Geen dokter vir meer as 20 000 inwoners

Geen permanente dokter of ambulans en net drie verpleegsters wat byna 20 000 mense moet bedien.

Dít is slegs Groot Aub se inwoners en sluit inwoners van nabygeleë nedersettings soos Kransnes en Stinkwater uit. ’n Ambulans wat wel hier aandoen, moet ook inwoners van Dordabis bedien, wat beteken dit neem soms ure of selfs ’n dag om iemand wat ernstig siek is Windhoek toe te vervoer.

Klagtes wat Donderdag oor en oor deur inwoners geopper is wat van vroegoggend gesit en wag het om ’n groep Egiptiese mediese kenners en spesialiste tydens ’n dagbesoek aan die dorp te sien, het gewissel van geboortebeperking- en chroniese medikasie wat dikwels nie beskikbaar is nie, tot ’n gesukkel om oor ’n naweek en na-ure hulp by die kliniek te kry.

Covid-19 het die dorp swaar getref met “baie mense wat graf toe is”, maar geen toetse word plaaslik gedoen nie en die tolvrye Covid-19-nommer moet geskakel word. Inentings is wel hier gedoen.

Louis Green (59) is in Desember verlede jaar met Covid-19 gediagnoseer en het twee weke in die Windhoek Sentrale Hospitaal deurgebring. Hy is kortasem en het ’n slegte hoes en kla oor die “suurpilletjies” wat nie werk nie.

“Ek slaap vyf minute en dan hoes ek my wakker. My asem slaan so weg en die suur brand rondom my keel.”

Louis is ’n stukwerker in die boubedryf, maar werk nie tans nie. Stukwerk op die dorp is skaars en dié wat hier kom bou, verkies om hul eie handlangers te bring. As sy pille nie by die kliniek beskikbaar is nie, moet hy Windhoek of Rehoboth toe “hike en niemand ry verniet nie, jy moet betaal”.

Sy suurpille is nie in voorraad nie en sy asem “brand soos vuur reg in die rondte”.

Gene Coetzee (58) is ook in die bedryf en het erge las van rugpyn. Sy “paspoort het uitmekaar gereën” en hy het nie meer ’n gesondheidskaart nie.

X-strale het gewys niks is fout nie, maar “ek voel die pyn, veral in die reën en koue.” Om hulp in Windhoek te gaan soek, beteken vir die werklose Gene N$100 vir die heen-en-weer-ryery met die bussie en dan nog N$50 “want jy moet eet ook”. Die bussie laai hulle ook net by ’n vulstasie in die hoofstad af, wat beteken hulle moet ’n taxi hospitaal toe en terug neem.

“Waar kry jy daai geld as jy dit nie het nie?”

Isabella Urikhos (36) sê daar is vanaf Januarie nie enige voorbehoedmiddels beskikbaar nie.

“Hulle (verpleegsters) praat nie, ons weet nie wanneer kom dit weer nie.”

Volgens haar moet sy elke tweede week tuberkulose (TB)-pille vir haar dogtertjie gaan afhaal, maar dikwels “is die lyn te vol” en is daar niemand wat hulle kan help nie.

Die kliniek is Maandag tot Vrydag van 08:00 tot 17:00 oop en dis N$10 vir die pille, iets wat baie inwoners eenvoudig nie het nie. Die wag is soms die hele dag lank, net om môre weer te kom sit as jy nie geholpe geraak het nie. As dit ná 17:00 is, moet die pasiënt glo ook eers by die “security” by die kliniek aanmeld wat dan sou besluit “of jy kan ingaan of nie”.

Naweke moet inwoners wat mediese hulp benodig eers die verpleegster aan diens “opbel by hul huise” en “hulle is so traag en soek net sekere gevalle. Chroniese siektes word glad nie gehelp nie”.

Vir chroniese medikasie wat nie beskikbaar is nie, “moet jy maar net wag”, want nie almal het die geld om dit by ’n apteek op Rehoboth te gaan koop nie. ‘n Inwoner wat maandeliks epilepsiepille moet drink, sê sy moet noodgedwonge Windhoek toe “hike” om teen N$15 die pille by ’n staatshospitaal te kry.

Volgens haar werk die verpleegsters by die kliniek “baie stadig” en as sy so lank moet sit en wag “verlaat ek my liggaam”.

Groot Aub se raadslid vir die Windhoek landelike-kiesafdeling, mnr. Piet Adams, se verweer oor hoekom die dorp na jare nie sy eie dokter en ambulans het nie, is dat navorsing eers hieroor gedoen moet word. Volgens Adams is ’n taakspan saamgestel wat op 4 Junie verslag moet doen.

“Ons moet eers die behoeftes identifiseer. Nie baie inwoners werk nie, dis ’n arm gemeenskap. Baie kan nie mediese dienste uit hul pensioen bekostig nie.”

Hy het ook verwys na die kwessie van geslagsgebaseerde geweld op die dorp met ’n dokter wat nie hier beskikbaar is om die vorm in te vul wat die polisie vereis om ’n saak aanhangig te maak nie.

“Die persoon moet nou eers na ’n dokter op ’n ander dorp toe gaan en dan terugkom Groot Aub toe om ’n saak te maak.” – [email protected]