Hengari eis N$3,1 m. oor ‘onwettige’ uitskop uit parlement
Oorskryding van magte onder die loep
Die Nasionale Vergadering (NV) het gister gesê daar is geen uitdruklike melding van die president se mag om aangestelde parlementslede te verwyder nie.
Dit kom te midde van beskuldigings dat die voormalige minister van landbou, visserye, water en grondhervorming, Mac Hengari, se ontslag verlede maand uit die parlement neerkom op ’n oorskryding van uitvoerende magte.
Hengari se prokureurs eis na bewering N$3,1 miljoen in vergoeding en voer aan president Netumbo Nandi-Ndaitwah het geen regsgronde gehad om hom uit die NV te verwyder nie.
Hulle voer aan die uitvoerende gesag het ingevolge die doktrine van skeiding van magte geen gesag oor die wetgewer nie en dat die president dus nie ’n sittende parlementslid kan ontslaan nie.
Volgens bronne van Network Media Hub (NMH) is Nandi-Ndaitwah aangeraai om óf Hengari se verwydering uit die parlement te herroep óf hom die ekwivalent te betaal van wat hy as ’n niestemgeregtigde lid van die NV oor die volgende vyf jaar sou verdien het. Parlementslede verdien tans sowat N$620 000 per jaar, wat die potensiële uitbetaling op N$3,1 miljoen te staan bring.
Die saak word ernstig opgeneem en is na bewering verlede week op kabinetsvlak bespreek nadat staatsprokureurs eise ontvang het om die voormalige minister uit te betaal.
Die prokureur-generaal, Festus Mbandeka, wou nie kommentaar lewer nie en het gesê die saak het nog nie sy kantoor bereik nie.
NV-WOORDVOERDER
In reaksie op navrae van NMH het die NV se senior woordvoerder, Sakeus Kadhikwa, verwys na Artikel 48 van die Namibiese Grondwet, wat die spesifieke omstandighede uiteensit waaronder ’n lid van die NV hul setel kan ontruim.
Volgens hom kan ’n setel in die NV vakant raak indien ’n lid nie meer oor die kwalifikasies beskik wat hulle bekwaam gemaak het om ’n lid van die NV te wees nie, skriftelik bedank, of indien die politieke party wat hulle genomineer het om in die NV te sit, die Speaker in kennis stel dat so ’n lid nie meer ’n lid van die politieke party is nie.
Setels kan ook ontruim word indien ’n lid deur die NV self ingevolge sy reëls verwyder word, of vir tien agtereenvolgende sittings sonder goedgekeurde verlof afwesig is.
“Alhoewel Artikel 48 nie uitdruklik die president se mag noem om aangestelde lede te verwyder nie, bied dit ’n raamwerk vir die ontruiming van setels,” het Kadhikwa gesê.
Dié verduideliking kom te midde van groeiende openbare belangstelling in die president se rol en gesag oor die wetgewer.
‘SKANDAAL’
In die nasleep van ’n skandaal is Hengari verlede maand uit sy ministerspos ontslaan, ’n dag ná sy inhegtenisneming aangesien hy na bewering probeer het om ’n vrou om te koop wat hom van verkragting en die vaderskap van haar kind beskuldig.
Hy het die bewerings ontken en is nog nie formeel in verband met die verkragting aangekla nie – wat na bewering in 2019 plaasgevind het toe die vermeende slagoffer ’n minderjarige (16) was.
“Hengari is ook uit die Nasionale Vergadering herroep,” het die presidensie in ’n aankondiging op 27 April gesê, wat sy ontslag bevestig het.
Hengari, wat deur Nandi-Ndaitwah as een van haar agt niestemgeregtigde genomineerdes in die parlement aangestel is, het vroeër beweer dat hy vrywillig uit sy kabinetspos bedank het.
Die presidensie het dit egter teengestaan en gesê: “Die beëindiging van sy ampstermyn tree in werking vanaf Woensdag 23 April 2025, toe [Hengari] sy bedanking moes ingedien het.”
‘NIE BAAS VAN PARLEMENT’
Terwyl die Grondwet die president magtig om tot agt niestemgeregtigde parlementslede aan te stel, sê regskenners daar is geen wet wat haar die mag gee om hulle uit die parlement te verwyder nie.
Een regsontleder, wat anoniem wil bly, het verduidelik: “Die president stel lede van die kabinet aan en kan hulle te eniger tyd uit die kabinet onttrek, maar ’n president wat lede uit die parlement verwyder, kom neer op die oorskryding van uitvoerende magte.”
Die kenner het bygevoeg dat die president “nie die baas van die parlement is nie en dus niemand daaruit kan ontslaan nie. Daar is eenvoudig geen wet wat die president toelaat om Mac Hengari uit die parlement te onttrek nie – slegs die kabinet. Waar is die skeiding van magte soos in die Namibiese Grondwet bepaal word?”
Alhoewel Staatshuis volhou dat Hengari op 23 April moes bedank het, was hy die volgende dag tydens Nandi-Ndaitwah se eerste staatsrede in die NV teenwoordig. Bronne beweer nou dit is omdat Hengari homself steeds as ’n sittende lid beskou het, aangesien hy nie amptelik bedank het nie.
REGSDEBAT
Die eis vir vergoeding is na bewering na staatsprokureurs verwys, wat nou na verwagting raad sal gee oor die pad vorentoe.
Die presidensiële woordvoerder, Alfredo Hengari, het enige aanduidings ontken dat die president buite die omvang van die wet opgetree het.
“Die president geniet sekere bevoegdhede ingevolge Artikels 32(3) en 32(5) van die Namibiese Grondwet, naamlik om onder meer ministers aan te stel, agt lede van die Nasionale Vergadering aan te stel op grond van sekere eienskappe,” het hy gesê.
Die woordvoerder het bygevoeg: “In dieselfde trant kan die president – deur dieselfde bevoegdhede wat aan haar verleen word ingevolge die Grondwet of enige ander wet – sodanige persoon deur dieselfde proses verwyder.
“Daarom het die president – na oorweging – onder die omstandighede bloot haar bevoegdhede ingevolge die Grondwet uitgeoefen. Die besluit is dus gegrond op die wet en die Grondwet.”
Dit kom te midde van beskuldigings dat die voormalige minister van landbou, visserye, water en grondhervorming, Mac Hengari, se ontslag verlede maand uit die parlement neerkom op ’n oorskryding van uitvoerende magte.
Hengari se prokureurs eis na bewering N$3,1 miljoen in vergoeding en voer aan president Netumbo Nandi-Ndaitwah het geen regsgronde gehad om hom uit die NV te verwyder nie.
Hulle voer aan die uitvoerende gesag het ingevolge die doktrine van skeiding van magte geen gesag oor die wetgewer nie en dat die president dus nie ’n sittende parlementslid kan ontslaan nie.
Volgens bronne van Network Media Hub (NMH) is Nandi-Ndaitwah aangeraai om óf Hengari se verwydering uit die parlement te herroep óf hom die ekwivalent te betaal van wat hy as ’n niestemgeregtigde lid van die NV oor die volgende vyf jaar sou verdien het. Parlementslede verdien tans sowat N$620 000 per jaar, wat die potensiële uitbetaling op N$3,1 miljoen te staan bring.
Die saak word ernstig opgeneem en is na bewering verlede week op kabinetsvlak bespreek nadat staatsprokureurs eise ontvang het om die voormalige minister uit te betaal.
Die prokureur-generaal, Festus Mbandeka, wou nie kommentaar lewer nie en het gesê die saak het nog nie sy kantoor bereik nie.
NV-WOORDVOERDER
In reaksie op navrae van NMH het die NV se senior woordvoerder, Sakeus Kadhikwa, verwys na Artikel 48 van die Namibiese Grondwet, wat die spesifieke omstandighede uiteensit waaronder ’n lid van die NV hul setel kan ontruim.
Volgens hom kan ’n setel in die NV vakant raak indien ’n lid nie meer oor die kwalifikasies beskik wat hulle bekwaam gemaak het om ’n lid van die NV te wees nie, skriftelik bedank, of indien die politieke party wat hulle genomineer het om in die NV te sit, die Speaker in kennis stel dat so ’n lid nie meer ’n lid van die politieke party is nie.
Setels kan ook ontruim word indien ’n lid deur die NV self ingevolge sy reëls verwyder word, of vir tien agtereenvolgende sittings sonder goedgekeurde verlof afwesig is.
“Alhoewel Artikel 48 nie uitdruklik die president se mag noem om aangestelde lede te verwyder nie, bied dit ’n raamwerk vir die ontruiming van setels,” het Kadhikwa gesê.
Dié verduideliking kom te midde van groeiende openbare belangstelling in die president se rol en gesag oor die wetgewer.
‘SKANDAAL’
In die nasleep van ’n skandaal is Hengari verlede maand uit sy ministerspos ontslaan, ’n dag ná sy inhegtenisneming aangesien hy na bewering probeer het om ’n vrou om te koop wat hom van verkragting en die vaderskap van haar kind beskuldig.
Hy het die bewerings ontken en is nog nie formeel in verband met die verkragting aangekla nie – wat na bewering in 2019 plaasgevind het toe die vermeende slagoffer ’n minderjarige (16) was.
“Hengari is ook uit die Nasionale Vergadering herroep,” het die presidensie in ’n aankondiging op 27 April gesê, wat sy ontslag bevestig het.
Hengari, wat deur Nandi-Ndaitwah as een van haar agt niestemgeregtigde genomineerdes in die parlement aangestel is, het vroeër beweer dat hy vrywillig uit sy kabinetspos bedank het.
Die presidensie het dit egter teengestaan en gesê: “Die beëindiging van sy ampstermyn tree in werking vanaf Woensdag 23 April 2025, toe [Hengari] sy bedanking moes ingedien het.”
‘NIE BAAS VAN PARLEMENT’
Terwyl die Grondwet die president magtig om tot agt niestemgeregtigde parlementslede aan te stel, sê regskenners daar is geen wet wat haar die mag gee om hulle uit die parlement te verwyder nie.
Een regsontleder, wat anoniem wil bly, het verduidelik: “Die president stel lede van die kabinet aan en kan hulle te eniger tyd uit die kabinet onttrek, maar ’n president wat lede uit die parlement verwyder, kom neer op die oorskryding van uitvoerende magte.”
Die kenner het bygevoeg dat die president “nie die baas van die parlement is nie en dus niemand daaruit kan ontslaan nie. Daar is eenvoudig geen wet wat die president toelaat om Mac Hengari uit die parlement te onttrek nie – slegs die kabinet. Waar is die skeiding van magte soos in die Namibiese Grondwet bepaal word?”
Alhoewel Staatshuis volhou dat Hengari op 23 April moes bedank het, was hy die volgende dag tydens Nandi-Ndaitwah se eerste staatsrede in die NV teenwoordig. Bronne beweer nou dit is omdat Hengari homself steeds as ’n sittende lid beskou het, aangesien hy nie amptelik bedank het nie.
REGSDEBAT
Die eis vir vergoeding is na bewering na staatsprokureurs verwys, wat nou na verwagting raad sal gee oor die pad vorentoe.
Die presidensiële woordvoerder, Alfredo Hengari, het enige aanduidings ontken dat die president buite die omvang van die wet opgetree het.
“Die president geniet sekere bevoegdhede ingevolge Artikels 32(3) en 32(5) van die Namibiese Grondwet, naamlik om onder meer ministers aan te stel, agt lede van die Nasionale Vergadering aan te stel op grond van sekere eienskappe,” het hy gesê.
Die woordvoerder het bygevoeg: “In dieselfde trant kan die president – deur dieselfde bevoegdhede wat aan haar verleen word ingevolge die Grondwet of enige ander wet – sodanige persoon deur dieselfde proses verwyder.
“Daarom het die president – na oorweging – onder die omstandighede bloot haar bevoegdhede ingevolge die Grondwet uitgeoefen. Die besluit is dus gegrond op die wet en die Grondwet.”
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie