Tabakprojek ‘nie welkom’ op Liselo

Kenya Kambowe in Liselo

Inwoners van die Liselo-nedersetting en die goewerneur van die Zambezistreek, mnr. Lawrence Sampofu, het hulle sterk uitgespreek teen ’n plan deur Swapo se koördineerder in die Oshikotostreek, mnr. Armas Amukwiyu, en sy sakevennote om ’n tabakplantasie in die streek te begin.

Die kabinet het verlede jaar Namibia Oriental Tobacco se voorstel goedgekeur en die maatskappy, wat deur Amukwiyu en sy Chinese vennote besit word, 5 000 hektaar grond by die Liselo-nedersetting vir ’n tydperk van 25 jaar gegee. Dit is die helfte van die aanvanklike versoek van 10 000 hektaar en ’n tydperk van 50 jaar.

Ten spyte van die goedkeuring wil die gemeenskap egter niks met die projek te doen hê nie, met die beoogde projek wat reeds vir jare in die pyplyn is. Republikein se susterkoerant, Namibian Sun, het onlangs die nedersetting besoek waar die algemene gevoel was dat die projek nie verwelkom word nie.

’n Aantal gemeenskapslede wat verkies het om anoniem te bly, was almal teen die projek gekant, grootliks weens gesondheidsredes.

Volgens hulle oorweeg hulle dit nie eens nie, ten spyte van die werksgeleenthede wat dit aan inwoners kan bied. Die streek het ook ’n probleem met middelmisbruik, met kinders so jonk as nege wat sigarette en ander onwettige middele rook.

“Ons wil nie hierdie tipe projek hier hê nie. Ons wil projekte hê wat waarde tot ons gemeenskappe voeg soos groenskemas waar goed soos groente en mielies geplant kan word en waarby die land en die plaaslike inwoners baat by kan vind, nie tabak nie,” het ontstelde inwoners gesê.

“Hulle moet hulle tabakprojek na ’n ander plek toe vat.”

Namibian Sun het ook ’n bejaarde vrou ontmoet wat in die 1980’s op die Katima Farm gewerk het. Volgens haar het die bestuur toe tabak vir uitvoerdoeleindes geplant. Dit was net op ’n klein gedeelte van die plaas, met die meerderheid wat vir voedselproduksie gebruik is.

Volgens haar is die oes van tabak baie gevaarlik vir dié wat in die landerye werk en moes hulle te alle tye beskermende drag dra.

Die vrou wat verkies het om anomiem te bly, het ook gepraat oor die gevaarlike chemikalieë wat op die plante gespuit word. Sy is ook teen rokers.

“Ek het vir tien jaar op die plaas gewerk. Dit was voldoende bestuur, maar as ek nou terugkyk na die gevare om met tabak te werk en sien hoe dit gemaak word, is ek nou teen dit. Ons het kinders in die gemeenskap wat as gevolg van hierdie tabak negatief beïnvloed gaan word,” het sy gesê.

Sampofu het vroeër in ’n telefoniese onderhoud gesê die gemeenskap is teen die projek en dat voedselproduksie eerder nodig is.

Hy het geskimp dat die grond aan ’n belegger gegee gaan word wat dit eerder vir voedselproduksie sal gebruik.

Pogings die afgelope maande om kommentaar van Amukwiyu te kry, was onsuksesvol. Van die vrae wat aan hom gerig is, is of hy bewus was van planne deur die Zambezistreekraad om die grond aan ’n ander belegger te gee. Verlede jaar het hy bevestig die projek gaan steeds voort en dat die Covid-19-pandemie hul planne gekortwiek het.

“Sover dit ons posisie betref, is ons steeds toegewyd tot die belegging. Ek noem dit met versekering en vertroue,” het Amukwiyu toe gesê.

Die projek het ook groot teenstand van die voormalige minister van gesondheid en maatskaplike dienste, dr. Bernard Haufiku, gekry. Haufiku het ’n intensiewe veldtog teen die projek van stapel gestuur wat hy beskryf het as ’n “projek vir chemiese wapens”.

Hy het ’n beroep op inwoners gedoen om “gesondheid bo gifstowwe te kies”.

– [email protected]