Vierdubbele geamputeerde se Namibiese avontuur
Met ’n handfiets op grondpaaie deur die woestyn
Toksiese skoksindroom het hom veel meer gegee as om sy arms en bene weg te vat, sê die jong Brit.
“As ek nog my arms en bene gehad het, sou ek seker iewers in Engeland in ’n kroeg gesit en niks gedoen het nie. Ek sou net bestaan het. Maar nou voel ek dat ek lewe uit volle bors. Toksiese skoksindroom het my lewe op ’n positiewe wyse verander.”
So sê die Brit Alex Lewis, wat tans met ’n batterygedrewe driewielhandfiets deur Namibië toer. Wat sy reis so besonders maak, is dat Alex ’n vierdubbele geamputeerde is.
Die Brit het in November 2013 ’n verkoue gekry, maar het nie veel daarvan gedink nie – totdat hy na die hospitaal gehaas en in die intensiewesorgeenheid opgeneem is.
Hy het toksiese skoksindroom, septisemie en nekrotiserende fasciitis opgedoen. Die eerste drie dae in die intensiewesorgeenheid het dokters vir hom ’n drie persent kans op oorlewing gegee.
Toe hy uit die mediese geïnduseerde koma kom, is hy ingelig dat sy enigste hoop op oorlewing die amputasie van sy arms en bene is. In die volgende maande het hy beide bene bokant sy knieë, asook sy linkerarm bokant sy elmboog verloor.
Teen Kersdag het Alex weens nekrotiserende fasciitis gelyk asof iemand sjokolade op sy gesig gesmeer het. Hy het sy neus en lippe gedeeltelik verloor en was die volgende 18 maande in en uit die hospitaal vir talle operasies en behandelinge.
In Junie 2014 is hy uit die hospitaal ontslaan, maar ’n maand later was hy weer terug. Hy het in die bed omgedraai en sy regterarm gebreek. Dié arm moes net onder die elmboog geamputeer word.
LEWE NA AMPUTASIE
“Ek is ongelooflik gelukkig dat ek oorleef het en dit was die begin van ’n nuwe lewe vir my. Ek het besef as ek sou sterf, sou ek geen impak of merk in die wêreld agterlaat nie.
“Ek het in 33 jaar niks merkwaardig gedoen nie. Ja, daar sal ’n paar mense wees wat my sal mis, maar dis dit. Ek het nooit waardeer wat ek het nie. Ek het net bestaan.
“Ná die amputasie het ek gevoel ek het veel meer om te gee as wat die bakterie van my weggevat het. Ek wou meer vermag en doen as wat ek ooit in my vorige lewe gedoen het.
“Ek het my nuwe lewe met al sy uitdagings aangegryp en nog nie een dag teruggekyk nie,” het hy vertel.
Alex het ’n elfjarige seun, Sam, wat een van die vernaamste redes is hoekom hy nou alles doen wat hy moontlik kan doen.
“Ek wil vir Sam wys dat alles nog steeds haalbaar is en dat ek self met my gestremdhede op avonture kan gaan en die wêreld kan sien.
“Ek hoop dat in die toekoms wanneer hy ouer is hy my kan vergesel en dat ons ’n paar avonture saam sal doen.”
ETHIOPIË
Alex het op uitnodiging van die Universiteit van Londen navorsing begin doen.
“Ek het saam met ’n student aan spierfluistertegnologie gewerk. Elke spier in jou liggaam maak ’n unieke geluid. Ek en die student het aan ’n sisteem gewerk waar ek myself verbeel dat ek ’n satelliet in die ruimte herstel en deur die geluid wat my spier maak, kon ek ’n robotarm beweeg wat die satelliet herstel.
“Ek was mal daaroor om met die studente te werk. Hulle het soveel energie en hulle wil ’n verskil maak.”
In die laaste ses jaar het Alex aan meer as 40 verskillende projekte saam met studente gewerk. Hulle het onder meer arms en bene ontwerp.
In 2017 het hy saam met Southampton Universiteit se studente begin werk aan die wêreld se eerste sonkraggedrewe handfiets wat deur batterye ondersteun word.
“Dit was die eerste van sy soort, ’n handfiets spesiaal ontwerp sodat ’n viervoudig geamputeerde daarmee kan ry. Die fiets moes deur ruwe terrein kan beweeg; dit moes ’n steilte van 30 grade kon klim sonder om om te val en die batterye mos my genoeg ondersteuning gee.
“Die fiets is gebou en in 2019 het ons Ethiopië toe gegaan en deur die Simian Bergreeks Nasionale Park tot bo-op Ras Dashen (die hoogste bergpiek in die land) gery.
“Terwyl ons is Ethiopië gery het, het ’n ander span studente aan die handfiets vir Namibië begin werk.”
Die Namibiese fiets was ’n verbetering op die eerste weergawe. Dit moes groter wiele, meer batterykrag en groter sonpanele hê.
“Die studente neem my en die omstandighede in die land in ag en dan ontwerp hulle die fiets. Die Namibiese fiets weeg sowat 120 kilogram en dan kom my liggaamsgewig nog by. Dis baie kilogramme om oor afstande te beweeg, veral vir iemand by wie ledemate ontbreek, so die battery-ondersteuning moet regtig van die beste wees.”
Volgens Alex is die studente met hart en siel by die projek betrokke omdat hulle iets vir iemand maak wat hopelik ’n verskil sal meebring in die lande waardeur hulle reis.
“Ek was reeds in ongelooflike lande en het ontsagwekkende mense ontmoet. Ek besef dat ek baie gelukkig is om in Engeland te woon. Ons het toegang tot moderne rolstoele, tot moderne tegnologiese hulp, tot voertuie soos die handfietse.
“Die handfietse is egter ontwikkel vir geteerde paaie en gladde sypaaie, maar ongelukkig is die hele wêreld nie so nie. Ons wil masjiene ontwikkel wat deur die woestyn kan ry, wat deur sneeu en ys kan beweeg en wat berge kan klim en hopelik op die lange duur sal dié masjiene ’n waardevolle impak hê in die lande wat ons besoek.”
NAMIBIË
Alex en ’n vriend het vyf jaar gelede op die Oranjerivier gekajak en hy was mal daaroor.
“Ek is baie lief vir Afrika. Ek was al talle kere in Kaapstad en dus was Namibië ’n logiese volgende stap. Ons kon ook die fiets per skip tot in Walvisbaai stuur en van daar af Windhoek toe. Ongelukkig het dit op die ou einde nie so uitgewerk nie en ek is baie hartseer daaroor.”
Die fiets is verpak en in April op ’n skip gesit en Walvisbaai toe gestuur. Dit was veronderstel om 26 Junie daar aan te kom, maar weens die ongelooflike sterk ooswind kon die skip nie in die hawe aanlê nie. Dit is toe Durban toe gery en is tans daar in die hawe.
Die besluit is geneem om dit terug Engeland toe te stuur, want dit sou eers by Walvisbaai aankom nadat Alex en sy span hul twee weke in Namibië deurgebring het.
Hulle het egter nie moed opgegee op Alex se voorneme om 500 kilometer deur Namibië per handfiets af te lê nie en het ’n derde wiel aan sy pasgemaakte rolstoel vasgemaak.
“Dis nie ideaal nie, omdat die fiets nie vir grondpaaie ontwerp is nie, maar dit het ’n battery en is beter as niks. Ons moet net sien hoe ons dit gaan maak werk. Ek dink nie ek kan 500 km op die fiets aflê nie; ons sal moet sien.”
Die mikpunt was om te bepaal of die Namibiese handfiets ’n volhoubare voertuig is.
“Ons wou sien of die sonpanele bo my kop voldoende is om die fiets die hele dag en tot die volgende oggend aan die gang te hou. Ons wou nie kragopwekkers gebruik nie, net sonkrag. In Ethiopië was die sonpanele nie genoegsaam nie en dit was die hoofdoel van die Namibiese fiets.”
Alex wil in Engeland nadat hy terugkeer rondom Salisbury Plain 500 kilometer binne 25 uur ry.
“Ek sal 06:00 op die fiets klim en hopelik in een onafgebroke rit die 500 km ry. Dit sal fisiek baie uitputtend wees, maar ek moet aan die studente bewys hoe briljant dit wat hulle gebou het is. Ek kry die genot om die fiets te kan ry, maar hulle het hul tyd, hart en siel daarin gesit en dit sal hartverskeurend wees as hulle nie kan sien dat die fiets wel 500 km kan ry.
“Ek sal seker nooit die feit verwerk dat die handfiets nie in Namibië aangekom het nie. Dis ’n baie teer punt. Ons wou die fiets toets en dan terugstuur Engeland toe en daarop verbeter om in sneeu en ys te kan ry. Dis die volgende uitdaging. Water het ons in Ethiopië gedoen, woestyn in Namibië en volgende is sneeu en ys.”
ROEI
Studente is tans besig om ’n boot vir Alex te ontwikkel.
“Die boot sal aan die agterkant ’n roeimeganisme vir ’n vierdubbele geamputeerde hê en aan die voorkant een vir ’n liggaamlik geskikte persoon.
“In Januarie volgende jaar gaan ek en my beste vriend van die mees westelike deel van Engeland met die kanaal na die mees oostelike deel roei; dis sowat 580 kilometer. Ons sal dan op die handfiets klim en terug na die weskus ry. Die reis van sowat 1 610 kilometer sal vir liefdadigheid wees.”
In 2024-‘25 wil Alex, sy beste vriend en nog twee mense die Atlantiese Oseaan in ’n roeiboot oorsteek.
“Ek is mal oor fietsry, maar dis iets wat ek in die toekoms nog vir baie jare kan doen. My fiksheid sal nie beter word hoe ouer ek word nie en dus moet ek die roeigedeelte so gou as moontlik van my ‘bucket list’ afhaal.
“Vir my as ’n vierdubbele geamputeerde om die oseaan oor te steek, sal die toppunt wees. Ons sal vier mense vir 60 dae in ’n klein roeiboot wees. My lewensmaat Lucy is vreesbevange, maar vir my is dit die een ding wat ek moet doen, want ek van my lys moet af kruis. Daarna is niks onmoontlik.”
RAAD
“Ek is nie bang of skaam om oor my gestremdheid te praat nie en ek gebruik elke geleentheid wat ek kry by skole, in onderhoude of podsendings. Dis my terapie. Ek hou niks binne nie; ek praat oor dit en oor wat aangaan en ek dink dis hoekom ek vry voel en kan doen wat ek wil.”
Volgens hom is ook die “hoekom” baie belangrik.
“Hoekom gaan jy dit deur die moeilike tye maak? Hoekom sal jy aanhou lewe? Baie vroeg in my reis as gestremde is ek gesê dat wanneer ek die hoekom gevind het, sal ek die hoe kan verduur.
“Aan die begin was die hoekom net Lucy en Sam. Ek wou met Lucy wees en ek wou my seun sien grootword. Hulle was my hoekom. Oor die jare heen het die hoekom groter geword en nou is daar ’n hele gemeenskap gestremdes vir wie ek positief probeer beïnvloed en hopelik inspireer. Waar ek probeer om op my manier ’n verskil te maak.
“Jy moet ’n hoekom hê; dit kan selfs ’n hond of ’n kat wees, dit maak nie saak nie, maar jy moet jou hoekom identifiseer en dan sal jy die probleme wat jy sal teëkom, kan hanteer. Jou hoekom en om oor jou gestremdheid te praat, is die beste advies wat ek vir enigiemand kan gee.”
KOMPETISIE
Mense word op 19 Julie genooi om 15:00 by die Otto Günther binnehof in Swakopmund vir Alex te ontmoet en na ’n kort fliek van sy eerste fietstoer in Ethiopië te kyk.
Tydens die geleentheid sal hy sy wêreldwye kompetisie vir skoolkinders van stapel stuur.
“Ek wil hê skoolkinders moet ondersteunende tegnologie ontwerp vir iemand wat hulle ken. Dalk die ouma wat nie kan loop nie en ’n rolstoel benodig. Ons almal benodig ondersteunende tegnologie in een of ander stadium in ons lewe. Hulle moet toerusting ontwerp vir mense wat hulle lief het wat geen toegang daartoe het nie.
“Ons wil hê skoolkinders moet hierdie ongelooflike toerusting ontwerp en ons gaan dit vir die universiteite gee en sodoende gee ons vir die studente werklike probleem om op te los. Dit gee ons die geleentheid om toerusting te skep vir mense wat dit nie kan bekostig te maak. Die toerusting moet gemaak word in en vir die lande van waar die ontwerp kom, want elke land se behoefte is anders.
“Ek glo skoolkinders het van die antwoorde en hulle is die toekomstige ingenieurs.”
So sê die Brit Alex Lewis, wat tans met ’n batterygedrewe driewielhandfiets deur Namibië toer. Wat sy reis so besonders maak, is dat Alex ’n vierdubbele geamputeerde is.
Die Brit het in November 2013 ’n verkoue gekry, maar het nie veel daarvan gedink nie – totdat hy na die hospitaal gehaas en in die intensiewesorgeenheid opgeneem is.
Hy het toksiese skoksindroom, septisemie en nekrotiserende fasciitis opgedoen. Die eerste drie dae in die intensiewesorgeenheid het dokters vir hom ’n drie persent kans op oorlewing gegee.
Toe hy uit die mediese geïnduseerde koma kom, is hy ingelig dat sy enigste hoop op oorlewing die amputasie van sy arms en bene is. In die volgende maande het hy beide bene bokant sy knieë, asook sy linkerarm bokant sy elmboog verloor.
Teen Kersdag het Alex weens nekrotiserende fasciitis gelyk asof iemand sjokolade op sy gesig gesmeer het. Hy het sy neus en lippe gedeeltelik verloor en was die volgende 18 maande in en uit die hospitaal vir talle operasies en behandelinge.
In Junie 2014 is hy uit die hospitaal ontslaan, maar ’n maand later was hy weer terug. Hy het in die bed omgedraai en sy regterarm gebreek. Dié arm moes net onder die elmboog geamputeer word.
LEWE NA AMPUTASIE
“Ek is ongelooflik gelukkig dat ek oorleef het en dit was die begin van ’n nuwe lewe vir my. Ek het besef as ek sou sterf, sou ek geen impak of merk in die wêreld agterlaat nie.
“Ek het in 33 jaar niks merkwaardig gedoen nie. Ja, daar sal ’n paar mense wees wat my sal mis, maar dis dit. Ek het nooit waardeer wat ek het nie. Ek het net bestaan.
“Ná die amputasie het ek gevoel ek het veel meer om te gee as wat die bakterie van my weggevat het. Ek wou meer vermag en doen as wat ek ooit in my vorige lewe gedoen het.
“Ek het my nuwe lewe met al sy uitdagings aangegryp en nog nie een dag teruggekyk nie,” het hy vertel.
Alex het ’n elfjarige seun, Sam, wat een van die vernaamste redes is hoekom hy nou alles doen wat hy moontlik kan doen.
“Ek wil vir Sam wys dat alles nog steeds haalbaar is en dat ek self met my gestremdhede op avonture kan gaan en die wêreld kan sien.
“Ek hoop dat in die toekoms wanneer hy ouer is hy my kan vergesel en dat ons ’n paar avonture saam sal doen.”
ETHIOPIË
Alex het op uitnodiging van die Universiteit van Londen navorsing begin doen.
“Ek het saam met ’n student aan spierfluistertegnologie gewerk. Elke spier in jou liggaam maak ’n unieke geluid. Ek en die student het aan ’n sisteem gewerk waar ek myself verbeel dat ek ’n satelliet in die ruimte herstel en deur die geluid wat my spier maak, kon ek ’n robotarm beweeg wat die satelliet herstel.
“Ek was mal daaroor om met die studente te werk. Hulle het soveel energie en hulle wil ’n verskil maak.”
In die laaste ses jaar het Alex aan meer as 40 verskillende projekte saam met studente gewerk. Hulle het onder meer arms en bene ontwerp.
In 2017 het hy saam met Southampton Universiteit se studente begin werk aan die wêreld se eerste sonkraggedrewe handfiets wat deur batterye ondersteun word.
“Dit was die eerste van sy soort, ’n handfiets spesiaal ontwerp sodat ’n viervoudig geamputeerde daarmee kan ry. Die fiets moes deur ruwe terrein kan beweeg; dit moes ’n steilte van 30 grade kon klim sonder om om te val en die batterye mos my genoeg ondersteuning gee.
“Die fiets is gebou en in 2019 het ons Ethiopië toe gegaan en deur die Simian Bergreeks Nasionale Park tot bo-op Ras Dashen (die hoogste bergpiek in die land) gery.
“Terwyl ons is Ethiopië gery het, het ’n ander span studente aan die handfiets vir Namibië begin werk.”
Die Namibiese fiets was ’n verbetering op die eerste weergawe. Dit moes groter wiele, meer batterykrag en groter sonpanele hê.
“Die studente neem my en die omstandighede in die land in ag en dan ontwerp hulle die fiets. Die Namibiese fiets weeg sowat 120 kilogram en dan kom my liggaamsgewig nog by. Dis baie kilogramme om oor afstande te beweeg, veral vir iemand by wie ledemate ontbreek, so die battery-ondersteuning moet regtig van die beste wees.”
Volgens Alex is die studente met hart en siel by die projek betrokke omdat hulle iets vir iemand maak wat hopelik ’n verskil sal meebring in die lande waardeur hulle reis.
“Ek was reeds in ongelooflike lande en het ontsagwekkende mense ontmoet. Ek besef dat ek baie gelukkig is om in Engeland te woon. Ons het toegang tot moderne rolstoele, tot moderne tegnologiese hulp, tot voertuie soos die handfietse.
“Die handfietse is egter ontwikkel vir geteerde paaie en gladde sypaaie, maar ongelukkig is die hele wêreld nie so nie. Ons wil masjiene ontwikkel wat deur die woestyn kan ry, wat deur sneeu en ys kan beweeg en wat berge kan klim en hopelik op die lange duur sal dié masjiene ’n waardevolle impak hê in die lande wat ons besoek.”
NAMIBIË
Alex en ’n vriend het vyf jaar gelede op die Oranjerivier gekajak en hy was mal daaroor.
“Ek is baie lief vir Afrika. Ek was al talle kere in Kaapstad en dus was Namibië ’n logiese volgende stap. Ons kon ook die fiets per skip tot in Walvisbaai stuur en van daar af Windhoek toe. Ongelukkig het dit op die ou einde nie so uitgewerk nie en ek is baie hartseer daaroor.”
Die fiets is verpak en in April op ’n skip gesit en Walvisbaai toe gestuur. Dit was veronderstel om 26 Junie daar aan te kom, maar weens die ongelooflike sterk ooswind kon die skip nie in die hawe aanlê nie. Dit is toe Durban toe gery en is tans daar in die hawe.
Die besluit is geneem om dit terug Engeland toe te stuur, want dit sou eers by Walvisbaai aankom nadat Alex en sy span hul twee weke in Namibië deurgebring het.
Hulle het egter nie moed opgegee op Alex se voorneme om 500 kilometer deur Namibië per handfiets af te lê nie en het ’n derde wiel aan sy pasgemaakte rolstoel vasgemaak.
“Dis nie ideaal nie, omdat die fiets nie vir grondpaaie ontwerp is nie, maar dit het ’n battery en is beter as niks. Ons moet net sien hoe ons dit gaan maak werk. Ek dink nie ek kan 500 km op die fiets aflê nie; ons sal moet sien.”
Die mikpunt was om te bepaal of die Namibiese handfiets ’n volhoubare voertuig is.
“Ons wou sien of die sonpanele bo my kop voldoende is om die fiets die hele dag en tot die volgende oggend aan die gang te hou. Ons wou nie kragopwekkers gebruik nie, net sonkrag. In Ethiopië was die sonpanele nie genoegsaam nie en dit was die hoofdoel van die Namibiese fiets.”
Alex wil in Engeland nadat hy terugkeer rondom Salisbury Plain 500 kilometer binne 25 uur ry.
“Ek sal 06:00 op die fiets klim en hopelik in een onafgebroke rit die 500 km ry. Dit sal fisiek baie uitputtend wees, maar ek moet aan die studente bewys hoe briljant dit wat hulle gebou het is. Ek kry die genot om die fiets te kan ry, maar hulle het hul tyd, hart en siel daarin gesit en dit sal hartverskeurend wees as hulle nie kan sien dat die fiets wel 500 km kan ry.
“Ek sal seker nooit die feit verwerk dat die handfiets nie in Namibië aangekom het nie. Dis ’n baie teer punt. Ons wou die fiets toets en dan terugstuur Engeland toe en daarop verbeter om in sneeu en ys te kan ry. Dis die volgende uitdaging. Water het ons in Ethiopië gedoen, woestyn in Namibië en volgende is sneeu en ys.”
ROEI
Studente is tans besig om ’n boot vir Alex te ontwikkel.
“Die boot sal aan die agterkant ’n roeimeganisme vir ’n vierdubbele geamputeerde hê en aan die voorkant een vir ’n liggaamlik geskikte persoon.
“In Januarie volgende jaar gaan ek en my beste vriend van die mees westelike deel van Engeland met die kanaal na die mees oostelike deel roei; dis sowat 580 kilometer. Ons sal dan op die handfiets klim en terug na die weskus ry. Die reis van sowat 1 610 kilometer sal vir liefdadigheid wees.”
In 2024-‘25 wil Alex, sy beste vriend en nog twee mense die Atlantiese Oseaan in ’n roeiboot oorsteek.
“Ek is mal oor fietsry, maar dis iets wat ek in die toekoms nog vir baie jare kan doen. My fiksheid sal nie beter word hoe ouer ek word nie en dus moet ek die roeigedeelte so gou as moontlik van my ‘bucket list’ afhaal.
“Vir my as ’n vierdubbele geamputeerde om die oseaan oor te steek, sal die toppunt wees. Ons sal vier mense vir 60 dae in ’n klein roeiboot wees. My lewensmaat Lucy is vreesbevange, maar vir my is dit die een ding wat ek moet doen, want ek van my lys moet af kruis. Daarna is niks onmoontlik.”
RAAD
“Ek is nie bang of skaam om oor my gestremdheid te praat nie en ek gebruik elke geleentheid wat ek kry by skole, in onderhoude of podsendings. Dis my terapie. Ek hou niks binne nie; ek praat oor dit en oor wat aangaan en ek dink dis hoekom ek vry voel en kan doen wat ek wil.”
Volgens hom is ook die “hoekom” baie belangrik.
“Hoekom gaan jy dit deur die moeilike tye maak? Hoekom sal jy aanhou lewe? Baie vroeg in my reis as gestremde is ek gesê dat wanneer ek die hoekom gevind het, sal ek die hoe kan verduur.
“Aan die begin was die hoekom net Lucy en Sam. Ek wou met Lucy wees en ek wou my seun sien grootword. Hulle was my hoekom. Oor die jare heen het die hoekom groter geword en nou is daar ’n hele gemeenskap gestremdes vir wie ek positief probeer beïnvloed en hopelik inspireer. Waar ek probeer om op my manier ’n verskil te maak.
“Jy moet ’n hoekom hê; dit kan selfs ’n hond of ’n kat wees, dit maak nie saak nie, maar jy moet jou hoekom identifiseer en dan sal jy die probleme wat jy sal teëkom, kan hanteer. Jou hoekom en om oor jou gestremdheid te praat, is die beste advies wat ek vir enigiemand kan gee.”
KOMPETISIE
Mense word op 19 Julie genooi om 15:00 by die Otto Günther binnehof in Swakopmund vir Alex te ontmoet en na ’n kort fliek van sy eerste fietstoer in Ethiopië te kyk.
Tydens die geleentheid sal hy sy wêreldwye kompetisie vir skoolkinders van stapel stuur.
“Ek wil hê skoolkinders moet ondersteunende tegnologie ontwerp vir iemand wat hulle ken. Dalk die ouma wat nie kan loop nie en ’n rolstoel benodig. Ons almal benodig ondersteunende tegnologie in een of ander stadium in ons lewe. Hulle moet toerusting ontwerp vir mense wat hulle lief het wat geen toegang daartoe het nie.
“Ons wil hê skoolkinders moet hierdie ongelooflike toerusting ontwerp en ons gaan dit vir die universiteite gee en sodoende gee ons vir die studente werklike probleem om op te los. Dit gee ons die geleentheid om toerusting te skep vir mense wat dit nie kan bekostig te maak. Die toerusting moet gemaak word in en vir die lande van waar die ontwerp kom, want elke land se behoefte is anders.
“Ek glo skoolkinders het van die antwoorde en hulle is die toekomstige ingenieurs.”
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie