Die weerstand teen antibiotika

Gemiddelde toename van 5% tot 15%
Henriette Lamprecht
Een uit elke ses laboratoriumbevestigde bakteriële infeksies wat algemene infeksies by mense wêreldwyd in 2023 veroorsaak het, was bestand teen antibiotikabehandeling.

Tussen 2018 en 2023 het antibiotikaweerstandigheid in meer as 40% van die patogeen-antibiotika-kombinasies wat gemonitor is, toegeneem.

Die jongte verslag van die Wêreldgesondheidsorganisasie (WHO) sê dit is ’n gemiddelde jaarlikse toename van tussen 5% en 15%.

Antimikrobiese middels – insluitend antibiotika, antivirale middels, antifungale middels en antiparasitiese middels – is medisyne wat gebruik word om aansteeklike siektes by mense, diere en plante te voorkom en te behandel.

Antimikrobiese weerstandigheid (AMR) vind plaas wanneer bakterieë, virusse, swamme en parasiete nie meer op antimikrobiese medisyne reageer nie. As gevolg van die weerstand teen medisyne word antibiotika en ander antimikrobiese medisyne ondoeltreffend en infeksies word moeilik of onmoontlik om te behandel, wat die risiko van siekteverspreiding, ernstige siekte, gestremdheid en sterftes verhoog.

AMR is ’n natuurlike proses wat oor tyd plaasvind deur genetiese veranderinge in patogene. Die opkoms en verspreiding daarvan word versnel deur menslike aktiwiteit, hoofsaaklik die misbruik en oorbenutting van antimikrobiese middels om infeksies by mense, diere en plante te behandel, te voorkom of te beheer.

Data wat aan die WHO se Global Antimicrobial Resistance and Use Surveillance System (GLASS) van meer as 100 lande gerapporteer is, waarsku dat toenemende weerstand teen noodsaaklike antibiotika ’n groeiende bedreiging vir gesondheid wêreldwyd inhou.

Die jongste wêreldwye verslag oor die monitering van antibiotikaweerstandigheid vir 2025 bied vir die eerste keer inligting oor die voorkoms van die weerstandigheid teen 22 tipes antibiotika wat gebruik word om infeksies van die urienweg- en spysverteringskanale, die bloedstroom en ook om gonorree te behandel.

Die verslag dek agt algemene bakteriële patogene – Acinetobacter spp., Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, nie-tifusagtige Salmonella spp., Shigella spp., Staphylococcus aureus en Streptococcus pneumoniae – elk gekoppel aan een of meer van hierdie infeksies.



RISIKO

Die WHO beraam dat antibiotikaweerstand die hoogste is in die organisasie se Suidoos-Asiatiese en Oostelike Mediterreense streke, waar een uit drie aangemelde infeksies weerstandig was.

In die Afrikastreek was een uit vyf infeksies weerstandig. Weerstand is ook meer algemeen en word vererger in plekke waar gesondheidstelsels nie die kapasiteit het om bakteriële patogene te diagnoseer of te behandel nie.

“Antimikrobiese weerstand oortref vooruitgang wat in moderne medisyne gemaak word en bedreig die gesondheid van gesinne wêreldwyd,” maan dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, die direkteur-generaal van die WHO.

“Namate lande hul AMR-moniteringstelsels versterk, moet ons antibiotika verantwoordelik gebruik en seker maak dat almal toegang het tot die regte medisyne, diagnostiek wat gehalte verseker en ook entstowwe.

“Ons toekoms hang ook af van die versterking van stelsels om infeksies te voorkom, te diagnoseer en te behandel, en van vernuwing met volgende-generasie antibiotika en vinnige punt-van-sorg molekulêre toetse.”



WêRELDWYE KOMMER

Antimikrobiese medisyne is die hoeksteen van moderne medisyne.

Die opkoms en verspreiding van middelbestande patogene bedreig ons vermoë om algemene infeksies te behandel en lewensreddende prosedures uit te voer, insluitend chemoterapie vir kanker en keisersneë, heupvervangings en orgaanoorplantings.

Daarbenewens beïnvloed middelbestande infeksies die gesondheid van diere en plante, verminder produktiwiteit op plase en bedreig voedselsekerheid.

AMR hou beduidende koste vir beide gesondheidstelsels en nasionale ekonomieë in die algemeen in. Dit skep byvoorbeeld die behoefte aan duurder en intensiewer sorg, beïnvloed die produktiwiteit van pasiënte of hul versorgers deur langdurige hospitaalverblyf en benadeel landbouproduktiwiteit.

AMR is ’n probleem vir alle lande op alle inkomstevlakke en die verspreiding daarvan word nie deur enige landsgrense gestuit nie. Bydraende faktore sluit in ’n gebrek aan toegang tot skoon water, sanitasie en higiëne (WASH) vir beide mense en diere; swak infeksie- en siektevoorkoming en -beheer in huise, gesondheidsorggeriewe en plase; swak toegang tot kwaliteit en bekostigbare entstowwe, diagnostiek en medisyne; gebrek aan bewusmaking en kennis; en die gebrek aan die afdwinging van betrokke wetgewing.

Mense wat in omgewings met min hulpbronne en kwesbare bevolkings woon, word veral deur beide die dryfvere en gevolge van AMR geraak.



GRAM-NEGATIEWE BAKTERIESE PATOGENE

Die jongste verslag wys daarop dat middelweerstandige Gram-negatiewe bakterieë wêreldwyd gevaarliker word, met die grootste las wat op lande val wat die minste toegerus is om te reageer.

Onder hierdie is E. coli en K. pneumoniae die toonaangewende geneesmiddelbestande Gram-negatiewe bakterieë wat in bloedstroominfeksies voorkom.

Hierdie is van die ernstigste bakteriële infeksies wat dikwels tot sepsis, orgaanversaking en die dood lei. Tog is meer as 40% van E. coli en meer as 55% van K. pneumoniae wêreldwyd nou bestand teen derdegenerasie-kefalosporiene, die eerstekeusebehandeling vir hierdie infeksies. In die Afrikastreek oorskry weerstand selfs 70%.

Ander noodsaaklike lewensreddende antibiotika, insluitend karbapenems en fluorokinolone, verloor doeltreffendheid teen E. coli, K. pneumoniae, Salmonella en Acinetobacter. Weerstand teen karbapenem wat eens skaars was, kom al hoe meer voor, wat behandelingsopsies verminder en afhanklikheid van laaste-uitweg-antibiotika afdwing. En sulke antibiotika is duur, moeilik bekombaar en dikwels nie in lae- en middelinkomstelande beskikbaar nie.

Mediaan gerapporteerde koerse in 76 lande van 42% vir derdegenerasie sefalosporien-weerstandige E. coli en 35% vir metisillien-weerstandige Staphylococcus aureus is ’n groot bron van kommer.

Vir urienweginfeksies wat deur E. coli veroorsaak is, het een uit vyf gevalle in 2020 verminderde vatbaarheid vir standaardantibiotika soos ampisillien, ko-trimoksasool en fluorokinolone getoon. Dit maak dit moeiliker om algemene infeksies doeltreffend te behandel.

Klebsiella pneumoniae, ’n algemene dermbakterie, het ook verhoogde weerstandsvlakke teen kritieke antibiotika getoon. Verhoogde vlakke van weerstand kan moontlik lei tot verhoogde gebruik van laaste-uitweg-middels soos karbapenems, waarvoor weerstand weer in verskeie streke waargeneem word. Namate die doeltreffendheid van hierdie laaste-uitweg-middels in die gedrang kom, neem die risiko van infeksies wat nie behandel kan word nie, toe.

Vooruitskattings deur die Organisasie vir Ekonomiese Samewerking en Ontwikkeling (OESO) dui op ’n verwagte tweevoudige toename in weerstand teen laaste-uitweg-antibiotika teen 2035, in vergelyking met 2005-vlakke.



DIT IS HOE DIT IS

AMR is een van die grootste wêreldwye bedreigings vir openbare gesondheid en ontwikkeling.

Daar word beraam dat bakteriële AMR direk verantwoordelik was vir 1,27 miljoen wêreldwye sterftes in 2019 en reeds tot 4,95 miljoen sterftes bygedra het.

Die misbruik en oorbenutting van antimikrobiese middels in mense, diere en plante is die hoofdryfvere in die ontwikkeling van geneesmiddelweerstandige patogene.

AMR raak lande in alle streke en op alle inkomstevlakke. Die dryfvere en gevolge daarvan word vererger deur armoede en ongelykheid en lae- en middelinkomstelande word die meeste geraak.

AMR plaas baie van die voordele van moderne medisyne in gevaar. Dit maak infeksies moeiliker om te behandel en maak ander mediese prosedures en behandelings – soos chirurgie, keisersneë en kankerchemoterapie ’n baie groter risiko.

Die wêreld staar ’n krisis in die verskaffing van en toegang tot antibiotika in die gesig. Daar is onvoldoende navorsing en ontwikkelings in die pyplyn te midde van stygende vlakke van weerstand en ’n dringende behoefte aan bykomende maatreëls om billike toegang tot nuwe en bestaande entstowwe, diagnostiek en medisyne te verseker.

Benewens sterftes en ongeskiktheid, het AMR aansienlike ekonomiese koste. Die Wêreldbank skat dat AMR teen 2050 tot bykomende gesondheidsorgkoste van US$1 triljoen kan lei, en teen 2030 tot US$1 triljoen tot US$ 3,4 triljoen verliese aan die bruto binnelandse produk (BBP) per jaar kan lei.

Prioriteite om AMR in menslike gesondheid aan te pak, sluit in die voorkoming van alle infeksies, wat kan lei tot die onbehoorlike gebruik van antimikrobiese middels; die versekering van universele toegang tot kwaliteitdiagnose en toepaslike behandeling van infeksies; en strategiese inligting en vernuwing, byvoorbeeld toesig oor AMR en antimikrobiese verbruik, en navorsing en ontwikkeling van nuwe entstowwe, diagnostiek en medisyne.

[email protected]

Kommentaar

Republikein 2025-10-21

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer