Pleitonderhandelinge vir oorvol hofrolle oorweeg
Uganda deel sy lesse
Die alternatiewe besleg van geskille en pleitonderhandelinge is onder die loep geneem.
Die eerste nasionale konferensie oor alternatiewe vir die besleg van geskille het verlede week in Windhoek plaasgevind onder die vaandel van “Verbetering van toegang tot geregtigheid deur pleitonderhandelinge: Lesse, vooruitsigte en praktiese oplossings”.
Volgens hoofregter Peter Shivute kan pleitonderhandelinge ‘n moontlike oplossing wees tot die land se agterstand in hofsake. Hoewel die praktyk onbekend in Namibië is, sê Shivute selfs kriminele sake kan so bespoedig kan word.
Hy sê die alternatiewe besleg van geskille word reeds tot ‘n mate in reëls vir die hoërhof vervat deur hofverwante bemiddeling toe te laat. ‘n Konsepwet is in 2019 in dié verband aan die parlement voorgelê en hoewel dit onsuksesvol was, moedig Shivute steeds die praktyk aan.
“Hierdie beraad kan ‘n draaipunt wees in die poging om ‘n meer toeganlike stelsel vir geregtigheid te skep,” het hy gesê.
“Ons is hier om nie net regshervorming in teorie te bespreek nie, maar om te kyk hoe die lewering van geregtigheid betekenisvol verbeter kan word,” het Shivute beklemtoon.
Volgens hom sluit dit in om ‘n stelsel te omhels wat ware en onmiddellike verligting tot die land se oorlaaide strafregstelsel kan bied.
Hy het verduidelik die Namibiese grondwet bied in artikel 78 (7) reeds die raamwerk hiervoor. Dié artikel fokus op die hoofregter wat die oorsig en verantwoordelikheid op sy skouers dra vir die standaarde van regsfunksies in alle howe in die land.
“Dit is binne hierdie raamwerk wat vernuwing soos pleidonderhandelinge oorweeg kan word,” sê Shivute.
Die hoofspreker tydens die konferensie was Uganda se hoofregter Alfonse Owiny-Dollo wat die land se ervaring sedert 2014 gedeel het pleitonderhandelinge asook die toepassing van alternatiewe maniere om geskille te besleg. Hy is vergesel van ‘n ervare en hoogsgeleerde groep regspraktisyns.
In Uganda is 35 000 hofsake in die eerste vyf jaar volgens bogenoemde beginsels afgehandel. Sedertdien kon die land se regsbank 50 000 kriminele sake afhandel, iets wat volgens Owiny-Dollo voorheen ondenkbaar sou wees.
“Meer as die helfte van Uganda se agterstallige hofsake is afgehandel en dit teen ‘n besparing van sowat
US$6 miljoen,” het hy gesê.
“Danksy pleitonderhandelings het ons nou meer gevangenes wat hul straf uitdien, as verhoorafwagtendes in aanhouding. Die staat word bevoordeel en die hof word bevoordeel. Vir die gemeenskap is daar die aanbod van die beskuldige om skuldig te pleit omdat hy berou het, terwyl die aanvaarding van dié aanbod vir die slagoffer die begin van vergifnis kan beteken,” het Owiny-Dollo verduidelik.
Volgens hom beteken die deelname van slagoffers en hul families aan die onderhandelings ook ‘n sin van eienaarskap van die proses.
Owiny-Dollo sê die alternatiewe besleg van geskille is ook ‘n geleentheid om terug te keer na die oeroue tradisionele Afrika-praktyke om geregtigheid te laat geskied. Hy het verwys na Afrika se voor-koloniale geskiedenis van tradisionele geregtigheid wat ‘n ryk bron van vrede was, maar wat deur die moderne benadering van ‘n wenner en ‘n verloorder ontsier word.
Owiny-Dollo het gepleit vir ‘n terugkeer na die Afrika-tradisie om geskille te besleg.
“Tradisionele geregtigheid en pleidonderhandeling is meer doeltreffend vir herstellende geregtigheid.”
In Uganda word die feite van die saak steeds deur die hof hersien, voordat ‘n ooreenkoms betrekking tot ‘n pleit van skuld goedgekeur en bekragtig word. Regter Okuo Jane Kajuga, die hoof van die land se pleidonderhandelingsproses, het op sy beurt gesê die hofreëls in Uganda plaas klem op die deelname van slagoffers en dat selfs minderjariges en kwesbare slagoffers deur die proses beskerm en ingesluit word.
Volg die skakel na ‘n kort video van die geleentheid: https://q.my.na/0Y5V
Volgens hoofregter Peter Shivute kan pleitonderhandelinge ‘n moontlike oplossing wees tot die land se agterstand in hofsake. Hoewel die praktyk onbekend in Namibië is, sê Shivute selfs kriminele sake kan so bespoedig kan word.
Hy sê die alternatiewe besleg van geskille word reeds tot ‘n mate in reëls vir die hoërhof vervat deur hofverwante bemiddeling toe te laat. ‘n Konsepwet is in 2019 in dié verband aan die parlement voorgelê en hoewel dit onsuksesvol was, moedig Shivute steeds die praktyk aan.
“Hierdie beraad kan ‘n draaipunt wees in die poging om ‘n meer toeganlike stelsel vir geregtigheid te skep,” het hy gesê.
“Ons is hier om nie net regshervorming in teorie te bespreek nie, maar om te kyk hoe die lewering van geregtigheid betekenisvol verbeter kan word,” het Shivute beklemtoon.
Volgens hom sluit dit in om ‘n stelsel te omhels wat ware en onmiddellike verligting tot die land se oorlaaide strafregstelsel kan bied.
Hy het verduidelik die Namibiese grondwet bied in artikel 78 (7) reeds die raamwerk hiervoor. Dié artikel fokus op die hoofregter wat die oorsig en verantwoordelikheid op sy skouers dra vir die standaarde van regsfunksies in alle howe in die land.
“Dit is binne hierdie raamwerk wat vernuwing soos pleidonderhandelinge oorweeg kan word,” sê Shivute.
Die hoofspreker tydens die konferensie was Uganda se hoofregter Alfonse Owiny-Dollo wat die land se ervaring sedert 2014 gedeel het pleitonderhandelinge asook die toepassing van alternatiewe maniere om geskille te besleg. Hy is vergesel van ‘n ervare en hoogsgeleerde groep regspraktisyns.
In Uganda is 35 000 hofsake in die eerste vyf jaar volgens bogenoemde beginsels afgehandel. Sedertdien kon die land se regsbank 50 000 kriminele sake afhandel, iets wat volgens Owiny-Dollo voorheen ondenkbaar sou wees.
“Meer as die helfte van Uganda se agterstallige hofsake is afgehandel en dit teen ‘n besparing van sowat
US$6 miljoen,” het hy gesê.
“Danksy pleitonderhandelings het ons nou meer gevangenes wat hul straf uitdien, as verhoorafwagtendes in aanhouding. Die staat word bevoordeel en die hof word bevoordeel. Vir die gemeenskap is daar die aanbod van die beskuldige om skuldig te pleit omdat hy berou het, terwyl die aanvaarding van dié aanbod vir die slagoffer die begin van vergifnis kan beteken,” het Owiny-Dollo verduidelik.
Volgens hom beteken die deelname van slagoffers en hul families aan die onderhandelings ook ‘n sin van eienaarskap van die proses.
Owiny-Dollo sê die alternatiewe besleg van geskille is ook ‘n geleentheid om terug te keer na die oeroue tradisionele Afrika-praktyke om geregtigheid te laat geskied. Hy het verwys na Afrika se voor-koloniale geskiedenis van tradisionele geregtigheid wat ‘n ryk bron van vrede was, maar wat deur die moderne benadering van ‘n wenner en ‘n verloorder ontsier word.
Owiny-Dollo het gepleit vir ‘n terugkeer na die Afrika-tradisie om geskille te besleg.
“Tradisionele geregtigheid en pleidonderhandeling is meer doeltreffend vir herstellende geregtigheid.”
In Uganda word die feite van die saak steeds deur die hof hersien, voordat ‘n ooreenkoms betrekking tot ‘n pleit van skuld goedgekeur en bekragtig word. Regter Okuo Jane Kajuga, die hoof van die land se pleidonderhandelingsproses, het op sy beurt gesê die hofreëls in Uganda plaas klem op die deelname van slagoffers en dat selfs minderjariges en kwesbare slagoffers deur die proses beskerm en ingesluit word.
Volg die skakel na ‘n kort video van die geleentheid: https://q.my.na/0Y5V
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie