Mishake Muyongo, ’n held of verraaier?

Is Mishake Muyongo – ’n vryheidsvegter, ’n voormalige politikus en later ’n afstigtergesinde – ’n held of ’n verraaier?

Die voormalige eerste minister Nahas Angula sê die antwoord lê in die tragedie van ’n man wat sy reputasie opgebou het net om dit te vernietig.

“Die storie van Muyongo is as ’t ware ’n tragiese storie. Ek het saam met hom in Lusaka gewoon toe hy die visepresident van Swapo was. En toe ons in 1975 ’n ernstige konflik binne Swapo gehad het, het hy ’n groot rol gespeel om die beweging te red,” het Angula tydens ’n onlangse onderhoud op Network Television (NTV) se Evening Review gesê.

Oor die breër kwessie van dapperheid het Angula gesê: “Jy bou ’n reputasie op en dan vernietig jy dit. Sodra jy dit vernietig het, is dit weg. Niemand sal jou respekteer nie. Niemand sal aanhou om jou bydrae te eer nie. Ons mag dit dalk steeds erken, maar met ’n knippie sout, want die geskiedenis sal jou op ’n ander vlak plaas. Dis betreurenswaardig.”

In daardie stadium was die meeste van Swapo se leierskap nie in Lusaka teenwoordig nie.

“Hy het dus verantwoordelikheid geneem om te verseker dat Swapo nie vernietig word nie. Hy het selfs die Zambiese regering oortuig om in te gryp en die lede wat in stedelike gebiede gewapen was, te ontwapen.

“Dit was ’n groot rol wat hy gespeel het. Ons was daar om hom te ondersteun. Sommige van ons het net ingekom, hy was destyds ’n skoolhoof, maar hy het ons ingespan.”

Uiteindelik is die Ya Otto-kommissie in die lewe geroep om te ondersoek wat gedurende daardie onstuimige dae gebeur het.

“Wyse Theo-Ben Gurirab was daar; hy het daardie rol gespeel,” het Angula gesê.

Politieke verskille het later Muyongo se pad verander. Hy het Swapo verlaat, by die Demokratiese Turnhalle Alliansie (DTA) aangesluit en selfs die president van dié party geword. By die grondwetgewende vergadering, onthou Angula, het Muyongo passievol oor eenheid gepraat.

“As jy die verklaring lees wat hy namens die DTA by die grondwetgewende vergadering gemaak het toe ons op die punt gestaan het om die Grondwet op te stel, het hy ’n baie sterk stelling gemaak: Namibië moet ’n eenheidstaat, ’n demokratiese staat, ensovoorts wees.”

'SKOKKEND'

Dit was dus skokkend toe Muyongo later op afstigting aangedring het.

“’n Persoon wat daardie soort stelling maak, sou ’n mens nooit verwag dat hy later afstigting sou bevorder nie. Maar uiteindelik het sy komplekse karakter die oorhand gekry en hy het besluit hy wou ’n afstigting hê,” het Angula gesê.

Die afstigtingsveldtog het die destydse Caprivistrook, wat geskiedkundig verbind is aan die Lozi-mense wat kulturele bande met gemeenskappe in Zambië, Angola, Botswana en Suid-Afrika deel, in onrus gedompel.

Muyongo, wat eens op ’n tyd in 1980 uit Swapo verdryf en in Zambië en Tanzanië aangehou is, se politieke loopbaan het in ballingskap in Europa geëindig nadat hy in 1998 uit die land verban is.

“Ek is jammer dat hy nou op sy oudag in Europa woon. Dis nie lekker om ’n burger in daardie stadium van sy lewe in ’n vreemde land te hê nie, maar hy het die verkeerde besluite geneem,” het Angula gesê.

Tog het Angula dit duidelik gestel dat Muyongo se rol nie misgekyk kan word nie, alhoewel dit oorskadu word deur sy ondergang.

“Ons moet sy bydrae erken. Maar soos ek gesê het, dis ’n tragiese verhaal.”



ONLANGSE PROTESOPTOG

Die regering het onlangs gewaarsku hy nie sal huiwer om die “volle mag van die gereg” te gebruik om hernieude oproepe vir die afstigting van die Zambezistreek van Namibië te onderdruk nie. Dit volg op ’n protesoptog op Katima Mulilo in Junie, wat deur die United Democratic Party (UDP) gereël is. Die party, wat in 2006 onwettig verklaar is, het deur die strate gemarsjeer en geëis dat beweerde politieke onderdrukking, menseregteskendings en ongeregtighede in die streek beëindig word.

Die kern van die UDP se klagskrif, wat deur die voorsitter, Vasco Kabata, onderteken en deur sekretaris Ronnicah Sipiho voorgelees is, was ’n versoek vir Zambezi se onafhanklikheid, die onttrekking van die weermag uit die streek en die terugkeer van die verbanne UDP-leier, Muyongo, wat in Denemarke woon.

Die groep het beplan om hul klagskrif aan die goewerneur van die Zambezistreek, Lawrence Sampofu, te oorhandig, wat nie teenwoordig was nie.

In reaksie hierop het die regering dié skuif bestempel as ’n direkte poging om afstigtingsretoriek te laat herleef, met herinneringe aan die mislukte gewapende rebellie van Caprivi in 1999.

Die regering het die UDP gemaan “alle opsies is op die tafel” om Namibië se territoriale integriteit te verdedig.



REBELLIE IN 1999

In Augustus 1999 het gewapende mans wat aan die Caprivi Liberation Movement (CLM) behoort het, ’n aanval op regeringsinfrastruktuur op Katima Mulilo geloods in ’n poging om die destydse Caprivistreek (nou Zambezistreek) van Namibië af te stig.

Die Namibiese weermag en polisie het die rebellie vinnig onderdruk, met ten minste 14 mense wat dood is en meer as 140 wat in hegtenis geneem is. ’n Noodtoestand is verklaar, wat die eerste groot interne konflik van onafhanklike Namibië gemerk het.

Tog, twee dekades later, voer ontleders aan die Namibiese regering het nie daarin geslaag om betekenisvol betrokke te raak by die bevordering van vrede in die streek nie. In plaas daarvan het militêre reaksies oorheers, wat die gevoelens van afstigting onder die oppervlak laat prut het.

Veiligheidsrolspelers het erken dat die konflik, onder die regte omstandighede, weer in die toekoms kan uitbreek tensy die regering van koers verander.

– [email protected]



Klik op die skakel https://q.my.na/D75E om na die onderhoud met Angula te kyk.