Waardasierol is nietig

Elvira Hattingh - Weke nadat plaaseienaars hul saak oor die staat se jongste waardasierol in die hoërhof gewen het, is die Namibië Landbou-unie (NLU) reeds besig om saam met owerhede aan ‘n nuwe, geldige rol te werk.
Die NLU-president, mnr. Ryno van der Merwe, het aan Republikein bevestig dat hulle reeds gister ‘n vergadering met die waardeerder-generaal Rudolf !Nanuseb hieroor gehad het. Boonop word ‘n opvolgafspraak vir binne ‘n week beplan waartydens !Nanuseb ‘n voorlegging oor die nuwe waardasierol sal maak.
Dit volg nadat waarnemende regter Claudia Claasen op 7 Februarie die huidige waardasierol vir plase, asook die proses wat gebruik is om dit op te stel, nietig verklaar het.
Dit is gedoen op grond van ‘n ooreenkoms wat tussen die aansoekers en die respondente bereik is.
Mark Kutzner, die prokureur wat die aansoekers Traupe Farming CC, asook Mapan Boerdery in die hersieningsaansoek verteenwoordig het, sê tydens samesprekings kon die staatsprokureurs sy kliënte se redenasie insien en is daar ooreengekom dat die totale proses hersien moet word.
“Dit beteken die ministerie van grondhervorming sal nou nuwe belastingaanslae moet uitstuur, gebasseer op plaaswaardasies van 2017 en nog meer – die belasting moet op 0,4% van die plaaswaarde in stede van 0,75% bereken word.
“Die rede hiervoor is omdat dié persentasie verlede jaar verlaag is,” het Kutzner gesê.
“Al wat nou oorbly, is om te beslis wie die koste vir die saak moet dek. Ons het die hof versoek om die bevel in ons guns te gee, terwyl staatsprokureurs dit teenstaan.
“Dit is al wat nog uitstaande is,” het hy verduidelik.
Volgens die hofstukke sal die hof op 16 Julie vanjaar hieroor beslis.

NIE 'N 'OORWINNING'
“Ons onderhandel tans oor die belasting en wil nie hê die hofbeslissing moet as ‘n ‘oorwinning’ beskou word nie,” het Van der Merwe in reaksie hierop gesê.
“Ja, die uitspraak was in ons guns, maar ons is besig om sáám met die staat daaroor te praat – iets wat ons van die begin af wou hê,” het hy gesê.
Van der Merwe sê kommersiële boere is bereid om grondbelasting te betaal solank dit billik, regverdig en bekostigbaar is.
“Daar is geen kwessies hieroor nie.”
Van der Merwe sê toe die waadasierolle in 2012 uitgereik is en waardasies met tot 900% verhoog het, was dit onaanvaarbaar vir die NLU.
“Die NLU het sedert 2013 voortdurend voorstelle gemaak om die regulasies waarvolgens die waardes bepaal word, aangepas te kry.
“Ons was onsuksesvol hierin.
“Ons het toe ons besware by die waardasiehof aangeteken. Ons was egter nie tevrede met die waardasiehoef se uitspraak nie en het daarteen appelleer en ‘n hersieningsaansoek in die hoërhof ingedien.
“Dit was suksesvol,” het Van der Merwe gesê.
Die respondente in die saak het onder andere ingesluit die minister van grondhervorming, landdros Johannes Shuuveni, die waardasiehof se voorsittende beampte, die minister van landbou, water en bosbou, die ontvanger van inkomste, asook die minister van finansies.
Dit volg nadat grondeienaars se vyf jaar lange saak, oor of dit wettig is dat die staat grondbelasting eis, verlede jaar in die hooggeregshof gesneuwel het.
Die hooggeregshof het op 28 Julie 2018 die finale woord hieroor gesê toe die appèlsaak tussen Kambazembi-gasteplaas, wat verskeie plaaseienaars verteenwoordig, en die staat met koste van die hand gewys is.