Wildkonflik teister boere

Elvira Hattingh



Olifante by die veterinêre kordonheining in die Mangetti-Oos-gebied bedreig Namibië se dieregesondheidstatus.

Volgens mnr. Piet Gouws, die Lewendehaweprodusente-organisasie (LPO) se uittredende voorsitter, het dié diere 'n kommersiële produsent al meer as N$318 000 se skade oor drie jaar berokken.

Terselfdertyd is tot 200 olifante daagliks op kommersiële plase in die Kamanjab-omgewing te vinde.

Jaarliks rig hulle sowat N$100 000 se skade per produsent aan, het Gouws Woensdag tydens die LPO se 56ste kongres gesê.

Hy sê konflik met wilde diere is besig om 'n nasionale krisis te word wat landbouprodusente se ekonomiese volhoubaarheid midde 'n droogte en swak ekonomie knou.

Gouws sê in 2019 alleen is 907 gevalle deur LPO-lede aangemeld waarin vee en wild weens roofdiere verloor is.

“Dit kom neer op 'n verlies van N$14 618 365. Ander probleemdiere het die afgelope jaar verliese van N$851 480 veroorsaak,” het hy gesê.



MANGETTI-OOS

Kommersiële produsente wat in die Mangetti-Oos-gebied teenaan die veterinêre kordonheining se buffersone boer, sê konflik met dié bosreuse asook wildehonde ruk handuit.

Boonop slaan die regering en aanspreeklikes glo min ag op hul pleidooie.

Die Veldduin-boerevereniging se voorsitter, mnr. Poena Potgieter, het tydens die kongres verwys na 'n produsent in die omgewing op die plaas Uitsig wat oor drie jaar van sy skade rekord gehou het.

“Olifante het sy plaas die afgelope jaar 31 keer besoek en skade van N$166 856 aangerig. Dit sluit die afgelope naweek uit waartydens die olifante sy plaas weer drie keer besoek het.

“In 2017 was daar 'n enkele voorval waartydens 45 olifante op sy plaas N$29 908 se skade veroorsaak het. In 2018 was daar 14 insidente waartydens olifante skade van altesaam N$121 580 aangerig het.

“Sy gemiddelde koste is sowat N$100 000 per jaar,” het Potgieter gesê.

Satellietdata van olifantbeweging word deur die N/a'an ku sê-stigting bygehou.

Potgieter meen dié olifante bedreig ook vooruitsigte dat kommunale boere se beeste by uitvoermarkte ingesluit word.

Hy sê landbouprodusente is nie teen wild gekant nie, maar versoek die owerhede bloot om hul verantwoordelikhede na te kom.

Hy sê die afgelope jare is ook geen beheer oor wildehonde uitgeoefen nie.

“Kommersiële boere in die gebied het sedert 2014 altesaam 927 beeste aan wildehonde verloor. Ons wil hê die wildehonde moet hervestig word. Elke keer wat ons ons saak stel, word ons deur sogenaamde 'bewaarders' gekonfronteer,” het Potgieter gesê.

Gouws het hom gesteun: “Ons weet ons is besig met die skepping en het baie respek daarvoor, maar daar is perke aan wat boere kan absorbeer. Ons kan nie meer nie.

“Bewaringsorganisasies moet 'n slag ophou om hulself te verryk uit fondse wat met bedelaksies in die buiteland ingesamel word. Bring dit na die produsent wat die regte bewaarder van wild is,” het hy gesê.



GEEN LAS IN VERLEDE

Mangetti-Oos val onder die bestuur van die Nuwe Agentskap vir Nywerheidsontwikkeling in Namibië (Nida), voorheen die Namibiese Ontwikkelingskorporasie (NDC).

“In die 70's tot 90's was dit 'n baie suksesvolle kommersiële boerdery met drie beesstoeterye wat deel van formele beesmarkte was. Ongelukkig het dit verander met olifante wat met beeste om weiding meeding en infrastruktuur verwoes,” het Potgieter gesê.

N/a'an ku sê se navorsing dui daarop dat die olifante hul oorsprong by die Kavangorivier het en weens 'n toename in mensebevolkings afwaarts getrek het.

Potgieter het verduidelik die olifante het in 2010 oor die kordonheining gekom en in Mangetti-Oos gevestig, waar hul getalle van 'n aanvanklike 38 tot bykans 200 gegroei het.

Hy sê in 2015 het NDC onderneem om die olifante na 'n afgekampte gebied te skuif, maar die nuwe Nida het aangedui hulle stel nie langer in die projek belang nie.- [email protected]