Wetenskaplike verwerp in situ-mynbou by Stampriet

Die in situ-loging (ISL)-ontginning van uraan in die drinkwater van die Stamprietkom mag nie deur enigiemand toegelaat word nie, waarsku die Namibiese geoloog, dr. Roy Miller. Hy is vertroud met die hidrologie van die Stamprietkom-gebied.“Ons maak beswaar teen uraanontginning in die Stamprietkom, wie dit ook al is. Ons wil nie hê enigiemand moet dit doen nie.”Miller was die eregas en hoofspreker by ’n geleentheid wat Saterdag deur die Namibië Hidrogeologiese Vereniging by die Wetenskaplike Vereniging van Namibië aangebied is.Die president van die Namibië Hidrogeologiese Vereniging, Ester Gustavo, het Miller beskryf as die “oupa van geologie in Namibië”.“Ons vertrou sy navorsing,” het sy namens die klein groepie Namibiese kundiges op hierdie gebied van wetenskap gesê.Miller beskryf die uiters belangrike kom as sandsteen waarin die uraanerts binne ’n spesifieke liggaam opgelos word, binne die hoofbron Auob-formasie wat drinkwater aan gemeenskappe in Suid-Afrika, Botswana en Namibië verskaf. Rotsbreuke loop deur die lae van die ondergrondse waterdraende gesteentes, na die weste van noord na suid en in die ooste van wes na oos.Hierdie sones van gebreekte rots is waar water opwaarts kan sypel, verduidelik Miller. Volgens hom is dit ’n groot probleem vir die tipe mynbou wat voorgestel word, en ook die enigste tipe mynbou wat die uraan daar kan ontgin.“Die proses waaroor ons so ontevrede is, in situ, behels dat ’n oplossing tot binne die ertsliggaam gepomp word om die uraan vry te stel,” sê hy.Die oplossing word weer opgepomp vir verwerking. Met herhaalde gebruik word dieselfde oplossing meer en meer gekonsentreerd met uraan en ander radioaktiewe radionukliede.Dit bestaan uit ’n swak swaelsuur en ’n sterk oksidant wat gewoonlik deur twee boorgate ingespuit word en deur ’n ander herwin word, met omliggende boorgate om binne en aan die rand van die myngebied vir enige ontsnapping van die oplossing te monitor.So ’n in situ-myngebied kan tot 26 000 boorgate oor ’n tydperk van tot 50 jaar hê. Die praktyk is wêreldwyd gewild en word streng in Amerika gereguleer, waar 750 lisensie-oortredings sedert 2003 aangeteken is, brei hy uit.“Byna die helfte van die wêreld se ontginde uraan kom tans van in situ-mynbou,” sê Miller.“By Stampriet is die risiko van kruisbesmetting onaanvaarbaar weens die belangrikheid van die ondergrondse drinkwater wat landbou moontlik maak deur grootskaalse besproeiing en sonder enige oppervlakwaterbron, as die enigste bron van water vir honderde kilometers dien.“Kruisbesmetting is moontlik omdat die sandsteenlae aan mekaar en deur die frakture raak, sê Miller.“Daar is baie plekke vir natuurlike kruisbesmetting,” voer hy aan.In die geval dat die oplossing uit die myngebied sou ontsnap, word die inspuiting daarvan onmiddellik gestaak en kan alle boorgate gebruik word om dit te probeer onttrek.Daar is egter geen sekerheid oor waarheen die besmette water sal vloei nie, en hoewel die ondergrondse water baie stadig ongestoord vloei, sal in situ-mynbedrywighede die vloei beïnvloed en versterk, volgens Miller.“’n Mens weet eenvoudig nie waarheen die water gaan nie,” sê hy. Miller se navorsing dui daarop dat meer as ses miljoen kubieke meter vars water jaarliks uit die Stamprietkom gebruik word, met tot 100 000 mense wat van die waterbron afhanklik is. “Ons kos kom daarvandaan,” sê hy.Miller sê pogings deur ’n Russiese maatskappy om uraanmynbou op Stampriet tot die toetsfase te bevorder, is gestaak weens ’n onvoldoende omgewingsimpakstudie wat by die ministerie van die omgewing, bosbou en toerisme ingedien is, en dat die minister van landbou, water en grondhervorming, Calle Schlettwein, ook nie in situ-loging-mynbou op Stampriet toelaat nie.“Ons weet nie wat met die volgende minister gaan gebeur nie,” sê Miller. “Ons organisasie (die Vereniging vir Uraanmynbou in die Stampriet-akwifer, Sauma) het herhaaldelik probeer om met die omgewingsminister en die mynminister te praat, sonder sukses.“Ministeriële amptenare, veral van mynbou, het wel van my toesprake bygewoon, maar ek het geen benul wat hulle dink of wat hulle vir mekaar sê nie,” sê hy.Miller hou vol: “Dit is baie belangrik om te verstaan om ons water te beskerm. Ons redes is wetenskaplik. Ons werk is om die besluitnemers te oortuig,” voer hy aan.Gustavo het gesê: “Kom ons bid dat ons regering na ons sal luister.”– augetto@nmh-hub.com.na

Wetenskaplike verwerp in situ-mynbou by Stampriet

Kommentaar

Republikein 2025-11-03

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Wetenskaplike verwerp in situ-mynbou by Stampriet

Kommentaar

Republikein 2025-11-03

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry. ×

MELD AAN

Advertensie

Intekening vereis om toegang tot inhoud te kry.