Invalshoek - Waardeer ons onderwysers

Rudi Koekemoer - Ek het op Donderdag 5 Oktober 2017 om 06:30 voor die spieël gestaan, my goue das geknoop en vir ‘n oomblik gedink aan die afgelope 24 uur waartydens ek ‘n afskeidstoespraak vir graad 12-leerlinge aan ‘n private skool moes voorberei.

Ek het baie introspeksie gedoen om ‘n relevante en inspirerende boodskap te skryf.

Die verrigtinge het om 08:15 begin met die leerlinge wat in hulle togas, op die maat van "Chariots of Fire", die saal binnegestap en op die verhoog gaan sit het. Ek was die ene hoendervleis; van kop tot tone!

My toespraak is heel goed ontvang, indien ek die gehoor se handeklap as maatstaf kan neem, maar dit was nie die hoogtepunt van die byeenkoms nie. Verskeie ander toesprake het gevolg, waarna die leerlinge die geleentheid gehad het om vir elke graad 12-onderwyser wat saam met hulle hierdie pad gestap het – somtyds deur duwweltjies – ‘n spesiale boodskap te lewer.

Dit was die hoogtepunt vir my.

Die volwassenheid en selfvertroue van die skoolverlaters het my stomgeslaan, asook die boodskappe wat uit die diepte van hulle harte gekom het. Daar was later nie ‘n droë oog in die saal nie. Selfs die mansonderwysers kon die trane nie keer nie.

Die sluise was oopgetrek en ek moes in ‘n stadium eers afbuk om iets onder my stoel op te tel. . .

Ek het al verskeie sulke seremonies bygewoon, maar hierdie was ‘n buitengewoon emosionele geleentheid. Ek het by myself gedink: “Dit is omdat hierdie kinders opregte hartdinge praat en nie kopdinge nie.”

Hulle het staaltjies van onderwysers vertel wat my opnuut die belangrike rol laat besef het wat ‘n onderwyser in die lewe van ‘n kind speel. Ek is seker baie onderwysers was verras deur van die staaltjies, want mens verwag dalk nie dat kinders hierdie dinge sal onthou nie.

Die sosiale wetenskappe beskik oor ‘n magdom navorsingsbevindings oor die vormingsjare van ‘n kind. Rolmodelle in ‘n kind se lewe het ‘n impak op ‘n kind se vorming tot op die ouderdom van 12 jaar. Algemene ervarings en omstandighede waarin die kind hom of haar bevind ná die ouderdom van agt het ook ‘n blywende impak op gedrag.

Ons gedrag word gevorm deur die loop van ons lewens, maar die boompie word in die vormingsjare gebuig word. Ironies is dit juis gedurende hierdie jare dat die meeste ouers die mees produktiewe stadium van hul beroepslewens beleef. Daarom word hul kinders vir die grootste deel van die dag (en jaar) aan onderwysers toevertrou.

Soggens vroeg staan ons op, die kinders kry ontbyt en word dan by die skool afgelaai. Hulle word voor middagete opgelaai en in die middag spandeer hulle tyd by buitemuurse aktiwiteite. Oor naweke word daar op sport- en kultuuruitstappies gegaan en voor ouers hulle oë uitvee, het 12 jaar verby gevlieg en staan ‘n jong volwassene op die drumpel van groot lewensbesluite.

Dit is juis onderwysers wat baie persoonlik betrokke is by elke fase van die emosionele, maatskaplike en fisieke ontwikkeling van die kind, maar in die meeste gevalle ken ouers nie eers die onderwysers wat hul kind se hand geneem en saam met hom of haar deur hierdie fases gestap het nie. Inteendeel, ouers kritiseer dikwels onderwysers en besef nie dat hulle eintlik deel van die uitgebreide gesin is nie. Hulle vorm saam die kind.

Sedert 1994 is die 5de Oktober wêreldwyd Onderwysersdag. Die dag het sy ontstaan te danke aan ‘n spesiale ooreenkoms wat in 1966 tussen Unesco en die Internasionale Arbeidsorganisasie (ILO) gesluit is om die status van onderwysers te erken. Die tema vir 2017 is “Teaching in Freedom, Empowering Teachers”. Eintlik is die dag ‘n vakansiedag vir onderwysers, maar hier het onderwysers deelgeneem aan ‘n seremonie ter ere van ons kinders.

Ons moet die moeite doen om ons kinders se onderwysers te leer ken en die vrymoedigheid hê om met hulle oor ons kinders te gesels. Ons moet nooit sleg praat van hulle in geselskap nie. Ons moet onderwysers erkenning gee vir die onselfsugtige roeping waartoe hulle hulself verbind om ons kinders te help vorm.