Afrikaans is ons!

Môre 100 jaar gelede is Afrikaans op 8 Mei 1925 amptelik as taal in Suid-Afrika aanvaar. Natuurlik is Afrikaners plesierig en is daar ’n hele paar makieties in die buurland wat presies wys watter jol die taal is!Afrikaans het sy eerste tree in die Bo-Kaap gegee en dit is dus gepas dat die openingseremonie hier sal plaasvind met gedenklesings in Genadendal, die Paarl en Pretoria. Dié feestelike okkasie het natuurlik Afrikaans as eregas en met verskeie bekendes en kenners wat saam die spreekwoordelike lint gaan knip.Genadendal, wat sowat 135 km van Kaapstad geleë is, is ’n belangrike baken in die geskiedenis van Afrikaans. Dit is die tuiste van die eerste sendingstasie en die eerste Afrikaanse opleidingsentrum vir onderwysers en De Bode van Genadendal (1859) is die eerste Afrikaanse koerant wat hier gedruk is. Om hierdie geskiedkundige gebeure te herdenk, is daar ’n spesiale gedenklesing en huldeblyk oor en aan Afrikaans by Genadendal. DIEP SPOREDie Paarl het self diep spore in die taal getrap met onder meer die Eerste Afrikaanse Taalkongres wat in 1896 hier gehou is. Pretoria is ook ’n belangrike baken in Afrikaans. Dit is op 16 November 1855 gestig en die Universiteit van Suid-Afrika (1873) en die Universiteit van Pretoria (1908) is vandag steeds gerekende akademiese instellings. Die gedenklesing in Pretoria sal deur dr. Lindi Koorts behartig word. Koorts is ’n historikus en biograaf van Johannesburg.’n Ikoniese muurskildery word ook in die Bo-Kaap geskilder om Afrikaans se eeufees as amptelike taal te vier en ’n simboliese uitbeelding van die reis van Afrikaans na te laat. Hierdie opdragwerk deur ’n talentvolle jong kunstenaar sal toeskouers deur middel van QR-kodes na opvoedkundige platforms lei en die komvandaanstorie van die taal laat voortleef.Verskeie langtafels vir Afrikaans is ook op die spyskaart van die Bo-Kaap tot Genadendal tot Pretoria, terwyl verskeie gedenklesings in die Wes-Kaap en Gauteng aangebied word, met taaljuwele in die reis van Afrikaans, naamlik die Bo-Kaap, Genadendal, Paarl en Pretoria wat elk ’n noemenswaardige rol speel. Die Afrikaanse kunslied kom al langer as ’n eeu en is geskep deur Suid-Afrikaanse komponiste se sensitiewe bewuswording en voortdurende vernuwing. Die bestaan van die Afrikaanse kunslied is iets om te vier, in ag genome dat die kunslied as dié klassieke musiekgenre beskou word wat uitdrukking aan die essensie van menslike emosie en geestesbestaan gee. Afrikaans 100 en die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns vier die kuns van die Afrikaanse kunslied met ou bekendes soos “Op my ou ramkietjie”, “Mali die slaaf se lied” en “Heimwee”, asook kontemporêre kunsliedere en liedsiklusse van eietydse komponiste. Die samesteller is Linette van der Merwe, met Jo-Nette Lekay, Linette van der Merwe, Chris Mostert, Douwe Bijkersma, Niël Rademan en Susan Steenkamp-Swanepoel wat deel van die program vorm.Die hulpbron twinkl.co.za vier 100 jaar van Afrikaans met ’n Hulpbron Skattejag, ’n kreatiewe en interaktiewe manier om opvoeders, ouers en leerlinge te betrek terwyl hulle gratis Afrikaanse hulpbronne ontdek. Dié prettige aktiwiteit kombineer taalviering met speelsheid deur deelnemers op ’n digitale skattejag te neem, waar hulle aanwysings volg, vrae beantwoord of uitdagings voltooi om toegang tot gratis, waardevolle leerhulpbronne te ontsluit. Vul doodeenvoudig die volgende Google-vorm https://forms.gle/3hyDixmLRZuVNZmV7 in sodra jy dink jy het die hulpbron gekry, deur die hulpbron se URL te kopieer en dan by sy bypassende hulpbron te gaan invoeg.Elke “skat” is ’n nuttige en CAPS-belynde hulpmiddel – van taalaktiwiteite en begripstoetse tot skryfopdragte en plakkate. Die skattejag moedig ook herbesinning oor die ryk geskiedenis en groei van Afrikaans aan, wat dit ideaal maak vir inklusiwiteit en kultuurbewustheid in die klaskamer.Hierdie produk is perfek vir Afrikaansonderwysers wat hul hulpbronversameling wil verryk, sonder enige koste én op ’n prettige manier. Skep opwinding in jou leeromgewing en neem deel aan die feesvieringe van Afrikaans se honderdjarige bestaansjaar – een gratis skat op ’n slag!PROJEKTEMet die eeufeesvieringe in gedagte het verskeie kunstenaars besluit om projekte rondom die getal 100 van stapel te stuur. Aangesien die lede van die Klinkklaar Vokale en Instrumentale Ensemble hul toelê op die bevordering van Afrikaanse poësie, het die gedagte ontstaan om toonsettings van 100 Afrikaanse gedigte uit te voer - iets wat natuurlik nie prakties uitvoerbaar sou wees nie. Gevolglik het die leier van die groep, Joanita Erasmus-Alt (wat ook al die musiek vir die groep komponeer), besluit om grepe uit 100 gedigte in temas saam te voeg. Al die gekose gediggrepe handel oor vlieg en voëls (rooiborsduiwe, bergganse, vertrekkende swaels, poue en makoue, vuurkopvinke, vaalvalke, lagduifies, rooibeen kiewietjies, bont papegaaie en “roomys”-flaminke, om maar enkeles te noem). Breyten Breytenbach se bekende woorde “Allerliefste, ek stuur vir jou ’n rooiborsduif” het as inspirasie vir hierdie keuse gedien.Die titel van die produksie is 100 Vlugskrifte. Die woord vlugskrif verwys na ’n kort geskrif (in hierdie geval slegs grepe uit gedigte). Die eerste lettergreep van dié woord skakel nie alleen met die deurlopende tema van vlieg nie, maar ook met Afrikaans se eie merkwaardige “vlug” - van 'n miskende “kombuistaal” (omgangstaal) tot volwaardige wetenskaps- én literêre taal. Meer as 40 digters se werk is in die toonsettings gebruik. Dit strek van Totius (1877-1953) se gedig “Die wêreld is ons woning nie” tot Heilna du Plooy se gedig “Op ’n toegegroeide voetpad” uit die bundel Getye van tyd (2023). Die siklus is geskryf vir ’n dameskoor met klavierbegeleiding (pianis Lesley-Ann Mathews) en ’n klein instrumentale ensemble - almal lede van Klinkklaar. Die Bloemfonteinse sangeres Ella Kotzé sluit in een van die items as solis by die groep aan. Die kunswerke in die program en op die plakkaat is dié van Marian Labuschagne, een van die Klinkklaarlede. 100 Vlugskrifte maak sy buiging in die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum in Bloemfontein. INKLUSIEWE VIERINGAfrikaans 100, ’n inklusiewe viering wat alle Afrikaanssprekendes gelyke geleentheid bied om deel te word en die belangrikheid van elke Afrikaanssprekende se rol in die voortbestaan van Afrikaans uit te lig, het verskeie medewerkers oral in Suid-Afrika. Van die projekte in pas met die eeufeesvieringe sluit in die Afrikaanse Taal- en Kultuurvereniging (ATKV) se 100 Afrikaanse liedjies in 100 dae, SA Vryskutskrywer se 100 Afrikaanse skryfkursusse en Maroela Media se Afrikaans100-diskoers. Nog Afrikaans100-projekte sluit in ’n entrepreneursprojek wat ten doel sal hê om klein ondernemings wat onder meer Afrikaans as voertaal en bemarkingstaal gebruik, bekend te stel en blootstelling te gee. Ook op die tafel is ’n boek vir jonger kinders waarin hulle oor die geskiedenis van Afrikaans kan leer – van die heel eerste geskrifte honderde jare gelede asook hoogtepunte en mylpale deur die jare. ’n Koorprojek vir laer- en hoërskole asook volwasse kore waar nuwe koorwerke as deel van hul repertorium in 2025 opgevoer kan word; ’n skolekompetisie waar skole op sosiale media video’s vir en oor Afrikaans kan plaas; talle leesprojekte wat uitreik-aksies insluit; asook ’n digbundel met die werk van jong digters, spesifiek in die verskillende variëteite van Afrikaans, vorm alles deel van Afrikaans 100 se Afrikaanse jol. As jy wil deel wees, meer wil weet, saam wil gesels, makietie wil hou en in Afrikaans mielies wil gooi, besoek die webtuiste afrikaans100.org en sorg dat jy hul Facebookblad Afrikaans 100 “like”. – henriette@republikein.com.naGRYS BLOKKIE:*Republikein vier saam met enjoy.my.na die ryk erfenis van Afrikaans wat 100 jaar oud word – en jy is uitgenooi om deel te wees van die feesviering deur aan ons kompetisie deel te neem!Stuur vir ons ’n video waar jy jou gunsteling- Afrikaanse woord, ’n gesegde, of ’n unieke Afrikaanse frase deel wat vir jou betekenisvol is.WAT KAN JY WEN?Een gelukkige deelnemer sal wegstap met ’n Enjoy.my.na-lidmaatskap geldig vir vyf jaar en’n N$5 000-geskenkbewys! HOE OM IN TE SKRYF:WhatsApp die woord #Afrikaans100 na +264 85 785 6231, of skandeer die QR-kode hieronder, of klik op die skakel: https://q.my.na/WS5A. Volg die eenvoudige aanlyn instruksies en laai jou video op.*Uitspeel het gaan wikkel-wikkel en rym saam met Namibië se kletsrymers GSG, Ses en Jeffrey (Dichef) Jobb tydens die Afrikaanse rap-fees wat onlangs op Rehoboth plaasgevind het. Maak seker jy is Vrydag om 20:00 ingeskakel op kanaal 285 op DStv of kanaal 25 op GOtv. Of kyk Vrydae op Uitspeel se Facebookblad. Besoek Uitspeel se YouTube-kanaal by https://q.my.na/L89E . . . Of gaan maak ’n draai op ons kanaal by oneuptwo.com: https://q.my.na/FUQE.

Afrikaans is ons!

Kommentaar

Republikein 2025-10-21

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Afrikaans is ons!

Kommentaar

Republikein 2025-10-21

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie