‘Ek eis my stem terug’

Ek was vir meer as drie jaar die slagoffers van geslagsgeweld aan die hand van my man.

Ten spyte van die wreedheid het hy ’n nierskenker vir my seun geword wat met permanente nierversaking gebore is. Voor die oorplanting het my man se karakter verander. Hy het finansiële eise gestel, my emosioneel begin mishandel en my selfs met ’n wapen gedreig.

Vasgevang tussen die keuse om my seun se oorlewing te verseker en die mishandeling te verduur, het ek vir my seun se onthalwe stilgebly. Sommige aande het hy met die wapen onder sy kussing geslaap. Ek onthou tydens een van ons besoeke aan Suid-Afrika het hy ’n wapen op ’n vrou gerig. Ek het nooit gedink hy sal ooit dieselfde wapen op my rig nie. Dit sou egter verskeie kere gebeur wanneer ek nie met hom saamgestem het nie.

Hy het my herhaaldelik van buite-egtelike verhoudings tydens ons huwelik beskuldig. Tog was hy die een wat verskeie buite-egtelike verhoudings gehad het en my aan MIV en ander seksueel oordraagbare siektes blootgestel. Hy het dit sy doelwit gemaak om my bates sonder my wete te verkoop en die geld in sy sak te steek as “betaling” vir die nier wat hy geskenk het. Toe dit nie meer genoeg was nie, het hy ander maniere gebruik om met my naam mense af te pers vir geld.

Die fisieke geweld het vererger en voorvalle is by die polisie aangemeld, maar die klagtes is weer teruggetrek. Die ergste was die dag wat hy met my die bos ingery het om my aan te rand. Hy het my klere geskeur en ek kon daarin slaag om pad toe te hardloop waar ’n man my gered en die polisie gebel het.

My kinders sien my trane en dit breek hulle. My vriende en familie het my gesmeek om hom te los. Ná die oorplanting het ek besluit om van hom te skei om vry te breek van die kettings van jare se mishandeling. Hy het bewus geword van my familie en vriende wat my probeer help het en hulle gedreig en seker gemaak ek is afgesny van enige kontak met hulle.

Hy wil sy nier terughê en my huis as betaling. Wat vreemd is, is dat my seun reeds voor die oorplanting sy bedenkinge en kommer hieroor gehad het. Ten spyte van berading het ons nooit gedink dit wat gebeur het, sal ons werklikheid word nie. My seun bid elke dag dat my man nie verdere probleme moet veroorsaak nie. Die situasie is ’n reuselas op sy skouers en hy gaan vir berading.

My lewe is een van konstante vrees wat soos ’n donker wolk oor my hang. Ek versmoor en in elke hoekie of draaitjie van my lewe het dit ingesypel en my in ernstige depressie gedompel. Die rede is die man wat ’n nier aan my seun geskenk het en ’n verwoestende mag in ons lewens is. Die gewig van dankbaarheid het gemaak dat ek stilbly, ’n algemene verskynsel vir so baie vroue wat met mishandeling saamleef.

Ten spyte van die emosionele trauma en letsels, beide sigbaar en onsigbaar, kon ek nie daaroor praat nie omdat ek gevoel het ek skuld hom omdat hy my seun gered het. Ek dink hy het dit alles van die begin af beplan en sy bedoelings was nooit goed nie. As ek terugdink wil dit voorkom asof hy reeds van die begin af bymotiewe gehad het en dat sy bedoelings nog nooit edel was nie.

As ’n ma het ek soveel rooi vlae misgekyk. Vandag, ná die oorplanting, is die emosionele tol op my kinders onmiskenbaar. Die letsels mag nie fisiek wees nie, maar die geestelike letsels lê diep en gooi ’n skaduwee oor ons lewens. Te dikwels word vroue in ons land ’n blote statistiek, hul stemme stilgemaak deur hul geweldenaars wat hul weerloosheid uitbuit.

In my geval het die lewensreddende oorplanting ’n transaksie geword, met die man wat my mishandel wat nou glo hy besit my. Afpersing en pogings om my lewe te verwoes, het ’n goeie daad in ’n nagmerrie vir my en my kinders laat ontaard.

Ons pleidooi is eenvoudig, dog kragtig – kom ons breek die kettings van stilte wat geslagsgeweld toevou. As slagoffers is dit noodsaaklik dat ons ons stemme terugeis en práát oor die verraderlike siklus van geweld. Die geestelike verwoesting wat ons verduur is geweldig. Deur ’n lig op ons stories te laat skyn, bemagtig ons onsself en ander om die donkerte te konfronteer wat oor die lewens van ontelbare vroue hang.

Dit is tyd vir ons, as vroue, om saam te staan en ons stemme teen geslagsgeweld te verhef en te laat hoor. Om die struikelblokke en dit wat stilbly en stilte ondersteun, af te breek en ’n kultuur van ondersteuning en veerkragtigheid te kweek.

Ek pleit vir die skep van bykomende hulpbronne om vroue en kinders te ondersteun wat aan geslagsgeweld uitgelewer is. ’n Netwerk van hulpbronne wat aan hulle die ondersteuning en bemagtiging kan gee wat hulle dringend nodig het.

Die emosionele tol is onmeetbaar, ons (as slagoffers) is geestelik vernietig. Dit is ’n duidelike bewys dat geslagsgeweld soveel verder as fisieke wonde strek. As vroue moet ons ons stemme terugneem, die stilte verbreek en verenig teen geslagsgeweld. Saam kan ons mekaar bemagtig om die vernietigende siklus te breek wat ons welstand en toekoms bedreig.

My man het beloof om my lewe totaal uitmekaar te ruk en my en my kinders tot totale armoede en ontbering te dwing. Ons is vasgevang en leef in ewige vrees. Die vraag wat bly spook, is – wat is erger en meer vernietigend? Die eindelose en aanhoudende dialise wat my kind moes verduur of die onheilspellende konfrontasie met die dood self? Ek bly net in die lewe en aanhou uithou vir my kinders, maar niks gaan hierdie man stop nie.

*Sue Lee is nie haar regte naam nie.

GRYS BLOK

WAT IS GESLAGSGEWELD?

Die Verenigde Nasies se Veeltalige Terminologiedatabasis definieer geslagsgeweld as fisieke, geestelike of maatskaplike mishandeling (insluitend seksuele geweld) wat met ’n tipe vorm van mag (soos geweld, dreigemente, manipulasie, dwang, kulturele verwagtinge, wapens of ekonomiese omstandighede) gepaard gaan en is gerig teenoor ’n persoon as gevolg van sy of haar geslagsrolle en verwagtinge in ’n gemeenskap of kultuur.

In gevalle van geslagsgeweld het ’n persoon nie ’n keuse om te weier of om ander opsies te volg, sonder ernstige maatskaplike, fisieke of sielkundige gevolge nie.

Vorme van geslagsgeweld sluit in seksuele geweld, mishandeling, teistering en uitbuiting, vroeë of gedwonge huwelike, geslagsdiskriminasie (soos onderrig, voedsel, vryheid) en vroulike genitale verminking. Geslagsgeweld is gewortel in strukturele ongelykheid in magsverhoudinge tussen vroue en mans.

DIE GEVOLGE VAN GESLAGSGEWELD

Geweld teen vroue en meisies het verwoestende kort- en langtermyngevolge op hul gesondheid en welstand.

Dit sluit fisieke beserings, depressie, angsafwykings en selfs die dood in. Dit word verbind met negatiewe uitkomste in seksuele en reproduktiewe gesondheid, insluitend ongewenste swangerskappe, verhoogde risiko vir miskrame, onveilige aborsies, stilgeboortes en ’n verhoogde kwesbaarheid vir MIV en ander seksueel oordraagbare siektes. Dit plaas ook ’n beduidende las op die gesondheids-, maatskaplike, ekonomiese en regsektor.