Van grond tot mond
Volhoubaar, voedsaam
Henriette Lamprecht
Die resepteboek deel tradisionele resepte met tradisionele praktyke en eenvoudige wenke wat saamgesnoer word om te sorg vir voedsame maaltye gemaak met bestanddele bekend en eie aan die omgewing.
Die Zambezi Cooking Clubs-resepteboek is egter nie net vir inwoners van die streek nie, maar vir elkeen wat Namibië sy rykdom aan natuurlike bestanddele en gebruike in die kombuis en op die etenstafel wil vier.
In die Zambezistreek sukkel baie gesinne met swak voeding omdat hul diëte nie genoeg verskillende soorte kos of belangrike voedingstowwe insluit nie. Terselfdertyd het die streek ‘n sterk potensiaal om baie gesonde, plaaslike kosse te kweek deur agro-ekologiese boerderymetodes te gebruik wat met die natuur werk. Die Namibië Natuurstigting (NNF), as deel van die KAZA Arise-projek, werk saam met boere in die Zambezistreek om wanvoeding te verminder. Dit word gedoen deur meer kos te kweek, verskillende soorte kos te kweek en plaaslike kos op beter maniere te gebruik, insluitend voedselverwerking.
Die resepteboek is ontwikkel onder die Voedselsekuriteit en Habitatbeskerming in Kaza-projek, wat daarop gemik is om gemeenskappe in die streek se veerkragtigheid te versterk en ekosisteme te beskerm. Dit word gedoen deur agro-ekologiese boerdery, verbeterde voeding en volhoubare lewensbestaan te bevorder. As deel van die projek is kook- en voedingsklubs in nege bewaringsgebiede opgestel om gesonder eetgewoontes met plaaslike bestanddele te bevorder. Meer as 400 boere is opgelei in voeding en voedselvoorbereiding, met ‘n fokus op praktiese, bekostigbare maaltye gebaseer op wat beskikbaar is op agro-ekologiese lande en die omliggende omgewing. Die resepte in die Zambezi Cooking Clubs-resepteboek weerspieël die kennis wat in hierdie klubs gedeel word, en bring tradisionele praktyke en eenvoudige wenke bymekaar om beter maaltye by die huis te ondersteun. Dit deel tradisionele resepte en word deur die kookklubs gebruik om boere en gesinne oor gesonde eetgewoontes te leer. Die resepte word gedeel in groepkooksessies, een-tot-een-gesprekke of in alledaagse gesprekke. Die resepteboek spog met die outentieke resepte soos met die hand geskryf in resepteboeke van die plaaslike kookklubs in die Zambezistreek, en ook resepte uitdie Food and Healthy Communities’ Indigenous Recipe Book for Malawi (2023), die Farming for Resilience Cookbook (2023), die Soup Kitchen Training Manual (2019) en die Zambian Traditional Foods Recipe Book (2000).
Die projek vir voedselsekerheid en habitatbeskerming in die Kavango-Zambezi-oorgrensbewaringsgebied – die KAZA Arise-projek, wat in Maart 2022 van stapel gestuur is, is daarop gemik om ten minste 625 kleinboerhuishoudings te teiken. Die doel is om voedselsekuriteit te verhoog en habitatte binne die te streek te beskerm.
Wenke om met plaaslike
bestanddele te kook:
Om met natuurlike, plaaslik gekweekte bestanddele te kook is nie net gesonder nie, maar versterk ook jou verbintenis met die grond en jou gemeenskap. Hier is ‘n paar praktiese idees om jou op jou reis te help:
Huistuin: Begin klein met maklik-om-te-kweek groente soos akkerbone, tamaties, spinasie, patats en moringa. Hierdie gewasse is voedsaam, goed geskik vir Namibiese klimate en kan op verskillende tye van die jaar geoes word om ‘n bestendige voorraad vars bestanddele te verseker.
Kompos: Verander jou kombuisafval – groente- en vrugteskille en eierdoppe – in ryk kompos. Vermy die byvoeging van gaar kos, vleis of olierige items, wat plae kan lok. Kompos help om grondvrugbaarheid en waterretensie te verbeter, wat jou tuin meer produktief maak.
Verminder voedselvermorsing: Hou oorskietkos bedek en in ‘n koel, skaduryke plek om varsheid te verleng. Verhit slegs wat jy gaan eet. As sommige kos nie geëet kan word nie, voer dit vir hoenders of varke, of maak kompos as dit plantgebaseerd is. Om minder te mors beteken om geld te bespaar en die moeite te respekteer wat in die kweek en voorbereiding van die kos gegaan het.
Seisoenale eetgewoontes: Geniet vrugte en groente wanneer dit in seisoen is. Dit smaak nie net beter nie, maar is ook meer bekostigbaar en gevul met voedingstowwe. Droog of preserveer seisoenale produkte soos wilde spinasie of maroelavrugte om gedurende die droë seisoen te gebruik.
Behoud van natuurlike geure: Vermy oormatige geurmiddels of om bestanddele te lank te kook. Natuurlike voedselsoorte het unieke, subtiele geure. Gebruik kruie, speserye of gefermenteerde speserye spaarsamig om hierdie smake te verbeter eerder as om dit weg te steek. Kook met vuur of kole: Tradisionele kookmetodes soos die gebruik van oop vure of kole kan kos ‘n spesiale geur gee. Wanneer jy brandhout gebruik, kies volhoubaar versamelde hout om bome en ekosisteme te beskerm.
Gebruik die hele plant: Baie inheemse plante het verskeie eetbare dele – blare, wortels, sade en selfs blomme. Leer by die ouer generasie en plaaslike inwoners hoe om elke deel die beste te gebruik om vermorsing te vermy en jou voeding te verhoog.
Gemeenskapskennis: Kyk wie in jou gemeenskap plant en oes plaaslike produkte. Vra hul raad oor grondgesondheid, plaagbeheer, waterbesparingstegnieke en die keuse van gewasse. Veerkragtige boerderystelsels wat suksesvol is sonder om baie afhanklik te wees van finansiële ondersteuning, chemikalieë of toerusting en masjinerie, is dikwels op die langtermyn die volhoubaarste.
- Die Zambezi Cooking Clubs-resepteboek is beskikbaar op die webtuiste nnf.org.na.
- [email protected]
Die resepteboek deel tradisionele resepte met tradisionele praktyke en eenvoudige wenke wat saamgesnoer word om te sorg vir voedsame maaltye gemaak met bestanddele bekend en eie aan die omgewing.
Die Zambezi Cooking Clubs-resepteboek is egter nie net vir inwoners van die streek nie, maar vir elkeen wat Namibië sy rykdom aan natuurlike bestanddele en gebruike in die kombuis en op die etenstafel wil vier.
In die Zambezistreek sukkel baie gesinne met swak voeding omdat hul diëte nie genoeg verskillende soorte kos of belangrike voedingstowwe insluit nie. Terselfdertyd het die streek ‘n sterk potensiaal om baie gesonde, plaaslike kosse te kweek deur agro-ekologiese boerderymetodes te gebruik wat met die natuur werk. Die Namibië Natuurstigting (NNF), as deel van die KAZA Arise-projek, werk saam met boere in die Zambezistreek om wanvoeding te verminder. Dit word gedoen deur meer kos te kweek, verskillende soorte kos te kweek en plaaslike kos op beter maniere te gebruik, insluitend voedselverwerking.
Die resepteboek is ontwikkel onder die Voedselsekuriteit en Habitatbeskerming in Kaza-projek, wat daarop gemik is om gemeenskappe in die streek se veerkragtigheid te versterk en ekosisteme te beskerm. Dit word gedoen deur agro-ekologiese boerdery, verbeterde voeding en volhoubare lewensbestaan te bevorder. As deel van die projek is kook- en voedingsklubs in nege bewaringsgebiede opgestel om gesonder eetgewoontes met plaaslike bestanddele te bevorder. Meer as 400 boere is opgelei in voeding en voedselvoorbereiding, met ‘n fokus op praktiese, bekostigbare maaltye gebaseer op wat beskikbaar is op agro-ekologiese lande en die omliggende omgewing. Die resepte in die Zambezi Cooking Clubs-resepteboek weerspieël die kennis wat in hierdie klubs gedeel word, en bring tradisionele praktyke en eenvoudige wenke bymekaar om beter maaltye by die huis te ondersteun. Dit deel tradisionele resepte en word deur die kookklubs gebruik om boere en gesinne oor gesonde eetgewoontes te leer. Die resepte word gedeel in groepkooksessies, een-tot-een-gesprekke of in alledaagse gesprekke. Die resepteboek spog met die outentieke resepte soos met die hand geskryf in resepteboeke van die plaaslike kookklubs in die Zambezistreek, en ook resepte uitdie Food and Healthy Communities’ Indigenous Recipe Book for Malawi (2023), die Farming for Resilience Cookbook (2023), die Soup Kitchen Training Manual (2019) en die Zambian Traditional Foods Recipe Book (2000).
Die projek vir voedselsekerheid en habitatbeskerming in die Kavango-Zambezi-oorgrensbewaringsgebied – die KAZA Arise-projek, wat in Maart 2022 van stapel gestuur is, is daarop gemik om ten minste 625 kleinboerhuishoudings te teiken. Die doel is om voedselsekuriteit te verhoog en habitatte binne die te streek te beskerm.
Wenke om met plaaslike
bestanddele te kook:
Om met natuurlike, plaaslik gekweekte bestanddele te kook is nie net gesonder nie, maar versterk ook jou verbintenis met die grond en jou gemeenskap. Hier is ‘n paar praktiese idees om jou op jou reis te help:
Huistuin: Begin klein met maklik-om-te-kweek groente soos akkerbone, tamaties, spinasie, patats en moringa. Hierdie gewasse is voedsaam, goed geskik vir Namibiese klimate en kan op verskillende tye van die jaar geoes word om ‘n bestendige voorraad vars bestanddele te verseker.
Kompos: Verander jou kombuisafval – groente- en vrugteskille en eierdoppe – in ryk kompos. Vermy die byvoeging van gaar kos, vleis of olierige items, wat plae kan lok. Kompos help om grondvrugbaarheid en waterretensie te verbeter, wat jou tuin meer produktief maak.
Verminder voedselvermorsing: Hou oorskietkos bedek en in ‘n koel, skaduryke plek om varsheid te verleng. Verhit slegs wat jy gaan eet. As sommige kos nie geëet kan word nie, voer dit vir hoenders of varke, of maak kompos as dit plantgebaseerd is. Om minder te mors beteken om geld te bespaar en die moeite te respekteer wat in die kweek en voorbereiding van die kos gegaan het.
Seisoenale eetgewoontes: Geniet vrugte en groente wanneer dit in seisoen is. Dit smaak nie net beter nie, maar is ook meer bekostigbaar en gevul met voedingstowwe. Droog of preserveer seisoenale produkte soos wilde spinasie of maroelavrugte om gedurende die droë seisoen te gebruik.
Behoud van natuurlike geure: Vermy oormatige geurmiddels of om bestanddele te lank te kook. Natuurlike voedselsoorte het unieke, subtiele geure. Gebruik kruie, speserye of gefermenteerde speserye spaarsamig om hierdie smake te verbeter eerder as om dit weg te steek. Kook met vuur of kole: Tradisionele kookmetodes soos die gebruik van oop vure of kole kan kos ‘n spesiale geur gee. Wanneer jy brandhout gebruik, kies volhoubaar versamelde hout om bome en ekosisteme te beskerm.
Gebruik die hele plant: Baie inheemse plante het verskeie eetbare dele – blare, wortels, sade en selfs blomme. Leer by die ouer generasie en plaaslike inwoners hoe om elke deel die beste te gebruik om vermorsing te vermy en jou voeding te verhoog.
Gemeenskapskennis: Kyk wie in jou gemeenskap plant en oes plaaslike produkte. Vra hul raad oor grondgesondheid, plaagbeheer, waterbesparingstegnieke en die keuse van gewasse. Veerkragtige boerderystelsels wat suksesvol is sonder om baie afhanklik te wees van finansiële ondersteuning, chemikalieë of toerusting en masjinerie, is dikwels op die langtermyn die volhoubaarste.
- Die Zambezi Cooking Clubs-resepteboek is beskikbaar op die webtuiste nnf.org.na.
- [email protected]
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie