, veral gegewe die groot aantal jongmense in die land. Ons het met die hulp van USAid boeke vir ongeveer 40 skoolbiblioteke gekoop. Die Amerikaanse Vredeskorps is ook betrek in die onderrig van die leerlinge. Dit is moeilik om die impak te bepaal, en dit sal nie oornag geskied nie, maar ons wil die publiek bedag maak hierop en vrywilligers mobiliseer om Engelse geletterdheid onder kinders te help verbeter.
KOMMERSIëLE SAKE-BEVORDERING
Gedurende my tyd hier het ons verskeie sake-afvaardigings se besoeke gefasiliteer. Ons in ook besig om die ministerie van finansies te help met die wetsontwerp op openbare en private vennootskappe (PPP).
Dit is nie so maklik om kommersiële betrekkinge tussen Amerika en Namibië te vestig nie, veral vanweë die groot afstand en die koste verbonde aan in- en uitvoere.
Ek is verheug dat ná 14 jaar se onderhandelinge Namibiese bief uiteindelik gesertifiseer is om na Amerika uitgevoer te word. Ongelukkig het dit nog nie begin nie. Een tegniese kwessie oor etiketering is nog uitstaande. Die Amerikaanse departement van landbou het egter die groen lig gegee dat hulle aanvanklik vryskelding hiervoor sal verleen.
Die groot uitdaging nou is om ‘n mark in Amerika te vind, verkieslik een wat ‘n hoë wins sal oplewer. Ongelukkig het die droogte meegebring dat beesvleisproduksie die afgelope jare afgeneem het. Die meeste bief word steeds na Europese markte uitgevoer. Ek weet Meatco is gretig om ‘n koper in Amerika te vind en die Namibiese ambassade in Washington is besig om hiermee te help.
‘OPEN SKIES’
‘n Wysiging van die “Open Skies”-ooreenkoms is onlangs onderteken wat geleenthede vir Air Namibia en vennoot-rederye bied.
GESONDHEID
Vanjaar alleen het die VSA US$70 miljoen vir die bekamping van MIV/vigs in Namibië bewillig. Ek het die afgelope vier jaar gesien hoe die Amerikaanse president se noodplan vir die verligting van vigs (Pepfar) ontwikkel het en dit is werklik indrukwekkend. Die fokus van programme is verfyn en Pepfar-finansiering word aangewend waar die ministerie van gesondheid en maatskaplike dienste nie kan nie. Altesaam 150 000 mense ontvang antiretrovirale (ARV)-medikasie.
Namibië is nou na aan die 90/90/90-oogmerk. (Hiervolgens moet 90% van die bevolking teen 2020 weet wat hul MIV-status is, 90% van diegene wat gediagnoseer is moet ARV-behandeling ontvang en 90% van diegene wat dit ontvang, moet virale onderdrukking van die siekte hê.)
‘n Gesondheidsopname van die bevolking is gedoen en die uitslae sal in die eerste kwartaal van 2018 beskikbaar wees.
Dit is merkwaardig dat 17 jaar gelede 23% van die bevolking MIV positief was en dat Namibië nou naby daaraan is om die 90/90/90-teiken te haal.
Volgens my was die belegging wat Pepfar in Namibië gemaak het, ‘n goeie belegging. Gelukkig ag die nuwe administrasie in Washington dit ook so. Die nuwe fokus van Pepfar sal op prestasie wees en lande waar dit goed benut word, sal voortgaan om daaruit voordeel te trek. Steun aan Namibië sal voortgaan. Ons wil Namibië help om die 90/90/90-teiken te behaal en daar te hou. Uganda het ‘n paar jaar gelede die fout gemaak toe hulle MIV onder beheer gekry het en gedink het die werk is afgehandel. ‘n Paar jaar later was die pandemie weer in volle gang.
Vir my persoonlik was die betrokkenheid by openbare gesondheid van die mees verrykende ervarings van my tyd hier as ambassadeur.
REP: Namibië se ekonomiese bande met Noord-Korea was in die kollig tydens u tyd hier as ambassadeur. Wat is Amerika se grootste bron van kommer in die verband?
AMB: Noord-Korea soek openlik maniere om kernwapens te ontwikkel wat enige plek op aarde kan bedreig. Dit is belangrik dat hulle dit nie kry nie en daar is geen rede hoekom hulle dit moet kry nie.
Toenemende sanksies deur die Verenigde Nasies (VN) het ten doel om Noord-Korea se ontwikkeling van ballistiese missiele en kernwapens te stop. Vir die VN was dit duidelik dat Noord-Korea sy kommersiële aktiwiteite in die buiteland gebruik om geld te kry vir die kernwapenprogram, tot nadeel van hul mense wat in armoede leef.
Aanvanklik was hier twee sogenaamde kommesiële saakgelastigdes van Noord-Korea in Namibië. Dit was duidelik dat hulle net hier was om die bouprojekte soos die Onafhanklikheidsmuseum, die nuwe hoofkantoor van die ministerie van verdediging en dies meer te fasiliteer.
Ons het die Namibiese regering daarop gewys dat hul teenwoordigheid hier nie in pas is met die VN-resolusies en sanksies nie. Die regering het saamgestem en die twee saakgelastigdes is opdrag gegee om die land te verlaat.
In Junie 2016 het die regering aangekondig dat Namibië sy kommersiële bande met Noord-Korea beëindig. Dit was egter gekompliseer deur bestaande kontrakte en dit het meegebring dat die proses uitgerek is. In September vanjaar het die laaste Noord-Koreane Namibië verlaat en die president kon met ‘n skoon gewete sê dat Namibië nou aan alle VN-resolusies en sanksies voldoen.
Die persepsie dat Noord-Korea Swapo in die jare van die bevrydingstryd bygestaan het, is te verstane. Tog is daar etiese redes wat nie met blinde lojaliteit versoen kan word nie. Noord-Korea mag Swapo in die verlede gehelp het, maar Pjongjang se gedrag die afgelope tyd raak al hoe meer onaanvaarbaar.
Tog het Namibië gedoen wat die VN van sy lede verwag, terwyl verskeie ander Afrika-lande nog steeds nie daaraan gehoor gee nie.
REP: Amerika het ook ‘n nuwe president gekry terwyl u in Namibië diens gedoen het. Daar is heelwat kommer oor wat kritici beskryf as ‘n onverskillige, onvoorspelbare en dikwels omstrede manier waarop pres. Donald Trump die land regeer. Uit ‘n diplomatieke oogpunt, is die werksaamhede van hierdie ambassade in sy hantering van Namibië deur die buitelandse beleid in Washington geraak?
AMB: Enige tyd wat ‘n administrasie verander beïnvloed dit die werkinge van buitelandse sendings. Daar is ‘n strategiese verandering rakende Pepfar met meer klem wat op prestasie gelê word, en dit beïnvloed die manier waarop ons sake doen. Dit is belangrik dat ons vir Washington wys op die welslae wat Namibië met die bekamping van MIV behaal het.
In September vanjaar was pres. Geingob in Washington een van net 12 staatshoofde in Afrika wat vir middagete deur pres. Trump genooi is. Dit is iets wat nie vantevore gebeur het nie. Dit het meer prominensie aan Namibië verleen. Die minister van buitelandse sake, mnr. Rex Tillerson, het ook ‘n byeenkoms vir 35 ministers van buitelandse sake uit Afrika aangebied waar kwessies soos die bevordering van handel en veiligheid bespreek is. Namibië was een van die genooide gaste. In die ou gevestigde diplomatieke styl wys dit dat Namibië voordeel uit hierdie nuwe administrasie kan trek. Selfs die feit dat pres. Trump ‘n blaps gemaak en Namibië “Nambia” genoem het, het internasionale publisiteit vir Namibië meegebring.
REP: Namibië en Amerika het ondanks sommige struikelblokke sedert onafhanklikwording sterk diplomatieke bande. Hoe sien u die toekoms van hierdie betrekkinge?
AMB: Die betrekkinge sal voortgaan om te ontwikkel. Struktureel is Namibië ‘n land met ‘n klein bevolking en dit is ver van Amerika af geleë. Die Suid-Afrikaners het ‘n groot houvas op die Namibiese mark en dit sal moeilik wees vir Amerikaanse maatskappye om hier in te beweeg.
Soos die wêreldekonomie egter toenemend in die kuberruimte inbeweeg, raak die moontlikhede al hoe groter en beter. Die hawe van Walvisbaai bied ook toegang na Suider-Afrika se binneland en met beter pad- en spoorverbindinge sal meer geleenthede kom.
Die nuwe administrasie stel beslis belang in Namibië omdat stabiele, funksionerende demokrasieë nie so maklik is om in Afrika te vind nie. ‘n Land soos Namibië kan beslis hieruit voordeel trek.
REP: Namibië het vanjaar ‘n besoek van ‘n voormalige Amerikaanse president, mnr. George W. Bush, ontvang. Wat was u indrukke van hom persoonlik en watter impak het sy besoek op die toekoms van Pepfar gehad?
AMB: Dit was die eerste keer wat ek hom ontmoet het, en hy was regtig snaaks met ‘n goeie humorsin, ontspanne en betrokke. Hy het kennis geneem van die welslae wat met Pepfar behaal is, en was ook hier om die “Pienk Lint, Rooi Lint”-veldtog vir die voorkoming en bekamping van servikale kanker en menslike papilloomvirus (HPV) bekend te stel.
Pres. Bush se besoek het daartoe gelei dat ons reeds ‘n Amerikaanse spesialis by die Sentrum vir Siektebeheer (CDC) en een by die ministerie van gesondheid aangestel het om hiermee te help.
Ons wil hierdeur verseker dat toetsing vir hierdie verskynsels verbeter sodat meer vrouens se lewe gered kan word. As dit vroeg genoeg gediagnoseer word, kan dit met welslae behandel word. Daar is nie genoeg geriewe vir toetsing en voldoende opgeleide mediese personeel hiervoor nie en Amerika wil graag ‘n bydrae in hierdie verband maak.
REP: Wat was die hoogtepunte en prestasies gedurende u tyd as ambassadeur in Namibië?
AMB: Daar is verskeie aspekte, en ek kan nie krediet vir alles neem nie. Gedurende my tyd in Namibië het die aard van die bilaterale betrekkinge tussen Namibië en die VSA verander. Dit het begin toe pres. Hage Geingob president geword het.
In sy eerste staatsrede het hy gesê Namibië se buitelandse betrekkinge moet vooruitdenkend eerder as agteruitdenkend wees, sonder om geskiedkundige bande te verbreek of te vergeet. Onder sy voorgangers het Amerikaanse ambassadeurs beperkte toegang tot ministers gehad, maar in my ampstermyn het dit aansienlik verbeter en ek was in staat om regstreeks met sommige te skakel, veral in areas waar Amerika aktief is.
Ons samewerking het op sleutelkwessies gefokus:
OMGEWING
Die fokus het veral op die voorkoming van wildstropery en die versterking van bewaringsgebiede geval. In die tyd het wildstropery begin afneem. Ons het die regering gehelp met ‘n stelsel van afskrik, in hegtenis neem en geregtelik vervolg.
Hommeltuie om wildstropers op te spoor, is baie duur, want dit sal deurlopende waarnemingsvlugte moet uitvoer. Ons het bystand verleen met oorvlugte van helikopters wat die geleentheid bied om diere te tel en uit die lug uit aktiwiteite waar te neem.
Ek is bly minder wild word gestroop, maar die stryd is nog nie gewen nie. Ons wil die regering help om in hierdie verband kapasiteit te verbeter.
REGSBANK
‘n Sterk, onafhanklike, funksionerende demokrasie vereis dat sy instansies so sterk as moontlik is. Ons het gehelp dat die regsbank, wat eers onder die minsterie van justisie geval het, nou ‘n onafhanklike entiteit is met sy eie begroting. Ons het ook tegniese bystand verleen met hofstelsels wat help om sake vinniger af te handel. Dit het groot welslae in die hooggeregshof en die hoërhof opgelewer, en ons vertrou dit sal deursyfer na landdroshowe.
ENGELSE GELETTERDHEID-OPLEIDING
My vrou het met “Read Namibia” in samewerking met die ministerie van onderwys, kuns en kultuur, die private sektor en die vereniging van diplomatieke gades begin, om te help om die leeskultuur in Namibië te verbeter.
Onderwys is van sleutelbelang, veral gegewe die groot aantal jongmense in die land. Ons het met die hulp van USAid boeke vir ongeveer 40 skoolbiblioteke gekoop. Die Amerikaanse Vredeskorps is ook betrek in die onderrig van die leerlinge. Dit is moeilik om die impak te bepaal, en dit sal nie oornag geskied nie, maar ons wil die publiek bedag maak hierop en vrywilligers mobiliseer om Engelse geletterdheid onder kinders te help verbeter.
KOMMERSIëLE SAKE-BEVORDERING
Gedurende my tyd hier het ons verskeie sake-afvaardigings se besoeke gefasiliteer. Ons in ook besig om die ministerie van finansies te help met die wetsontwerp op openbare en private vennootskappe (PPP).
Dit is nie so maklik om kommersiële betrekkinge tussen Amerika en Namibië te vestig nie, veral vanweë die groot afstand en die koste verbonde aan in- en uitvoere.
Ek is verheug dat ná 14 jaar se onderhandelinge Namibiese bief uiteindelik gesertifiseer is om na Amerika uitgevoer te word. Ongelukkig het dit nog nie begin nie. Een tegniese kwessie oor etiketering is nog uitstaande. Die Amerikaanse departement van landbou het egter die groen lig gegee dat hulle aanvanklik vryskelding hiervoor sal verleen.
Die groot uitdaging nou is om ‘n mark in Amerika te vind, verkieslik een wat ‘n hoë wins sal oplewer. Ongelukkig het die droogte meegebring dat beesvleisproduksie die afgelope jare afgeneem het. Die meeste bief word steeds na Europese markte uitgevoer. Ek weet Meatco is gretig om ‘n koper in Amerika te vind en die Namibiese ambassade in Washington is besig om hiermee te help.
‘OPEN SKIES’
‘n Wysiging van die “Open Skies”-ooreenkoms is onlangs onderteken wat geleenthede vir Air Namibia en vennoot-rederye bied.
GESONDHEID
Vanjaar alleen het die VSA US$70 miljoen vir die bekamping van MIV/vigs in Namibië bewillig. Ek het die afgelope vier jaar gesien hoe die Amerikaanse president se noodplan vir die verligting van vigs (Pepfar) ontwikkel het en dit is werklik indrukwekkend. Die fokus van programme is verfyn en Pepfar-finansiering word aangewend waar die ministerie van gesondheid en maatskaplike dienste nie kan nie. Altesaam 150 000 mense ontvang antiretrovirale (ARV)-medikasie.
Namibië is nou na aan die 90/90/90-oogmerk. (Hiervolgens moet 90% van die bevolking teen 2020 weet wat hul MIV-status is, 90% van diegene wat gediagnoseer is moet ARV-behandeling ontvang en 90% van diegene wat dit ontvang, moet virale onderdrukking van die siekte hê.)
‘n Gesondheidsopname van die bevolking is gedoen en die uitslae sal in die eerste kwartaal van 2018 beskikbaar wees.
Dit is merkwaardig dat 17 jaar gelede 23% van die bevolking MIV positief was en dat Namibië nou naby daaraan is om die 90/90/90-teiken te haal.
Volgens my was die belegging wat Pepfar in Namibië gemaak het, ‘n goeie belegging. Gelukkig ag die nuwe administrasie in Washington dit ook so. Die nuwe fokus van Pepfar sal op prestasie wees en lande waar dit goed benut word, sal voortgaan om daaruit voordeel te trek. Steun aan Namibië sal voortgaan. Ons wil Namibië help om die 90/90/90-teiken te behaal en daar te hou. Uganda het ‘n paar jaar gelede die fout gemaak toe hulle MIV onder beheer gekry het en gedink het die werk is afgehandel. ‘n Paar jaar later was die pandemie weer in volle gang.
Vir my persoonlik was die betrokkenheid by openbare gesondheid van die mees verrykende ervarings van my tyd hier as ambassadeur.
REP: Namibië se ekonomiese bande met Noord-Korea was in die kollig tydens u tyd hier as ambassadeur. Wat is Amerika se grootste bron van kommer in die verband?
AMB: Noord-Korea soek openlik maniere om kernwapens te ontwikkel wat enige plek op aarde kan bedreig. Dit is belangrik dat hulle dit nie kry nie en daar is geen rede hoekom hulle dit moet kry nie.
Toenemende sanksies deur die Verenigde Nasies (VN) het ten doel om Noord-Korea se ontwikkeling van ballistiese missiele en kernwapens te stop. Vir die VN was dit duidelik dat Noord-Korea sy kommersiële aktiwiteite in die buiteland gebruik om geld te kry vir die kernwapenprogram, tot nadeel van hul mense wat in armoede leef.
Aanvanklik was hier twee sogenaamde kommesiële saakgelastigdes van Noord-Korea in Namibië. Dit was duidelik dat hulle net hier was om die bouprojekte soos die Onafhanklikheidsmuseum, die nuwe hoofkantoor van die ministerie van verdediging en dies meer te fasiliteer.
Ons het die Namibiese regering daarop gewys dat hul teenwoordigheid hier nie in pas is met die VN-resolusies en sanksies nie. Die regering het saamgestem en die twee saakgelastigdes is opdrag gegee om die land te verlaat.
In Junie 2016 het die regering aangekondig dat Namibië sy kommersiële bande met Noord-Korea beëindig. Dit was egter gekompliseer deur bestaande kontrakte en dit het meegebring dat die proses uitgerek is. In September vanjaar het die laaste Noord-Koreane Namibië verlaat en die president kon met ‘n skoon gewete sê dat Namibië nou aan alle VN-resolusies en sanksies voldoen.
Die persepsie dat Noord-Korea Swapo in die jare van die bevrydingstryd bygestaan het, is te verstane. Tog is daar etiese redes wat nie met blinde lojaliteit versoen kan word nie. Noord-Korea mag Swapo in die verlede gehelp het, maar Pjongjang se gedrag die afgelope tyd raak al hoe meer onaanvaarbaar.
Tog het Namibië gedoen wat die VN van sy lede verwag, terwyl verskeie ander Afrika-lande nog steeds nie daaraan gehoor gee nie.
REP: Amerika het ook ‘n nuwe president gekry terwyl u in Namibië diens gedoen het. Daar is heelwat kommer oor wat kritici beskryf as ‘n onverskillige, onvoorspelbare en dikwels omstrede manier waarop pres. Donald Trump die land regeer. Uit ‘n diplomatieke oogpunt, is die werksaamhede van hierdie ambassade in sy hantering van Namibië deur die buitelandse beleid in Washington geraak?
AMB: Enige tyd wat ‘n administrasie verander beïnvloed dit die werkinge van buitelandse sendings. Daar is ‘n strategiese verandering rakende Pepfar met meer klem wat op prestasie gelê word, en dit beïnvloed die manier waarop ons sake doen. Dit is belangrik dat ons vir Washington wys op die welslae wat Namibië met die bekamping van MIV behaal het.
In September vanjaar was pres. Geingob in Washington een van net 12 staatshoofde in Afrika wat vir middagete deur pres. Trump genooi is. Dit is iets wat nie vantevore gebeur het nie. Dit het meer prominensie aan Namibië verleen. Die minister van buitelandse sake, mnr. Rex Tillerson, het ook ‘n byeenkoms vir 35 ministers van buitelandse sake uit Afrika aangebied waar kwessies soos die bevordering van handel en veiligheid bespreek is. Namibië was een van die genooide gaste. In die ou gevestigde diplomatieke styl wys dit dat Namibië voordeel uit hierdie nuwe administrasie kan trek. Selfs die feit dat pres. Trump ‘n blaps gemaak en Namibië “Nambia” genoem het, het internasionale publisiteit vir Namibië meegebring.
REP: Namibië en Amerika het ondanks sommige struikelblokke sedert onafhanklikwording sterk diplomatieke bande. Hoe sien u die toekoms van hierdie betrekkinge?
AMB: Die betrekkinge sal voortgaan om te ontwikkel. Struktureel is Namibië ‘n land met ‘n klein bevolking en dit is ver van Amerika af geleë. Die Suid-Afrikaners het ‘n groot houvas op die Namibiese mark en dit sal moeilik wees vir Amerikaanse maatskappye om hier in te beweeg.
Soos die wêreldekonomie egter toenemend in die kuberruimte inbeweeg, raak die moontlikhede al hoe groter en beter. Die hawe van Walvisbaai bied ook toegang na Suider-Afrika se binneland en met beter pad- en spoorverbindinge sal meer geleenthede kom.
Die nuwe administrasie stel beslis belang in Namibië omdat stabiele, funksionerende demokrasieë nie so maklik is om in Afrika te vind nie. ‘n Land soos Namibië kan beslis hieruit voordeel trek.
REP: Namibië het vanjaar ‘n besoek van ‘n voormalige Amerikaanse president, mnr. George W. Bush, ontvang. Wat was u indrukke van hom persoonlik en watter impak het sy besoek op die toekoms van Pepfar gehad?
AMB: Dit was die eerste keer wat ek hom ontmoet het, en hy was regtig snaaks met ‘n goeie humorsin, ontspanne en betrokke. Hy het kennis geneem van die welslae wat met Pepfar behaal is, en was ook hier om die “Pienk Lint, Rooi Lint”-veldtog vir die voorkoming en bekamping van servikale kanker en menslike papilloomvirus (HPV) bekend te stel.
Pres. Bush se besoek het daartoe gelei dat ons reeds ‘n Amerikaanse spesialis by die Sentrum vir Siektebeheer (CDC) en een by die ministerie van gesondheid aangestel het om hiermee te help.
Ons wil hierdeur verseker dat toetsing vir hierdie verskynsels verbeter sodat meer vrouens se lewe gered kan word. As dit vroeg genoeg gediagnoseer word, kan dit met welslae behandel word. Daar is nie genoeg geriewe vir toetsing en voldoende opgeleide mediese personeel hiervoor nie en Amerika wil graag ‘n bydrae in hierdie verband maak.
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie