‘Regering faal sy rentmeesterskap’

Ronelle Rademeyer – “Die fiasko waarop die regering se viskwotaveiling uitgeloop het, wys hy het sy rentmeesterskap van ’n nasionale bate gefaal.

“Viskwotaveilings is nie ’n nuwe konsep nie. Lande soos Chili pas dit lankal toe. Die proses is egter nie deurdink en reg beplan nie. Navorsing moes byvoorbeeld gedoen word oor wat is die beste praktyk om te volg.”

Só sê die ekonoom mnr. Bruce Hansen, besturende direkteur by Simonis Storm.

“Die roekeloosheid waarmee die regering sy rentmeesterskap beoefen, bekommer my,” sê Hansen en voeg by dit knou die ekonomie en raak mense se lewensomstandighede

“Ons moes die maksimum ekonomiese waarde uit dié hulpbronne gekry het,” sê hy.

Dit blyk vismaatskappye in Namibië is die afgelope weke oorval deur opportunistiese aktetas-bieërs wat gehoop het om vinnig geld te maak nadat hulle onrealistiese hoë aanbiedinge gemaak het op die regering se viskwotaveiling.

“Een van die bieërs wat ons gekontak het, was onder die indruk die vis waarvoor hy gebie het, is klaar gevang en gereed om verkoop te word. Dit was duidelik uit die oproepe wat ons gekry het, dat die bieërs geen benul het wat in die visbedryf aangaan nie.”

Só sê mnr. Jason Angala van African Selection Marketing, bemarkingsarm van Seaflower Pelagic Processing op Walvisbaai.

Mnr. Matti Amukwa, voorsitter van die Konfederasie van Namibiese Visserye-verenigings (CNFA), het gister by navraag gesê die astronomiese bedrae wat op die veiling aangebied is, toon aan dit was spekulante wat vinnig wou geld maak en nie weet wat die werklike waarde van die vis is nie.

Met verwysing na Ekondjo Fishing wat ’n bod ingesit het vir ’n kwota van 48 ton stokvis, sê Amukwa: “As hulle die visbedryf geken het, sou hulle geweet het vir so ’n klein kwota beweeg jy nie eens die visserboot uit die hawe nie.”

Die opbrengs van die veiling was uiteindelik ’n skrale N$8,5 miljoen, terwyl die kwotas vir sowat N$628 miljoen opgeveil is.

Die werklike verlies vir die nasionale ekonomie is meer as N$1,5 miljard.

Hansen sê as die veiling reg beplan was, sou ’n keuringsproses plaasgevind het om kansvatters uit te skakel.

Amukwa sê die kans wat die regering gehad het om geld vir sy Covid-19-behoeftes te maak, is verspil. “Die kwotas kan nie na die volgende seisoen oorgedra word nie.

“Al wat die regering nou kan doen, is om nie dieselfde foute te herhaal nie. En dit is om die belanghebbendes in die bedryf te betrek.”

Hy het bevestig dr. Albert Kawana, minister van visserye en mariene hulpbronne, het Dinsdag ’n brief aan hom gestuur waarin hy lede van die konfederasie uitgenooi het na ’n vergadering om 14:30 vandag op Swakopmund.

Kawana het die bedryf versoek om ’n geskrewe dokument met kwelpunte aan hom voor te lê sodat hy hom op ’n “produktiewe interaksie” kan voorberei.

Die konfederasie het op 27 en 28 Augustus aan onderskeidelik pres. Hage Geingob en Kawana geskryf waarin beswaar gemaak is dat belanghebbendes in die visbedryf nie voor die veiling geraadpleeg is nie.

Amukwa het Geingob in die brief gewaarsku die veiling kan die bedryf skaad en tot werksverliese lei.

“Die operasionele behoeftes van die bedryf wat nagenoeg N$5,6 miljard tot die BBP bydrae en 16 000 direkte werksgeleenthede en ’n beduidende getal indirekte werksgeleenthede skep, is nie in ag geneem nie.

Sonder die belanghebbendes se insette is die aanbevelings van die Hoëvlak Paneel oor die Namibiese Ekonomie (op wie se aanbeveling die veiling geskied het), in voeling met die realiteite van die visbedryf nie, het hy gesê.

- [email protected]