Afrika kan by Israel leer

Dr. Kobus Laubscher - ’n Onlangse gespreksdokument van die Brenthurst-stigting getiteld “Let’s not talk about agriculture, but agribusiness”, vergelyk landbou-ontwikkeling in Afrika met wat Israel vermag het en steeds regkry.

Dit is ’n erkende feit dat Afrika se bevolking in die volgende geslag kan verdubbel, terwyl daar bewese kostekorte voorspel word.

Dertig van die 49 lande in sub-Sahara-Afrika is netto invoerders van kos, terwyl daardie deel van die vasteland oor meer as 400 miljoen bewerkbare grond beskik.

Afrika voer jaarliks kos ter waarde van US$35 miljard in en dit sal na verwagting teen 2025 tot US$110 miljard toeneem. Met uitvoere geraam op 65% van invoere, is die handelstekort ten opsigte van kos en landbouprodukte in die orde van US$22 miljard.

Daar is uitstekende lesse te leer uit wat Israel kon regkry, aangesien hierdie klein woestynland in 95% van sy kosbehoeftes kan voorsien.

Innoverende tegnologie het onder andere tot gevolg gehad dat in die 10 jaar tot 2009, landbou-uitsette met 26% kon toeneem terwyl 12% minder water oor dieselfde tydperk gebruik is.

Die tipe produkte is aangepas van wat aard in ‘n gebied, na waarvoor daar ‘n mark is. So is weggedoen met graanproduksie en oorgeskale na hoë gehalte groente en vrugte vir die Europese verbruiker wat kán en wíl betaal.

Die aanvanklike produktespyskaart 50 jaar gelede het bestaan uit 15 produkte, maar wat uitgebrei is tot 70 tans en ten opsigte waarvan Israel ‘n uiters mededingende posisie internasionaal beklee.

In die laat vyftigerjare van die vorige eeu het ’n Israelse boer kos vir 17 mense verskaf; vandag is dit 100 mense.

Die antwoord lê ten dele in die tegnologie, maar dit strek wyer as net die toepassing daarvan. Dit is ‘n ketting wat sy oorsprong het in die aktiewe bevordering van nuwe tegnologie, ruimte vir toepassing en die akkommodering van mislukkings.

Israel bestee meer as 4,3% van sy Bruto Binnelandse Produk (BBP) aan navorsing. In vergelyking met wat in Afrika en selfs lande wat veronderstel is om leiding te gee soos Suid-Afrika, gebeur, is dit enorm.

Israel skep doeltreffend plek vir nuwe toetreders met nuwe tegnologie – daar is 1 so ‘n boer per 1 400 van die bevolking! Nigerië, wat die beste vaar in Afrika, het 1 per 33 000 van die bevolking. Suid-Afrika val uit die spreekwoordelike bus met 1 uit 140 000 van die bevolking.

Afrika is aangewese op landbou as indiensnemer, veral omdat meer as 1 miljard mense op die vasteland binne familieboerderye van kleinskaalse produksie-eenhede afhanklik is.

Deur meer van tegnologie gebruik te maak, hou na bewering bedreigings vir werkgeleenthede in. Israel het die teendeel bewys.

Beleggings in nuwe tegnologie verteenwoordig 50% van die uitvoerwaarde van die landbousektor, maar slegs 9% van die werkmag in die landbou werk in sulke hoëtegnologie uitvoernywerhede.

Landbou bied dus steeds uitstekende werksgeleenthede, mits werknemers oor die nodige vaardighede beskik.

Afrika sit op ‘n tydbom wat werkloosheid onder die jeug. Te veel weet te min van wat saak maak en as sodanig bevind tot 60% van jongmense in Afrika hulle in ‘n doodloopstraat.

Altesaam 80% van Afrika se bevolking is óf werkloos, die slagoffer van onder-indiensneming en/of skep self werk. Hierdie situasie moet omgekeer word.

Israel se benadering kom neer op bemagtiging en die slim toedeling van beleggings. Beleidsekerheid en hulp aan nuwe toetredenes wat nuwe tegnologie inspan of mense met nuwe vaardighede wat die arbeidsmark betree, gee die nodige stimulus.

Die staat is ‘n aktiewe vennoot en fasiliteerder, maar dit is veral ten opsigte van hoe markte oopgemaak word vir produksie om te vloei.

Te dikwels slaag Afrikaboere daarin om meer met minder te produseer met behulp van nuwe tegnologie en/of nuwe vaardighede, net om vas te val by die plaashek as gevolg van ‘n gebrek aan die vermoë om dit in die waardeketting op te neem.

Dit is asof regerings nie hierdie dinamiek verstaan nie, anders was die toepaslike beleidsondersteuning reeds daar.