Kragtariewe styg 61% in 'n dekade
Elektrisiteitstariewe in Namibië het sedert 2015 met 61% gestyg, wat druk plaas op huishoudings en besighede wat reeds worstel met stygende lewens- en bedryfskoste. Die verhogings, wat jaarliks deur die Elektrisiteitsbeheerraad (ECB) goedgekeur word, weerspieël die sektor se stryd om stygende voorsieningskoste te balanseer met bekostigbaarheid vir eindgebruikers.
Vir 2014/15 het die ECB 'n effektiewe gemiddelde verhoging van 13,22% aan NamPower toegestaan. Om die impak te verlig, het die destydse ministerie van myne en energie N$150 miljoen toegeken, aangevul deur N$20 miljoen van die Nasionale Energiefonds (NEF), om brandstofkoste by Van Eck- en Anixas-kragstasies te subsidieer.
Teen Julie 2016 het NamPower aansoek gedoen vir 'n verhoging van 31,24%. Die ECB het 16,71% goedgekeur, wat die gemiddelde grootmaattarief van N$1,28/kWh tot N$1,49/kWh verhoog het.
In 2018/19 is 'n versoekte verhoging van 6,56% tot 5% verminder, wat die tarief op N$1,69/kWh te staan gebring het. Die volgende jaar het NamPower aansoek gedoen vir 'n verlaging, en die ECB het 'n verlaging van 2,5% toegestaan, wat die gemiddelde tarief tot N$1,65/kWh verlaag het.
Tariewe het onveranderd gebly in 2020/21, maar het weer in 2021/22 met 2,92% gestyg tot N$1,6982/kWh. 'n Skerper toename het in 2022/23 gekom, toe NamPower se versoek om 12,78% verminder is tot 7,30%, wat tariewe tot N$1,8222/kWh verhoog het. Die regering het N$100 miljoen in verligting deur die NEF verskaf.
Verlede jaar het NamPower 16,87% gevra, maar is 8,97% toegestaan, wat tariewe tot N$1,9856/kWh opgestoot het, met N$200 miljoen in ondersteuning van die Langtermyn Marginale Kostefonds (LRMC).
Ten spyte van hierdie ingrypings bly besighede en inwoners onder druk.
“Almal hier in Havana kla oor hoe vinnig elektrisiteitseenhede opraak,” het Mighana Shikongo (47), wat 'n kroeg in die informele nedersetting bestuur, gesê. “My slotmasjiene en vrieskaste verbruik baie elektrisiteit, so dit is my grootste uitgawe.”
Protes
In Junie vanjaar het die Affirmative Repositioning (AR)-beweging beswaar gemaak teen Stad Windhoek se voorgestelde 4%-verhoging en dit voortydig en ongeregverdig genoem. AR se Khomas-voorsitter Sem David het die munisipaliteit daarvan beskuldig dat hulle nie data of deursigtigheid verskaf het nie. Die munisipaliteit het nog nie op navrae oor tariefverdelings gereageer nie.
Regering
Die minister van stedelike en landelike ontwikkeling, Sankwasa James Sankwasa, het die voorgestelde verhoging verdedig en gesê dit stem ooreen met NamPower se 3.8%-verhoging.
“Ongelukkig kan aanpassings aan elektrisiteitstariewe nie lukraak gestaak word nie,” het hy aan die parlement gesê en beklemtoon dat opwekkings-, transmissie- en verspreidingskoste pryse dryf. Hy het opgemerk dat Namibië se afhanklikheid van Eskom dit blootstel aan Suid-Afrikaanse verhogings.
Die instelling van 'n tariefplafon sonder subsidies, het hy gewaarsku, sou NamPower en plaaslike verspreiders in gevaar stel.
Sankwasa het bewerings verwerp dat ondoeltreffendhede agter die verhogings was. “Die stad se elektrisiteitsdepartement werk slegs teen 60% van goedgekeurde personeelposte. Dit weerspieël doeltreffendheid ten spyte van beperkte hulpbronne,” het hy gesê.
Streeksvergelyking
Windhoek bly die goedkoopste onder verspreiders teen N$2,40 per eenheid, vergeleke met ErongoRED teen N$2,70, Cenored teen N$2,50, en Nored teen N$2,60. Streeksgewys vra Suid-Afrikaanse stede aansienlik meer — Kaapstad teen N$3, eThekwini teen N$3, en Ekurhuleni teen N$3.60.
Subsidies
Om pensioenarisse te beskerm, het die minister na kruissubsidiëring gewys. “Geregistreerde pensioenarisse betaal tans slegs N$1,67 per kilowattuur vir die eerste 250 eenhede per maand, vergeleke met die standaard N$2,47. Dit maak basiese elektrisiteit meer bekostigbaar,” het hy gesê. - [email protected]
Vir 2014/15 het die ECB 'n effektiewe gemiddelde verhoging van 13,22% aan NamPower toegestaan. Om die impak te verlig, het die destydse ministerie van myne en energie N$150 miljoen toegeken, aangevul deur N$20 miljoen van die Nasionale Energiefonds (NEF), om brandstofkoste by Van Eck- en Anixas-kragstasies te subsidieer.
Teen Julie 2016 het NamPower aansoek gedoen vir 'n verhoging van 31,24%. Die ECB het 16,71% goedgekeur, wat die gemiddelde grootmaattarief van N$1,28/kWh tot N$1,49/kWh verhoog het.
In 2018/19 is 'n versoekte verhoging van 6,56% tot 5% verminder, wat die tarief op N$1,69/kWh te staan gebring het. Die volgende jaar het NamPower aansoek gedoen vir 'n verlaging, en die ECB het 'n verlaging van 2,5% toegestaan, wat die gemiddelde tarief tot N$1,65/kWh verlaag het.
Tariewe het onveranderd gebly in 2020/21, maar het weer in 2021/22 met 2,92% gestyg tot N$1,6982/kWh. 'n Skerper toename het in 2022/23 gekom, toe NamPower se versoek om 12,78% verminder is tot 7,30%, wat tariewe tot N$1,8222/kWh verhoog het. Die regering het N$100 miljoen in verligting deur die NEF verskaf.
Verlede jaar het NamPower 16,87% gevra, maar is 8,97% toegestaan, wat tariewe tot N$1,9856/kWh opgestoot het, met N$200 miljoen in ondersteuning van die Langtermyn Marginale Kostefonds (LRMC).
Ten spyte van hierdie ingrypings bly besighede en inwoners onder druk.
“Almal hier in Havana kla oor hoe vinnig elektrisiteitseenhede opraak,” het Mighana Shikongo (47), wat 'n kroeg in die informele nedersetting bestuur, gesê. “My slotmasjiene en vrieskaste verbruik baie elektrisiteit, so dit is my grootste uitgawe.”
Protes
In Junie vanjaar het die Affirmative Repositioning (AR)-beweging beswaar gemaak teen Stad Windhoek se voorgestelde 4%-verhoging en dit voortydig en ongeregverdig genoem. AR se Khomas-voorsitter Sem David het die munisipaliteit daarvan beskuldig dat hulle nie data of deursigtigheid verskaf het nie. Die munisipaliteit het nog nie op navrae oor tariefverdelings gereageer nie.
Regering
Die minister van stedelike en landelike ontwikkeling, Sankwasa James Sankwasa, het die voorgestelde verhoging verdedig en gesê dit stem ooreen met NamPower se 3.8%-verhoging.
“Ongelukkig kan aanpassings aan elektrisiteitstariewe nie lukraak gestaak word nie,” het hy aan die parlement gesê en beklemtoon dat opwekkings-, transmissie- en verspreidingskoste pryse dryf. Hy het opgemerk dat Namibië se afhanklikheid van Eskom dit blootstel aan Suid-Afrikaanse verhogings.
Die instelling van 'n tariefplafon sonder subsidies, het hy gewaarsku, sou NamPower en plaaslike verspreiders in gevaar stel.
Sankwasa het bewerings verwerp dat ondoeltreffendhede agter die verhogings was. “Die stad se elektrisiteitsdepartement werk slegs teen 60% van goedgekeurde personeelposte. Dit weerspieël doeltreffendheid ten spyte van beperkte hulpbronne,” het hy gesê.
Streeksvergelyking
Windhoek bly die goedkoopste onder verspreiders teen N$2,40 per eenheid, vergeleke met ErongoRED teen N$2,70, Cenored teen N$2,50, en Nored teen N$2,60. Streeksgewys vra Suid-Afrikaanse stede aansienlik meer — Kaapstad teen N$3, eThekwini teen N$3, en Ekurhuleni teen N$3.60.
Subsidies
Om pensioenarisse te beskerm, het die minister na kruissubsidiëring gewys. “Geregistreerde pensioenarisse betaal tans slegs N$1,67 per kilowattuur vir die eerste 250 eenhede per maand, vergeleke met die standaard N$2,47. Dit maak basiese elektrisiteit meer bekostigbaar,” het hy gesê. - [email protected]
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie