‘Goeie ding ons is van die dier Agribusdev ontslae’

President Netumbo Nandi-Ndaitwah het die blaam vir die mislukking van staatsbeheerde groenskemas op Agribusdev geplaas en gesê boere het beter gevaar voordat dié entiteit ingebring is om die projekte te bestuur.

Sy het verlede week by die Shadikongoro-groenskema in die Kavango-Oosstreek gesê die ineenstorting van bedrywighede is wyd gevoel nadat dié staatsonderneming oorgeneem het.

“Die goeie ding is dat daardie dier genaamd Agribusdev nou uit die pad is, want waar jy ook al is, word jy vertel dat ons goed vaar. Maar toe Agribusdev ingebring is, het alles ineengestort,” het Nandi-Ndaitwah gesê.

Sy het bygevoeg dat selfs kleinskaalse boere negatief geraak is, met sommige wat die vordering wat hulle gemaak het, verloor het.

“Een boer het gesê die eerste twee jaar het hy baie goed gevaar, en hy was amper op pad om ’n kommersiële boer te word. Maar onmiddellik toe Agribusdev inkom, het alles ineengestort. Maar nou voel hy dat hulle weer vorder,” het die president gesê.

Tydens die goewerneur van Kavango-Oos, Hamunyera Hambyuka, se besoek aan die Shadikongoro-groenskema, het die plaasbestuurder, Joseph Mutero, kommer uitgespreek oor die personeel se omstandighede.

Hy het benadruk dat sommige werknemers vir ongeveer agt jaar in dieselfde posisies gebly het sonder bevordering, terwyl baie met jaarlikse kontrakte tevrede moet wees, wat onsekerheid oor werksekerheid skep.

Mutero het ook genoem sommige personeel wat aftrede nader, is bekommerd oor hul vertrek sonder pensioene en dat briewe aan die ministerie van landbou, visserye, water en grondhervorming gestuur is om duidelikheid oor hul toekoms te kry.



WANBESTUUR, SKULD

Agribusdev, voorheen bekend as die Landbousake-ontwikkelingsagentskap, is in 2011 gestig om Namibië se groenskemas namens die regering te bestuur.

Sy mandaat was om die besproeiingsprojekte in kommersieel lewensvatbare ondernemings te omskep wat voedselsekerheid sou verbeter en werksgeleenthede sou skep.

Jare van finansiële probleme, bewerings van wanbestuur en toenemende skuld het die instelling egter verswak. Teen 2020 kon Agribusdev nie salarisse betyds betaal nie, terwyl berigte onbetaalde verskaffers en swak produksie by verskeie projekte uitgelig het.

Die regering het Agribusdev in 2021 ontbind nadat hy nie sy doelwitte bereik het nie en miljoene in skuld opgehoop het. Die funksies daarvan is vervolgens in die landbouministerie geïntegreer wat nou direk toesig hou oor die bestuur van staatsbeheerde groenskemas.

Tydens haar besoek het Nandi-Ndaitwah beklemtoon die ineenstorting is nie die einde van die groenskemas nie en bygevoeg dat produksie geleidelik verbeter onder nuwe reëlings.

Sy het Shadikongoro geprys vir hul tekens van herstel, veral deur samewerking tussen kommersiële operateurs en kleinskaalse boere.

“Wat ek regtig wil sien, is dat die groenskema tot sy volle kapasiteit gebruik word,” het sy gesê.

“As ons dit werklik op ons eie kan regkry, kan ons dit doen. Want wat werklik uitgekom het, is net die vermorsing wat aangaan en veroorsaak het dat ons groenskemas nie werk nie.”

Die president het die landbouministerie verder aangespoor om gefokus te bly op die versekering van die tydige voorsiening van saad en kunsmis, wat sy as belangrike struikelblokke in die verlede beskryf het.

– [email protected]