Briewe uit die binneland – Gee my tog iets wat werk!

Liewe Genoot

Ek het ’n paar weke gelede dit oor rekenaarterme gehad en onder andere gewonder of “KI” ’n aanvaarbare Afrikaanse term vir “AI” sou wees. Ek het hoop gehad dat dit sou werk, totdat Clem Marais terugvoer gee aan my – wat ek ontsettend waardeer – en my laat weet dat die eerste ding waaraan hy dink as hy “KI” hoor, “kunsmatige inseminasie” is. (Nooit daaraan gedink nie!)

Daar is Afrikaanse terme wat ek al gehoor het wat gemaklik hulle plek begin inneem in ons rekenaartaal, soos “wagwoord”, “stoor”, “foutboodskap”, “gebruikersnaam” en “knip en plak”. Maar, Genoot, nou moet jy my help: Soos ek dit verstaan, is ’n “folder” in bv. die Word-program die groter eenheid (kom ons noem dit “boks”) waarin kleiner eenhede – in Engels “files” – gestoor word. (En as jy vergeet het om die file te stoor, en die krag gaan af, dan, . . . Nou ja, dan is ’n piepiepot vol werk die kuberruimtes in en sit nie eers iewers op ’n wolk soos hulle belowe het nie).

Die Afrikaans vir “folder”, weg van die rekenaar af, is “lêer”, die harde papieragtige ding wat jy in drie vou om jou goed bymekaar te hou. Maar die probleem is dat die Engelse “file” – weer weg van die rekenaar af – ook “lêer” in Afrikaans is. Maroela Media ken aan die rekenaarterm “folder” die betekenisse “vouer”, ” vakkie”, en “lêergids” toe. In die tabel hier onder het ek “vouer” weggelaat, want vouer laat my juis dink aan ’n weg-van-die-rekenaar-af-file, en nie aan iets groters waarin jy ’n klomp files kan bêre nie. Ek voeg toe “boks” by. “Doos” gaan nie werk nie. Reken nou jy sit op kantoor en soek na iets wat nou net nog hier op jou skerm was. Jy praat hardop met jouself terwyl jy soek. Die baas kom in en op daardie oomblik kry jy die verlore folder en sê uitgelate: “En hier is die d... wat ek so gesoek het!”

Ek het by die Nederlanders gaan kers opsteek, maar dit is ’n hopelose saak, want hulle neem met groot genoegen het Engels over. Dit gaan nie vir hulle daaroor om ’n Nederlandse variant te soek nie, maar eerder oor hoe om die Engelse term in die verlede tyd in Nederlands oor te skryf en uit te spreek: As hulle ’n file ge-update het, word bv. die volgende toeligting gegee: De verleden tijdt wordt geschreven als “geüpdatet” en uitgesproken als “geüpdeet”. (En toe is ek ooo so bly dat ek hierdie skrywe in Afrikaans kon doen.)

Liewe Genoot, laat hoor van jou. Watter een van die opsies in die tabel (skandeer QR-kode) sal vir jou die beste werk? Rol die terme in jou mond rond, proe die sinne op jou tong en hoor hulle in jou ore. Neem dan die volgende in aanmerking as jy jou keuse maak:

1. Besluit of dit prakties is, m.a.w. nie te lomp of te lank of te vreemd nie. Ek dink byvoorbeeld dat “liaseerkabinet” nie sal werk as variant vir “folder” nie. Ses lettergrepe lank!

2. Besluit of dit akkuraat genoeg is, en nie verkeerd verstaan of met iets ander verwar sal word nie.

3. EN HIERDIE EEN IS DIE BELANGRIKSTE: Sal jy maklik daaraan gewoond raak en dit gebruik wanneer jy dit ’n keer of wat gehoor het?

4. En as jy aan ’n beter term dink, skryf hom neer. Ek wil graag van jou hoor. Ek weet mos my land se mense is wys en kreatief.

STAPPE: Skandeer die QR-kode, vind ’n lys moontlikhede waaruit jy jou gunsteling kies en stuur jou voorstel aan [email protected].

[email protected]



* Rubrieke, meningstukke, briewe en SMS’e deur lesers en meningvormers weerspieël nie noodwendig die siening van Republikein of Network Media Hub (NMH) nie. As mediahuis onderskryf NMH die etiese kode vir Namibiese media, soos toegepas deur die Media-ombudsman.

Kommentaar

Republikein 2025-08-02

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer