Noorde se watertoevoer bedreig

Augetto Graig - Watertoevoer na Oshakati, die Etuna-besproeiingsprojek en sowat 70 onafhanklike gewasverbouers wat tot 2 000 werknemers in diens het, word volgens NamWater bedreig.

Die nasionale waterverskaffer het Vrydag inderhaas die minister van landbou, water en bosbou, mnr. John Mutorwa, laat weet die Calueque-stelsel, wat water aan die Sentrale Noorde verskaf, moet dringend aandag geniet alhoewel die situasie nie kritiek is nie.

Groot lekkasies veroorsaak egter groot vermorsings uit die pype by die pompe wat water uit die Calueque-dam in Angola pomp. Die dam word tans ook gerehabiliteer. Dit verlaag die druk van watervloei na die kanale wat Oshakati voed, het NamWater se uitvoerende hoof, dr. Vaino Shivute, gesê. “Baie water word vermors en vloei terug na die pomphuise waar dit opdam.”

Shivute sê die situasie is ernstig. Volgens hom moet herstelwerk vinnig voltooi word “voordat dit erger raak en die integriteit van die pompskema in gevaar stel asook toevoer affekteer van water aan 'n bevolking wat tot meer as 50% gedurende die feestydperk toeneem”.

Tans is een van die pompe by Calueque afgebreek, en net een pomp werk. Nadat dit reggemaak is, sal die proses met die tweede pomp begin, sê Shivute. Terselfdertyd moet ondergrondse pype herstel word nadat dit vroeër beskadig is weens te hoë waterdruk van Calueque af. Derhalwe is NamWater se toevoer van Calueque in die afgelope weke met die helfte verminder. Benewens watervoorsiening aan die streke Omusati, Ohangwena, Oshana, Kunene en Oshikoto, word die water ook aan die Ruacana-kragstasie verskaf.

Intussen word water uit die NamWater-reservoir, die 17 km lange Olushandja-dam, na die watersuiweringsaanleg op Oshakati gepomp. Dit verg ook meer krag om die nodige waterdruk te behou. NamWater het 'n kontrakteur aangestel om die pompe, pype en die stelsel te herstel. Shivute sê die kontrakteur sal na verwagting die werk oor vier weke voltooi.

Boere wat lid is van die Olushandja Horticulture Producers Association (OHPA) het egter tou opgegooi. Republikein se susterkoerant Namibian Sun het vroeër die maand met die OHPA-voorsitter, mnr. Paulus Amutenya, gepraat. Hy het toe gesê weens die watertekort is plaasprojekte gekanselleer, werkers afgedank en operasies tot stilstand gebring. OHPA-boere maak staat op water van die Olushandja-dam waarvan die vlak al baie laag is.

Daarbenewens kry die belangrike Groen Skema Etunda-besproeiingsprojek ook nie water nie. Die 126 werknemers by die regering se kommersiële mielieverbouing-kleinhoewe sit saam met die 82 kleinskaalboere wat aan die skema deelneem, sonder water.

Shivute het die gewasverbouers se situasie erken en aan Mutorwa verduidelik dat die Olushandja-dam as nood- en sekuriteitsbron vir die Sentrale Noorde beplan is. Die droogte van die afgelope vier maande en verhoogde verdamping het ook die belangrike dam se vlak laat daal, het hy gesê.

“Die pyp wat herstel word, is 12 meter onder die grond en die herstelwerk word daarbinne gedoen, wat onsekerheid skep oor die vlotheid waarmee die projek suksesvol voltooi sal word,” het Shivute gewaarsku. NamWater se eie span is volgens hom ook op die terrein om ondersteuning te bied, vordering te monitor en vinnige herstel van normale toevoer te verseker.